Józef Szydzik
 Ksiądz infułat Józef Szydzik, Fordon, 1938 | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 października 1871 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 września 1939 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1896 |
| Odznaczenia | |
  
| |
Józef Szydzik (ur. 18 października 1871 w Mikołajkach, zm. 29 września 1939 w Bydgoszczy albo w okolicach)[1] – ksiądz katolicki, polski działacz narodowy, budowniczy Kalwarii Wielewskiej, zasłużony proboszcz chełmżyński i fordoński.
Życiorys
Urodzony w Mikołajkach w powiecie lubawskim w rodzinie nauczycielskiej (syn Franciszka Szydzika i Anastazji Rosińskiej, brat Marii Magdaleny Błędzkiej z d. Szydzik, Franciszka Szydzika – księdza katolickiego w USA, Kazimiery Szydzik – siostry zakonnej i przełożonej Klasztoru Zmartwychwstanek w Chicago (USA) i Bronisławy Szydzik – siostry zakonnej w Katowicach). Uczył się w progimnazjum w Nowym Mieście Lubawskim, a od 1888 w gimnazjum w Brodnicy, gdzie należał do tajnej organizacji filomackiej, której był w latach 1890–1891 przewodniczącym[1]. Od 1891 alumn w Seminarium Duchownym w Pelplinie. W 1896 otrzymał święcenia kapłańskie[1].
Józef Szydzik był filistrem honorowym Capitolii (korporacji akademickiej)[2]. Capitolię założyła dnia 19 listopada 1926 grupa studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego[1].
Jako wikariusz pracował w Oliwie, Chojnicach i Pączewie. Od 1903 był proboszczem w Ostródzie[1].
W 1905 objął parafię we Wielu[1]. Dokończył tam budowę kościoła parafialnego rozpoczętą przez poprzednika, angażował się w życie społeczne, gospodarcze i polityczne, patronował Towarzystwu Ludowemu i Kółku Rolniczemu. Od 1907 działał w TCL, w 1906 współzałożył Bank Ludowy we Wielu, którego był dyrektorem. Odnowił kult Matki Bożej Pocieszenia. Był głównym inicjatorem i budowniczym Kalwarii Wielewskiej na Białej Górze nad jez. Wielewskim[3]. Był aktywny w ruchu niepodległościowym. W 1918 został przewodniczącym Rady Robotniczo-Chłopskiej we Wielu i delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. Był też inicjatorem budowy kościoła filialnego w Dziemianach.
W 1924 w uznaniu dotychczasowych zasług otrzymał prestiżową parafię w Chełmży[1]. W 1927 został tajnym szambelanem papieskim, a w latach 1929–1938 był dziekanem i delegatem biskupim. Odnowił katedrę chełmżyńską, w starej szkole stworzył dom katolicki, w którym miały siedzibę liczne bractwa religijne, zwłaszcza młodzieżowe, którym patronował. Ku pamięci poległych w I wojnie światowej mieszkańców miasta wybudował kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej na przyjeziornym wzgórzu. Odnowił kult bł. Juty i wybudował pod jej wezwaniem kaplicę w Bielczynach na miejscu dawnej pustelni i dawniejszych kaplic. Opracował cenną publikację Kalendarz Kościelny dla Parafii Chełmżyńskiej. Zawierała ona historię Chełmży, wykaz proboszczów, historię katedry, legendy o mieście. Ponadto chronologiczny spis biskupów chełmińskich od początku do 1926, historię kościoła św. Mikołaja w Chełmży, kościoła oo. franciszkanów, klasztoru ss. elżbietanek, historię bractw i stowarzyszeń, opis parafii dekanatu chełmińskiego. W czasach kryzysu gospodarczego współpracował z władzami miasta w celu niesienia pomocy biednym. Propagował ruch abstynencki. W 1936 na wniosek bpa Stanisława Okoniewskiego uhonorowany przez Piusa XI godnością infułata – protonotariusza apostolskiego. W 1938 przeniesiono go do parafii św. Mikołaja w Fordonie (obecnie dzielnica Bydgoszczy)[1]. Słynął w diecezji jako nowoczesny duszpasterz, zasłużony działacz społeczny, od 1906 członek TNT (Towarzystwo Naukowe w Toruniu).
20 września 1939 aresztowany przez Niemców, uwięziony w tymczasowym obozie dla internowanych Polaków w koszarach 15 Wielkopolskiego Pułku Artylerii Lekkiej w Bydgoszczy przy ul. Gdańskiej 147 (Internierungslager blok VIII), gdzie 29 września 1939 hitlerowski „lekarz” zabił go zastrzykiem. Dokładne miejsce pochówku nie jest znane (może w Tryszczynie – 10 km od Bydgoszczy w kierunku Koronowa, może w fordońskiej „Dolinie Śmierci”). W tamtych dniach, w ciągu kilku dni zabito 250 osób, głównie nauczycieli, księży oraz członków Polskiego Związku Zachodniego[1].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934)[4][5]
- Medal Niepodległości (22 kwietnia 1938)[6]
- Srebrny Krzyż Zasługi (9 lutego 1925)[7]
- Odznaka Organizacji Wojskowej Pomorskiej
Upamiętnienie
Jedna z ulic Fordonu w Bydgoszczy nosi dziś jego imię[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j Leszek Andrzej Błędzki: Jόzef Szydzik (1871–1939). geni.com, 2010-12-07. [dostęp 2012-01-03]. (ang.).
- ↑ Bartłomiej P. Wróblewski, Korporacja Akademicka „Capitolia” (Kraków), (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 2011-12-04.
- ↑ Maciej Szramka: Wiele. [dostęp 2012-01-03]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Święto Niepodległości w stolicy Pomorza. Uroczystości niedzielne „Dzień Pomorski” R.VI, Nr 258, Toruń 13 listopada 1934 r.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 93, poz. 143 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 34, poz. 134 „w uznaniu zasług, położonych dla Rzeczypospolitej na polu pracy narodowej i oświatowej”.
Bibliografia
- Zdzisław Biegański: Szydzik Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 49. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2014, s. 628–630. ISBN 978-83-63352-26-4.
- Zdzisław Ossowski. Genius loci Kaszub. „Zeszyty Chojnickie”. 39, s. 25–36, 2023. Chojnice: Chojnickie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 1509-3050. [dostęp 2024-02-06]. (pol.).