Jakub Kubicki
| Data i miejsce urodzenia |
1758 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 czerwca 1833 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| Odznaczenia | |
| |
Jakub Kubicki (ur. 1758 w Warszawie, zm. 13 czerwca 1833 w Wilkowie) – polski architekt, przedstawiciel klasycyzmu, budowniczy generalny rządowy, członek przybrany Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829 roku[1].
Życiorys
Urodził się w warszawskiej rodzinie mieszczańskiej. Ukończył kolegium jezuickie, jednocześnie pobierając nauki u Dominika Merliniego. W 1777 zatrudnił go architekt Szymon Bogumił Zug przy budowie kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Trójcy w Warszawie. W 1783 wyjechał na studia do Włoch jako stypendysta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego[2] (wraz z bratem Maciejem), skąd wrócił w roku 1786. Po powrocie pracował w zawodzie architekta.
W 1791 w uznaniu zasług został nobilitowany i otrzymał herb Kolumna Skrzydlata. Ponieważ posiadanie majątku ziemskiego było symbolem przynależności do stanu szlacheckiego, prawdopodobnie z tego powodu przez wiele lat dzierżawił dobra Wilków, w obwodzie czerskim. Być może chodziło jednak o pomnożenie majątku. Wieś tę w roku 1832 zakupił za sumę 200 000 złp. W czasie insurekcji kościuszkowskiej był sędzią Sądu Kryminalnego Księstwa Mazowieckiego[3].
W 1812 roku jako członek Towarzystwa Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego[4].
Po upadku Królestwa Polskiego został urzędnikiem na stanowisku Naczelnego Intendenta Budowli Korony. Jakub Kubicki należał też do loży masońskiej Świątynia Izis, której był honorowym członkiem w latach 1811–1812. Był członkiem loży Jutrzenka Wschodząca w 1818[5]
Zmarł 13 czerwca 1833 roku w Wilkowie.
Działalność architektoniczna
Był autorem licznych pałaców. Jako architekt warszawski od 1807 stał się pośrednikiem między czystym klasycyzmem XVIII wieku i empirem. Dzieła Kubickiego są charakterystyczne ze względu na typowe dla jego projektów elementy: portyk kolumnowy i ryzalit ogrodowy. Reprezentował dojrzałą fazę klasycyzmu z wpływami palladianizmu i jest on autorem typowego polskiego dworu-pałacu.
Oprócz takich projektów jak pałace w Bejscach, Białaczowie, Młochowie, Nadzowie, Pławowicach, Radziejowicach, Sowińcu, Sterdyni i w Witkowicach (części Ropczyc), jest autorem wielu obiektów w Warszawie, jak również poza stolicą: kościoły w Mokobodach i Radziejowicach, a także Ratusz w Łęczycy, Fabryka Broni w Kozienicach oraz budynek loży masońskiej w Radomiu.
Ważniejsze prace
- Pałac w Bejscach z 1802
- Pałac w Pławowicach z 1804–1805
- Przebudowa budynku Jezuitów na liceum Krzemienieckie (1805)
- Kościół pw. św. Klemensa i zajazd w Nadarzynie (1806)
- Budynki Kampusu Głównego Uniwersytetu Warszawskiego (1815-1816)[6]
- 18 pawilonów rogatkowych w Warszawie (1816–1823), po dwa w każdej lokalizacji: rogatki Mokotowskie, Grochowskie, Marymonckie, Wolskie, Jerozolimskie, Golędzinowskie, Powązkowskie, Ząbkowskie i Czerniakowskie[7]
- Kaplica Prawosławna św. Trójcy w Warszawie (po 1818)
- Plac Zamkowy w Warszawie (1818–1821)
- Arkady Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie (1819–21)
- Dwie kordegardy przy ul. Wiejskiej w Warszawie[8]
- Niezrealizowany projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie
- Kościół w Mokobodach (przypuszczalnie jego większa wersja była prezentowana jako projekt Świątyni Opatrzności Bożej)
- Brama egipska zamku w Tarnopolu
- Pałac w Białaczowie (ok. 1797)
- Przebudowa zameczku w zespole pałacowo-parkowym w Radziejowicach
- Ratusz w Płocku (1827)
- Płockie Rogatki Miejskie (1816–1818, 1825): Warszawskie, Dobrzyńskie i Płońskie.
- Pałac w Ładyhach
- Pałac w Samczykach – projektant dekoracji sufitu w okrągłym salonie
- Bramy triumfalne na placu Trzech Krzyży w Warszawie (1809, 1815)
- Pałac w Radziejowicach (przebudowa z przełomu XVIII i XIX wieku)
- Kościół w Radziejowicach (1820)
- Ratusz miejski w Łęczycy (1788−1790)
Obiekty w warszawskich Łazienkach
- Belweder w Warszawie (przebudowa 1818–22)
- Świątynia Sybilli (ok. 1820)
- Maneż w obrębie Belwederu (1823–24)
- Stajnia Kubickiego (1825–1826)
- Nowa Kordegarda (1830)
Obiekty o niepewnym autorstwie
- Świątynia Egipska w Łazienkach Królewskich w Warszawie (1819–22)
- Koszary Kantonistów (Dom Inwalidów) w Łazienkach Królewskich w Warszawie (1826–29)
- Kompleks pałacowy w folwarku Sielce w Warszawie; dawniej część Łazienek Królewskich (około 1820 roku, lub wcześniej)
Życie prywatne
Około roku 1783 ożenił się z Anną Bletyng vel Pleting, z którą miał troje dzieci: Helenę (1784–1822), Józefę (1787–1812) i Izabelę Józefę (1791–1840)[9].
Odznaczenia i upamiętnienie
Odznaczony Orderem Świętego Stanisława IV klasy w 1815 roku i III klasy w 1818 roku[10].
W 1984 roku jego imieniem nazwano ulicę w dzielnicy Wilanów[11].
Przypisy
- ↑ Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 6.
- ↑ Król wysyłał za granicę młodych artystów w trosce o przyszły rozwój sztuki polskiej.
- ↑ Akty powstania Kościuszki, t. III, s. Wrocław-Kraków 1955, s. 334.
- ↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 20, s. 185.
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 239.
- ↑ Anna Korzekwa, Katarzyna Łukaszewska, Nie tylko nauka. Przewodnik po najciekawszych miejscach na UW [pdf], Warszawa: Biuro Prasowe UW, 2010, s. 8, ISBN 978-83-235-0626-3.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa nieodbudowana. Królestwo Polskie w latach 1815–1840. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2009, s. 160–161. ISBN 978-83-61932-00-0.
- ↑ Jarosław Zieliński. Wiejska od 1770 r. „Stolica”, s. 16, listopad–grudzień 2019.
- ↑ Stanisław Łoza: Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Budownictwo i Architektura”, 1954, s. 163.
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 12, Warszawa 1931, s. 282.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 339. ISBN 83-86619-97X.
Bibliografia
- Andrzej Wąsowski, Kubicki w Wilkowie, „Spotkania z Zabytkami”, 11/2002
- Wioletta Brzezińska-Marjanowska: Klasycystyczna architektura pałacowa na Wołyniu ok. 1780-1831 r.