Józef Jan Giedroyć
| Józef Jan | |
| |
 Hippocentaurus | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
8 października 1831 |
| Odznaczenia | |
| |
Józef Jan Giedroyć herbu Hippocentaurus (ur. 19 marca 1795 w Noseliszkach w województwie wileńskim, zm. 8 października 1831) – major Wojsk Polskich, jeden z przywódców powstania listopadowego na Litwie.
Życiorys
W lipcu 1812 wstąpił do 18. Pułku Piechoty Księstwa Warszawskiego w randze podporucznika. W jego szeregach odbył kampanię rosyjską. 14 kwietnia 1813 przeniesiony do 6. Pułku Ułanów Księstwa Warszawskiego, z którym walczył w bitwie pod Lipskiem i wziął udział w szarży pod Wachau na szesnaście pułków jazdy nieprzyjacielskiej. W czasie tej bitwy był adiutantem generała Charles’a Lefebvre’a-Desnouettes’a. W 1814 wstąpił do 2. Pułku Strzelców Konnych. W 1824 złożył dymisję z armii[1].
W czasie powstania listopadowego, 28 marca 1831 wraz z Dominikiem Dowborem i Jakubem Tomkowiczem wystąpił na czele młodzieży w Telszach (wówczas było to miasto powiatowe) i wspólnie z oddziałem Józefa Syrowicza zmusił garnizon wojsk rosyjskich do ewakuacji. W pierwszej połowie maja na czele oddziału partyzantów nękał patrole wojsk rosyjskich w okolicach Wilna[1]. 26 maja objął dowództwo nad 12 Pułkiem Ułanów. W dniu 1 lipca awansował na majora. 13 lipca 1831 roku podczas bitwy pod Nowym Miastem Żmudzkim Józef Jan Giedroyć otrzymał trzy rany postrzałowe[2].
6 września ranny major wraz z 37 oficerami oraz 48 powstańcami internowanymi z korpusów Giełguda, Rolanda i Chłapowskiego przekroczył granicę pruską i przybył do miasta Schippenbeil (dzisiaj Sępopol). 4 października został odznaczony złotym krzyżem Orderu Virtuti MIlitari[3]. Niestety, 8 października zmarł, prawdopodobnie na zapalenie płuc. Oficerowie nie chcieli pochować zmarłego na ewangelickim cmentarzu, dlatego też najstarszy polski oficer, major Lubowski na miejsce spoczynku wyznaczył górę Wallberg (pol. Wałowa Góra[4]), która była kiedyś pruskim grodziskiem. Pogrzeb odbył się 10 października 1831 roku[5].
W miejscu spoczynku księcia Giedroycia postawiono ceglany grobowiec w kształcie prostokątnej kapliczki. Miał on około 2 metrów wysokości i był ozdobiony żelaznym krzyżem. Niestety, po pewnym czasie uległ zniszczeniu[5].
Przypisy
- ↑ a b Władysław Konopczyński, Polski Słownik Biograficzny t. VII (1948-1958), Kraków, Wrocław 1948–1958.
- ↑ Marek Magowski, Krzysztof Komaniecki, 12 Pułk Ułanów w Powstaniu Listopadowym.
- ↑ Janusz Stankiewicz, Kawalerowie orderu Virtuti Militari [online], www.stankiewicze.com [dostęp 2016-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-06].
- ↑ Maria Biolik. Nazwy terenowe Warmii i Mazur jako świadectwo historii regionu. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. 2004 (4), s. 424, 2004. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. ISSN 0023-3196. (pol.).
- ↑ a b Gustav Like, Die Stadt Schippenbeil, Köningsberg 1874.
Bibliografia
- Gustav Like, Die Stadt Schippenbeil, Köningsberg 1874
- Szymon Konarski, Dziennik z lat 1831–1834, Kraków 1973
- Warmia i Mazury. Zarys dziejów, praca zbiorowa, Olsztyn 1985
- Grzegorz Borowski, Monografia Sępopola, Sępopol 2001
- Roman Hryciuk, Marian Petraszko, Bartoszyce z dziejów miasta i powiatu Olsztyn 1969
- Norbert Kasparek, Powstańczy epilog, Olsztyn 2001
- Janusz Jasiński Odgłosy powstania listopadowego w Prusach Wschodnich, 1957
- Władysław Konopczyński, Polski Słownik Biograficzny t. VII (1948–1958), Kraków, Wrocław 1948-1958