Jan Bokszczanin (pułkownik)
| |
 pułkownik artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      
| |
Jan Bokszczanin (ur. 7 lipca 1887 w Syrycy, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się w majątku Syryca (Siryca[1]), w gminie Tołoczyn ówczesnego powiatu sieńskiego guberni mohylewskiej, w rodzinie Stanisława i Pelagii z Maciuszewskich[2][3][a].
W czasie I wojny światowej służył w armii rosyjskiej, a po jej rozpadzie dołączył do tworzonego na wschodzie Wojska Polskiego. Był żołnierzem III Korpusu Polskiego oraz I Korpusu Polskiego[3]. Na początku stycznia 1919 przedostał się do Polski[2].
14 marca 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia kapitana ze starszeństwem od dnia 7 listopada 1918 i przydzielony z dniem 25 stycznia 1919 do Szkoły Artylerii w Rembertowie[4]. Pełnił służbę w 2 pułku artylerii polowej Legionów. W dniach 3–5 czerwca 1920 dowodził podgrupą artylerii w obronie rzeki Berezyny[5]. W sierpniu i wrześniu 1920 dowodził grupą artylerii przydzieloną do XXXIII Brygady Piechoty[6]. 9 września 1920 został zatwierdzony w stopniu kapitana artylerii z dniem 1 kwietnia 1920, w „grupie byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej”. W latach 1920–1923, na froncie i w garnizonie Kielce, dowodził II dywizjonem 2 pap Leg.[7][8]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 133. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Z dniem 1 sierpnia 1924 został przesunięty ze stanowiska dowódcy II dywizjonu na stanowisko kwatermistrza pułku[9]. 1 grudnia 1924 awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 27. lokatą w korpusie oficerów artylerii[10]. W marcu 1926 został wyznaczony na stanowisko komendanta Szkoły Podoficerów Zawodowych Artylerii w Toruniu[11]. W kwietniu 1928 został przeniesiony z Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu do 11 pułku artylerii polowej w Stanisławowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[12][13]. Od 6 kwietnia 1929 dowodził 10 pułkiem artylerii ciężkiej w Przemyślu-Pikulicach i sprawował je przez kolejnych dziesięć lat[14][2]. Na pułkownika awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 i 9. lokatą w korpusie oficerów artylerii[15].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził artylerią Obrony Przemyśla. Po agresji ZSRR na Polskę w dalszym etapie walk dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[3], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[16]. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Starym w Kielcach (kwatera 5-B)[17].
Był żonaty z Zofią z Wojciechowskich, inżynierem ogrodnictwa[18][19][20], z którą miał córkę Marię Zofię (1926–2023), filologa, profesora nauk humanistycznych, i syna Jerzego Piotra (ur. 19 października 1928)[2].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[21][22]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[23].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4543 – 1921[24]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1938[25][26]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie – 1921[2]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1935 „za zasługi w służbie wojskowej”[27][28]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – 1928[2]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości – 1928[2]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę – 1938[2]
Zobacz też
- awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Uwagi
Przypisy
- ↑ WIG - Mapa Operacyjna Polski 1:300 000 : tytuł arkusza Borysów : godło arkusza „39”. MAPSTER. [dostęp 2024-07-21].
- ↑ a b c d e f g h i Jan Bokszczanin. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I_480_786 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-07-21].
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 38.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 32 z 22 marca 1919, poz. 1051, 1066.
- ↑ Barszczewski 1929 ↓, s. 14.
- ↑ Barszczewski 1929 ↓, s. 17-18.
- ↑ Barszczewski 1929 ↓, s. 7.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 717, 816.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 73 z 30 lipca 1924 roku, s. 418.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 640, 738.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926 roku, s. 85.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 145.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 385, 450.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 101.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 176, 710.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Cmentarium – Spis zmarłych pochowanych na Cmentarzu Starym w Kielcach [online], cmentarium.sowa.website.pl [dostęp 2019-11-30].
- ↑ Marlena Sęczek: Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku: Maria Bokszczanin. Instytut Badań Literackich PAN. [dostęp 2024-07-21].
- ↑ Dział urzędowy. 87. Ogłoszenie. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 14, s. 121, 25 lipca 1934.
- ↑ Dział urzędowy. 151. Ogłoszenie. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 19, s. 245, 23 września 1938., tu Julia Bokszczaninowa.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 1 [dostęp 2024-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921, s. 1608.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 3.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 85.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 19 marca 1935 roku, s. 19.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Bolesław Barszczewski: Zarys historji wojennej 2-go pułku artylerii polowej Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.