IJssel

Kontynent	Europa
Państwo	Holandia
Lokalizacja	Geldria i Overijssel
Rzeka
Długość	125 km
Średni przepływ	300 m³/s
Źródło
Współrzędne	51°57′04,3″N 5°57′08,6″E/51,951200 5,952400
Ujście
Recypient	Ketelmeer↗
Współrzędne	52°35′16,1″N 5°49′55,2″E/52,587800 5,832000
Mapa
Położenie na mapie Holandii źródło ujście
Multimedia w Wikimedia Commons

IJssel (także Gelderse IJssel) – rzeka w środkowej Holandii (prowincje Geldria i Overijssel). Długość – 125 km, średni przepływ – 300 m³/s.

IJssel jest jednym z ujściowych ramion Renu. Oddziela się od Dolnego Renu pod Arnhem i płynie na północ. Przepływa m.in. przez Zutphen, Deventer i Zwolle, po czym koło miasta Kampen uchodzi do Zwarte Meer – odnogi sztucznego jeziora IJsselmeer.

Do czasów średniowiecza bieg IJssel był dłuższy – rzeka uchodziła do Morza Północnego w miejscu zwanym Vlie (Vliestroom) pomiędzy dzisiejszymi wyspami Vlieland i Terschelling. Później, do czasu budowy wielkiej tamy Afsluitdijk i utworzenia sztucznego jeziora IJsselmeer IJssel uchodził do zatoki Zuiderzee.

Bifurkacja IJssel od Renu jest prawdopodobnie sztuczna. Pierwotnie dzisiejszy IJssel był samodzielną rzeką – dalszym ciągiem niewielkiej rzeki Oude IJssel wypływającej na pograniczu niemiecko-holenderskim. Odcinek pomiędzy Arnhem a Doesburgiem, łączący Ren i Oude IJssel, został przekopany w czasach podbojów rzymskich przez rzymskie wojska pod wodzą generała Druzusa Starszego jako rubież obronna przeciw plemionom germańskim i jako wojskowa droga wodna. Od tej pory Ren stał się głównym źródłem wody dla IJssel, jednak w porównaniu do pozostałych ramion Delty Renu rzeka zachowała pewną odrębność – przyjmuje dopływy (Berkel, Schipbeek) i buduje swoją własną deltę, a ilość wód z dopływów wystarczyłaby do jej samodzielnej egzystencji.