Indriya
Indriya (pali, sanskryt) to w buddyzmie zdolności. Termin może odnosić się do (1) duchowych zdolności lub (2) 22 zdolności.
Pięć duchowych zdolności
W węższym znaczeniu indriya oznacza pięć duchowych zdolności, które należą to 37 warunków wyzwolenia (pali bodhipakkhiya-dhammā):
- Wiara (saddhā)
- Wigor (viriya)
- Uważność (satipatthāna)
- Skupienie (samādhi)
- Mądrość (paññā)
Gdy zdolności te rozwinięte zostają do takiego stopnia, że posiadają cechę niezłomności nazywane są duchowymi mocami (pali bala)[1].
Zdolności
W szerszym znaczeniu termin indriya odnosi się do 22 częściowo fizycznych i częściowo mentalnych zjawisk
Sześć Podstaw (āyatana):
- oko (cakkhu)
- ucho (sota)
- nos (ghāna)
- język (jivhā)
- ciało (kāya)
- umysł (mano)
Płeć (bhava)
- kobiecość (citthi)
- męskość (purisa)
- witalność (jīvita)
Pięć Uczuć (vedanā)
- fizyczne przyjemne uczucie (sukha)
- fizyczny ból (dukkha)
- zadowolenie (somanassa)
- smutek (domanassa)
- obojętność (upekkhā)
Pięć Duchowych Zdolności
- wiara (saddhā)
- wigor (viriya)
- uważność (sati)
- skupienie (samādhi)
- mądrość (paññā)
Trzy Ponad-światowe Zdolności:
- postanowienie: Będę wiedział to czego jeszcze nie wiem! (aññātañ-ñassāmītindriya)
- zdolność najwyższej wiedzy (aññindriya)
- zdolność tego, który wie (aññātāvindriya)[2].
Przypisy
Encyklopedie internetowe (pojęcie religijne):