Iteowate
 Itea ilicifolia | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd |
Saxifraganae |
| Rząd | |
| Rodzina |
iteowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Iteaceae J. Agardh Theoria Syst. Pl.: 151. Apr-Sep 1858[3] | |
Iteowate (Iteaceae) – rodzina roślin z rzędu skalnicowców obejmująca od 1 do 3 rodzajów w zależności od ujęcia systematycznego. W szerszym ujęciu zgodnie z Angiosperm Phylogeny Website i systemem APG IV wyróżnia się tu dwa rodzaje z 19-20 gatunkami. Występują one w rozproszeniu na różnych kontynentach – rodzaj Itea najbardziej zróżnicowany jest w południowo-wschodniej Azji, jeden jego przedstawiciel rośnie we wschodniej części Ameryki Północnej, inny w Afryce wschodniej i południowej (wyodrębniany czasem jako Choristylis rhamnoides), a Pterostemon w Ameryce Środkowej (Meksyk)[4][2].
Morfologia
- Pokrój
- Najczęściej krzewy, rzadziej drzewa, półkrzewy i pnącza[2][5]. Rośliny z włoskami jednokomórkowymi i gruczołowatymi[2].
- Liście
- Zimozielone do półzimozielonych, rzadziej odpadające, skrętoległe, pojedyncze, ogonkowe[5], z drobnymi przylistkami[2][5]. Blaszka gruczołowato piłkowana, czasem kolczasta na brzegu[2][5].
- Kwiaty
- Obupłciowe, wpółdolne[5], zwykle drobne, zebrane w kwiatostany wierzchotkowate (Pterostemon) lub groniaste (Itea)[2]. Hypancjum płytkie[2]. Działek kielicha i płatków korony po pięć. Pręcików także pięć. U roślin z rodzaju Pterostemon oskrzydlone i ząbkowane nitki pręcików tworzą długą rurkę[2]. Zalążnia dwukomorowa z dwoma szyjkami słupka zwieńczonymi główkowatymi lub klapowanymi znamionami[5][2].
- Owoce
- Torebki pękające (Itea)[5] i niepękające (Pterostemon)[2], zawierające pojedyncze nasiona[2].
Systematyka
- Pozycja rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2018)
Rodzina siostrzana dla kladu obejmującego rodziny agrestowate i skalnicowate w obrębie rzędu skalnicowców[2].
W systemie APG III z 2009 ustalono szerokie ujęcie rodziny. We wcześniejszym systemie APG II z 2003 rodzina Iteaceae sensu lato była opcjonalna wobec wyróżniania dwóch odrębnych rodzin Iteaceae sensu stricto i Pterostemonaceae Small[2]. W systemie Cronquista z 1981 rodzaje tu zaliczane włączane były do szeroko ujmowanej rodziny agrestowatych Grossulariaceae[6].
| skalnicowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Itea L., 1753 – itea
- Pterostemon Schauer, 1847
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-04-09]. (ang.).
- ↑ a b Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 174-175. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b c d e f g Nancy R. Morin: Iteaceae J. Agardh. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-25].
- ↑ Cronquist A. 1981. An Integrated System of Classification of Flowering Plants. Columbia University Press, New York, s. 558-561.