Józef Galant (lekarz)
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
lekarz |
| Tytuł naukowy |
doktor nauk medycznych |
| Edukacja | |
| Alma Mater | |
| Wydział | |
| Rodzice |
Michał, Julia z Rychwalskich |
| Małżeństwo |
Maria |
Józef Galant (ur. 23 marca 1862 w Strachocinie, zm. 19 maja 1905 w Zagórzu) – polski lekarz, działacz społeczny, poeta.
Życiorys
Ukończył szkołę powszechną w Strachocinie. 30 czerwca 1880 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Przemyślu[1]. W latach 1880/1881 – 1884/1885 był studentem zwyczajnym oraz 1886/1887 studentem nadzwyczajnym Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W tym okresie otrzymywał stypendium Antoniego Spadwińskiego. O stypendium mogli ubiegać się wówczas tylko uczniowie legitymujący się „rzeczywistem ubóstwem, dobrymi obyczajami i postępem w nauce, synowie mieszkańców Królestwa Galicyj i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, wyznania katolickiego, szlachetnego lub nieszlacheckiego rodu”[2].
Od 1887 był lekarzem w służbie zdrowia w utworzonym w tym roku C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[3]. Od tego czasu prowadził także praktykę w Sanoku[4] (w tym czasie m.in. wykazał się podczas epidemii tyfusu w 1888), skąd w sierpniu 1888 przeniósł się do Zagórza gdzie objął posadę lekarza kolejowego[5][6][7]. W Zagórzu jako lekarz pracował do śmierci w 1905[8]. W listopadzie 1896 złożył egzamin fizykacki[9]. Odznaczył się pracowitością oraz aktywnością obywatelską. Propagował zdrowy tryb życia. Zaangażował się w tworzenie życia społecznego, szczególnie na rzecz dzieci i młodzieży organizując tzw. korpusy wakacyjne dla młodzieży sanockiej. Był założycielem: Kółka Rolniczego w Zagórzu, Kasy Oszczędności i Pożyczek w Zagórzu, Prezesem Sekcji Sanockiej Towarzystwa Lekarskiego. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[10] oraz twórcą i prezesem gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zagórzu[11]. Zagórska sekcja była jedną z pierwszych w całej Galicji. Z jego inicjatywy wybudowano budynek „Sokoła” w Zagórzu (obecnie Miejsko-Gminny Dom Kultury). Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[12][13][14], członkiem sanockiego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej[15], członkiem sanockiego biura powiatowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicji[16]. W 1890 przystąpił jako członek do Towarzystwa im. Stanisława Staszica[17]. 29 stycznia 1895 został wybrany wiceprezesem Towarzystwa Czytelni w Zagórzu[18]. Na początku marca 1905 został wybrany zastępcą przewodniczącego sekcji Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich w Sanoku[19]. W 1905 był sygnatariuszem odezwy lekarzy polskich o charakterze antyalkoholowym[20]. Był członkiem i wiceprezesem zarządu powiatowego w Sanoku Towarzystwa „Kółek Rolniczych” z siedzibą we Lwowie[21][22].
Józef Galant zmarł 19 maja 1905 w Zagórzu podczas epidemii tyfusu plamistego niosąc pomoc chorym i cierpiącym[23]. Jego pogrzeb przekształcił się w demonstrację patriotyczną. Józef Galant został pochowany 20 maja 1905 na Starym Cmentarzu w Zagórzu[24]. Inskrypcja umieszczona na grobie brzmi: Ojczyzno moja chociaż jestem w grobie / Sercem i duchem zostałem przy Tobie[25]. Był żonaty z Marią[26] (1878-1929, pochowana w jego grobie).
Upamiętnienie
Tuż po śmierci doktora, 20 czerwca 1905 podjęto decyzję o ustanowieniu tablicy pamiątkowej[27], która została następnie umieszczona w kościele parafialnym w Zagórzu. Inskrypcja na niej brzmi:
Wszech Nauk Lekarskich Dr Józef Galant Przyjaciel i dobrodziej ludu Założyciel, Prezes i Dyrektor Towarz. „Sokoła” Kółka Rolniczego, „Oszczędności i Pożyczek w Zagórzu” Prezes Sekcji Sanockiej Tow. Lekarskiego *23 marca 1862. + 19 maja 1905. Cześć Jego Pamięci
Publikacje
- Jak długo człowiek żyć powinien?, Wydawnictwo „Przewodnik Zdrowia”, 1910, s. 32[28]
Przypisy
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Przemyślu za rok szkolny 1894. Przemyśl: 1894, s. 139.
- ↑ Gazeta Sanocka”, 1895 rok, nr 22, s. 3.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 65.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 444.
- ↑ Korespondencye. „Gazeta Przemyska”, s. 2, nr 33 z 12 sierpnia 1888.
- ↑ Kronika. Mianowania. „Gazeta Przemyska”, s. 3, nr 33 z 12 sierpnia 1888.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 515.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 696.
- ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 87 z 29 listopada 1896.
- ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-03-12].
- ↑ Pamiętnik IV zlotu sokolstwa polskiego we Lwowie w dniach 27–29 czerwca 1903. Lwów: Związek Polskich Gimnastycznych Towarzystw, 1904, s. 39.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z ósmego roku jej istnienia tj. 1893 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 17 marca 1894. s. 10.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1895 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 14 marca 1896. s. 9.
- ↑ Wykaz datków zebranych na gimnazyum polskie w Cieszynie. „Miesięcznik Towarzystwa Szkoły Ludowej”, s. 140, nr 12 z 1903.
- ↑ Piętnaste sprawozdanie roczne z czynności Krajowego Stowarz. Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicyi za rok 1894. Lwów: 1895, s. 75.
- ↑ Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, nr 51 z 26 czerwca 1890.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. 3, s. 4, 3 lutego 1895.
- ↑ Kronika prowincjonalna. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 53 z 7 marca 1905.
- ↑ Alkohol a wiedza. Odezwa lekarzy do społeczeństwa polskiego. „Rodzina i Szkoła”, s. 196, 13, 14, 15, 16 z lipca i sierpnia 1905.
- ↑ Zgromadzenie powiatowej Kółek Rolniczych w Sanoku. „Przewodnik Kółek Rolniczych”, s. 462, nr 24 z 1905.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 840.
- ↑ Sanocka sekcya. „Gazeta Sanocka”. Nr 79, s. 3, 2 lipca 1905.
- ↑ Kronika. Nekrologia. „Gazeta Sanocka”, nr 73 z 21 maja 1905.
- ↑ Po zagórskim cmentarzu błądząc. parafia-zagorz.pl. [dostęp 2013-12-29].
- ↑ Nadesłane. „Gazeta Sanocka”. Nr 74, s. 4, 28 maja 1905.
- ↑ Kronika. Uczczenie zasług ś. p. dra Józefa Galanta. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 80 z 9 lipca 1905.
- ↑ Kronika. Wiadomości literackie. „Echo Przemyskie”, s. 3, nr 63 z 8 sierpnia 1897.
Bibliografia
- Ś. p. dr Józef Galant. „Gazeta Sanocka”, s. 2, nr 74 z 21 maja 1905.
- Jerzy Tarnawski, Setna rocznica śmierci doktora Józefa Galanta (1862-1905) w: Verbum, Miesięcznik parafii pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Zagórzu, nr 5(18)/2005