Iulius Paulus

Zawód, zajęcie	jurysta
Multimedia w Wikimedia Commons

Iulius Paulus lub krócej Paulus – rzymski jurysta. Żył na przełomie II i III wieku.

Nieznane są dokładne daty urodzin i śmierci Juliusza Paulusa. Pełnił wysokie funkcje państwowe. Początkowo był asesorem (asystentem) prefekta pretorianów Papiniana. Za czasów Heliogabala (218–222) przebywał na wygnaniu. Prawdopodobnie został prefektem pretorian po śmierci Ulpiana w 223^[1][2] za Aleksandra Sewera (222–235), należał do rady cesarskiej (consilium principis) za czasów Septimusa (193–211), Karakalli (211–217) i Aleksandra Sewera.

Miał ius publice respondendi. Zaliczony do 5 największych jurystów w Konstytucji raweńskiej z 426 roku, co powodowało, że jego opinie miały moc prawa. Napisał ponad 300 ksiąg niezachowanych^[a], z których fragmentów obficie korzystali kompilatorzy justyniańscy, tworzący Digesta, 1/6 Digestów złożona jest z jego dzieł. Jego debiutanckie dzieła to Notae i Epitomae. Jego najważniejsze działa to Libri ad edictum (80 ksiąg o prawie pretorskim) i Libri ad Sabinum (16 ksiąg o prawie cywilnym), zawierały całościowy materiał z zakresu ius civile i ius honorarium. Pozostawił po sobie dzieła o charakterze dydaktycznym (Institutiones w 2 księgach i Regulae w 7 księgach), a także wiele komentarzy do ustaw i uchwał senatu. Pozostałe jego dzieła to: Brevia (23 księgi), Quastiones (26 ksiąg), Decreta (3 księgi), Responsa (23 księgi) i Sententiae bardzo popularne w późniejszych czasach, szczególnie w okresie tworzenia prawodawstwa królestw barbarzyńskich powstałych po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego^[3].

• Antoni Dębiński: Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: Lexis Nexis, 2008, s. 67, 68. ISBN 978-83-7334-993-3.
• Kazimierz Kolańczyk: Prawo rzymskie. Warszawa: Lexis Nexis, 2007, s. 57. ISBN 978-83-7334-031-2.
• Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Pryncypat. Warszawa: Iskry, 1986. ISBN 83-207-0788-9.
• Jarosław Rominkiewicz, Ireneusz Żeber: Podstawy języka łacińskiego dla studentów prawa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009, s. 115. ISBN 978-83-229-3035-9.
• Sebastian Ruciński: Praefecti praetorio. Dowódcy gwardii pretoriańskiej od roku 2 przed Chr. do 282 roku po Chr. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2013. ISBN 978-83-7096-902-8.
• Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: PWN, 1988. ISBN 83-01-03529-3.

• Iulii Pauli Sententiae zbiór opinii prawnych przypisywany Paulusowi