Józef Bubella

Józef Bubella (1947)
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1882 Rawa Ruska
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1964 Sanok
Burmistrz Sanoka
Okres	od 10 sierpnia 1944 do listopada 1944
Przynależność polityczna	Komitet Obywatelski
Następca	Juliusz Bruna
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Bubella (ur. 19 marca 1882 w Rawie Ruskiej, zm. 10 grudnia 1964 w Sanoku) – polski prawnik, komornik sądowy, działacz społeczny, polityk, burmistrz i radny Sanoka.

Józef Bubella urodził się 19 marca 1882 w Rawie Ruskiej jako syn Ludwika i Marii z domu Oleńczuk^[1][2][3][4]. Ukończył studia prawnicze uzyskując tytuł naukowy doktora; w 1909 był kandydatem adwokackim oraz działaczem partii chrześcijańsko-społecznej w Białej^[5]. Podczas I wojny światowej doznał złamania nogi^[6]. Za udział w tych działaniach wojennych otrzymał pamiątkową szablę^[3].

W okresie II Rzeczypospolitej zamieszkiwał w Przemyślu i w Sanoku. W 1922 był dyrektorem Sklepu Robotniczego „Praca”^[7]. Działał w gnieździe Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przemyślu^[8][9]; w 1924 pełnił funkcję sekretarza wydziału^[10], w styczniu 1926 wybrany kierownikiem sceny Zespołu Dramatycznego „Sokoła”^[11], w 1928 został wybrany gospodarzem IV Okręgu^[12], w 1930 wybrany członkiem zarządu^[13]. 27 marca 1927 został wybrany zastępcą członka zarządu Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Henryka Sienkiewicza w Przemyślu (prezesem został Jan Keller)^[14]. Pełnił funkcję komornika Sądu Grodzkiego w Sanoku (urzędował przy ulicy Tadeusza Kościuszki 28)^{[3][15][16][17][18]}. Przed 1939 był działaczem Związku Strzeleckiego i innych organizacji w Sanoku^[3].

Podczas II wojny światowej w czasie okupacji niemieckiej jego mieszkanie 4 stycznia 1940 zostało poddane rewizji przez gestapo, a on sam następnie był przesłuchiwany i torturowany w siedzibie tej służby nieopodal swojego domu^[3][6]. 27 lutego 1940 został osadzony w pobliskim niemieckim więzieniu przy sądzie w Sanoku^[19] 18 marca 1940^[6][20][21]. Był podejrzewany o działalność w konspiracji oraz współdziałanie na rzecz przekraczających nielegalnie „zieloną” granicę^[20]. Podczas późniejszych przesłuchać nadał był brutalnie traktowany przez Niemców^[20]. 18^[19] lub 24 marca 1940 został zwolniony z zastrzeżeniem obowiązku trzykrotnego meldowania się na gestapo każdego dnia, które trwały do 10 listopada 1940 (podczas kilkugodzinnych meldowań w pozycji stojącej zwrócony do ściany był zmuszony do wyczekiwania jednocześnie przysłuchując się prowadzonym obok znęcaniom się nad innymi aresztowanymi)^[22]. Skutki działań gestapowców na swoim zdrowiu fizycznym i psychicznym odczuwał w kolejnych latach^[22].

Po tym jak u schyłku wojny w wyniku przejścia frontu wschodniego został wyzwolony Sanok, Wojenna Komendantura Miasta Sanoka (według różnych źródeł rozkaz wydał radziecki oficer Armii Czerwonej ppłk Fiodor Jarygin – dowódca 258 pułku 140 Syberyjskiej Dywizji Piechoty, który stanął na czele Wojennej Komendantury Miasta^[23][24] lub płk Samojtow^[25]) mianowała Józefa Bubellę na stanowisko burmistrza miasta 10 sierpnia 1944^{[26][27][28][29][30][31]}. Był on w tym czasie przedstawicielem stworzonego pod koniec lipca 1944 Komitetu Obywatelskiego, który skupiał działaczy przedwojennego Klubu Demokratycznego^[31][32] i funkcjonował w okresie walk o wyzwolenie miasta w 1944 aż do czasu wkroczenia radzieckich decydentów. Desygnacja Bubelli na urząd burmistrza mogła wynikać prawdopodobnie z opóźnionego przybycia do Sanoka przedstawiciela PKWN, co miało nastąpić około dwa tygodnie po mianowaniu, 26 sierpnia 1944^[33]. Jednak po przejęciu władzy w mieście przez Powiatowy Komitet Polskiej Partii Robotniczej, został powołany Zarząd Miejski, Józef Bubella został usunięty z urzędu burmistrza, analogicznie stanowisko utracił następujący po nim Juliusz Bruna. Później stanowisko objął w listopadzie 1944 Stanisław Lisowski^[34]. W późniejszym czasie, w 1947 był wiceburmistrzem^[35], a w styczniu 1949 był pełniącym obowiązki burmistrza (w tym czasie urząd ten formalnie sprawował Michał Hipner)^[36]. 27 marca 1947 razem m.in. z burmistrzem Michałem Hipnerem, dyrektorem Muzeum Ziemi Sanockiej Stefanem Stefańskim, dyrektorem Sanockiej Fabryki Wagonów „Sanowag” Filipem Schneiderem, działaczem PPS Romanem Baczyńskim, przed kamienicą służącą za siedzibę 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty witali przybyłego z Krosna generała Karola Świerczewskiego^[35][37], który następnego dnia poniósł śmierć pod Jabłonkami^[38].

Był współzałożycielem utworzonego w 1944 koła i został członkiem zarządu powołanego 19 lutego 1945 oddziału sanockiego Stronnictwa Demokratycznego, który stał się kontynuatorem Klubu Demokratycznego (wraz z nim także m.in. Stefan Stefański)^[39][40]. Zasiadł we władzach powiatowych SD^[31]. Na II Okręgowym Zjeździe SD w Rzeszowie 18 listopada 1945 został wybrany członkiem sądu partyjnego przy Zarządzie Wojewódzkim SD^[41]. Z ramienia SD został zastępcą wojewódzkiego komisarza wyborczego, inż. Stanisława Pyjora, przed wyborami parlamentarnymi do Sejmu Ustawodawczego, przeprowadzonymi 19 stycznia 1947^[42]. Na początku lat 50. był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, w 1950 był przewodniczącym Komisji Lokalowej^[31][43]. W 1952 został wykluczony z rady miejskiej^[44].

Po wojnie w 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[45][46].

Jego żoną była Domicela (ur. 7 maja 1878 w Bełzie jako córka Edwarda Osadkowskiego i Michaliny z domu Oleńczuk)^[2][3]. Zamieszkiwali w Sanoku przy ulicy Henryka Sienkiewicza^[3], a do końca życia przy ulicy Adama Mickiewicza 9^[2]. Mieli dwóch synów i córkę^[3], Marię Włodzimierę (ur. 1911, od 1934 żona komornika sądowego, Aleksandra Bornstedta^[47]). Domicela Bubella zmarła 23 listopada 1964 w Sanoku, a Józef Bubella zmarł wkrótce potem, 10 grudnia 1964 także w Sanoku^[2][3][22]. Oboje zostali pochowani we wspólnym grobowcu rodzin Bornstedt i Bubella na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku. Synem Józef Bubelli był Zdzisław Józef Bubella (1912-1985, w latach 30. strażnik graniczny)^[48][49][50].