Jan Astriab

Data i miejsce urodzenia	14 września 1937 Smerekowiec
Data i miejsce śmierci	29 marca 2005 Poznań
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pedagog
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Astriab (ur. 14 września 1937 w Smerekowcu, zm. 29 marca 2005 w Poznaniu) – polski kompozytor i pedagog.

Dyplom kompozytora uzyskał w klasie Stefana Bolesława Poradowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu (1963). Warsztat kompozytorski doskonalił w Eastman School of Music w Rochester w stanie Nowy Jork (1973-74): Warren Benson (kompozycja i instrumentacja), Rayburn Wright (muzyka jazzowa).

Od 1963 roku prowadził wykłady z zasad kompozycji, kontrapunktu i instrumentacji w poznańskiej Akademii Muzycznej i jej filii w Szczecinie, od 1989 jako profesor nadzwyczajny, od 1992 profesor zwyczajny. Współpracował także z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Słupsku. W poznańskiej Uczelni pełnił odpowiedzialne funkcje organizacyjne: prorektora do spraw artystyczno-naukowych (1987-90) i trzykrotnie dziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. Od 1993 roku kierował Zespołem Badań Naukowych, a od 1996 - Katedrą Kompozycji i Teorii Muzyki. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w roku 1989, zwyczajnego - w 1992.

Jego twórczość muzyczna jest znana, ceniona i wykonywana w kraju, jak również i za granicą: w Armenii, na Litwie, w Niemczech, Rosji, Szwecji, na Węgrzech i w Stanach Zjednoczonych. Styl kompozytorski Jana Astriaba jest twórczą syntezą tradycji i współczesnych środków kompozytorskich. Najistotniejszą rolę odgrywa w nim kolorystyka brzmieniowa związana z indywidualną harmonią oraz wszechstronnym wykorzystaniem możliwości instrumentów muzycznych. Utwory jego charakteryzuje głęboki emocjonalizm i kondensacja wyrazu.

Jan Astriab był wielkim propagatorem polskiej muzyki współczesnej. Uczestniczył w pracach organizacyjnych i artystycznych licznych koncertów kompozytorskich oraz festiwali (m.in. Warszawska Jesień, Poznańska Wiosna Muzyczna).

• Wyróżnienie na Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich za Dwie wokalizy na sopran i 12 instrumentów (1964),
• III nagroda na Konkursie Kompozytorskim im. Karola Szymanowskiego za Diphthong II na orkiestrę symfoniczną (1974),
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1981),
• Nagroda Artystyczna miasta Poznania (1984),
• Złoty Krzyż Zasługi (1984),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1995).

• Metamorfozy, rok powstania 1956; wydano drukiem: Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973;
• Sonata na altówkę i fortepian, 1957; Kraków : Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1980;
• Dwie wokalizy na sopran i 12 instrumentów, 1964;
• Dwa preludia, 1965;
• Cztery pieśni na sopran i fortepian, sł. T. Różewicz, 1966;
• Koncert podwójny na flet, klarnet, smyczki i perkusję (l wersja 1967, II wersja 1974); Poznań : Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego, 2003 (cop.);
• Oktet na instrumenty dęte, 1971;
• Sonores, 1972;
• Dopowiedzenia na sopran i cztery instrumenty, sł. T. Mieszkowski, 1973; Warszawa : Agencja Autorska, 1979;
• Elegia, 1973;
• Dyphthong /, 1973;
• Dyphthong //, 1974; Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1980;
• Frazy na fortepian i klawesyn, 1975; Warszawa : Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej, 1977;
• Dimorphoses na siedem instrumentów, 1976;
• Koncert skrzypcowy, l980; Kraków : Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987;
• Ślepcy, opera kameralna według dramatu M. Maeterlincka pod tym samym tytułem, 1980-81; ["Ślepcy" w Poznaniu, Janusz Cegiełła, "Teatr" 1984 nr 5];
• Cztery utwory charakterystyczne na orkiestrę smyczkową, 1985; Kraków : Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993;
• 3 liryki polskie na baryton solo, recytatora, chór i orkiestrę symfoniczną, sł. K. Iłłakowiczówna, B. Leśmian, K.K. Baczyński, 1985;
• Uwertura, 1985;
• Ikar, 1986;
• Sonata 3 planet, 1992; Poznań : Wydawnictwo Akademii Muzycznej, Ars Nova, 2000; [W poszukiwaniu duchowego wymiaru "Sonaty trzech planet", Janina Tatarska [w:] Polska kultura muzyczna w XX wieku. Poznań 2001];
• Elegia na trzy instrumenty (flet, wiolonczela, fortepian), 1993;
• Muzyka na letni wieczór, 1996;
• Symfonia kameralna, 1998.

• Nad „V Symfonią” Franciszka Schuberta [w:] Zeszyty Naukowe nr 2, Akademia Muzyczna im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu. Poznań 1982,
• System centrowy Aleksandra Skriabina [ w:] Materiały z Sesji Naukowej „ W kręgu rosyjskiej muzyki fortepianowej” : 5-6 kwietnia 1993. Zeszyty Naukowe nr 5, Akademia Muzyczna im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu. Poznań 1994,
• Z dziejów kultury muzycznej Poznania; pod red. Jana Astriaba i Włodzimerza Kaczochy. Poznań 1996,
• Biografia twórcza i pedagogiczna Stefana Bolesława Poradowskiego [w:] Z dziejów kultury muzycznej Poznania ; pod red. Jana Astriaba i Włodzimerza Kaczochy. Poznań 1996,
• Witold Lutosławski: człowiek i dzieło w perspektywie kultury muzycznej XX wieku; pod red. Jana Astriaba, Macieja Jabłońskiego i Jana Stęszewskiego. Poznań 1999,
• Homines, Ars et Scientia : pr. zb. dedykowana Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu z okazji Jej osiemdziesięciolecia (1920-2000) ; pod. red. Jana Astriaba, A.M. Kempińskiego, H. Kostrzewskiej. Poznań 2000,
• Wokół "Sonaty 3 planet" Jana Astriaba - esej autorski [w:] Homines, Ars et Scientia : pr. zb. dedykowana Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu z okazji Jej osiemdziesięciolecia (1920-2000) ; pod. red. Jana Astriaba, A.M. Kempińskiego, H. Kostrzewskiej. Poznań 2000.

• Janina Tatarska: Astriab Jan. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. ab suplement. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1998, s. 19-20. ISBN 978-83-224-0492-8. OCLC 470131186. (pol.)..
• Astriab Jan [w:] Encyklopedia muzyki, pod red. Andrzeja Chodkowskiego. Warszawa 1995 s. 55; ISBN 83-01-11390-1.
• Astriab Jan [w:] Kompozytorzy polscy 1918-2000 : pr. zb. pod red. Marka Podhajskiego. T. 2 : Biogramy. Gdańsk 2005 s. 54-55; ISBN 978-83-89444-83-7.
• Katalog online Biblioteki Głównej Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu.

• Prof. Jan Astriab, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-03-22] .