Hyllos (Ὕλλος) – w mitologii greckiej syn Heraklesa.

Hyllos był synem Heraklesa^[1], największego z herosów mitologii greckiej, syna Zeusa i Alkmeny^[2], i Dejaniry. Co więcej, był ulubieńcem swych rodziców. Na świat przyszedł w Kalidonie, na początku małżeństwa syna Zeusa z Dejanirą^[1]. Alternatywna wersja widzi jako jego matkę Omfale. Herakles wybrał mu imię od widzianego w czasie swej bytności u Omfale właśnie dopływu lydijskiej rzeki Hermos, dopływ ten z kolei czerpał swą nazwę od imienia giganta Hyllosa. Pierre Grimal określa jednak taką wersję mitu jako błędną, powstała ona też dość późno. Podobnie wypowiada się Grimal na temat wersji mitu uznającej matką Hyllosa Melite, nimfy z wyspy Feaków, a Herakles miał go spłodzić na wygnaniu po morderstwie swych synów. Klasyczne źródła nic jednak nie mówią, jakoby Herakles bawił na wygnaniu u Feaków. Urodził się Hyllos jeszcze zanim Herakles został skazany na lidyjską niewolę^[3]. Wychowywał go Keyks, władający w Trachis, gdyż Herakles był wtedy zajęty swymi bohaterskimi dokonaniami^[1]. Gdy Herakles był na wygnaniu u Keyksa, Hyllos osiągnął już wiek męski^[3]. W innej wersji po śmierci ojca Hyllos został adoptowany przez Ajgimiosa, króla Dorów, a jego imię stało się eponimem jednego z trzech doryckich szczepów^[3].

Kiedyś Dejanira wysłała go na poszukiwanie ojca^[1]. Było to już po tym, jak z zazdrości wyprała koszulę męża we krwi centaura Nessosa. Środek na wierność okazał się trucizną^[4]. Hyllos odnalazł ojca, gdy ten miał już na sobie śmiercionośną tunikę i konał. Hyllos przeniósł ojca do podnóża góry Ojta. Wysłuchał tam ostatniej woli herosa, zgodnie z którą pojął za żonę Iole^[1].

Po śmierci herosa Hyllosowi przyszło stanąć na czele potomków bohatera, Heraklidów. Zostali oni wypędzeni z Peloponezu^[1] albo też sami uciekli, obawiając się Eurysteusa. Na obczyźnie, w Attyce skupili się wokół Hyllosa^[3]. Wedle jednej z wersji to Hyllos pozbawił życia Eurysteusa. W końcu zamieszkał w Tebach z Alkmeną^[3]. Podjął on próbę powrotu z Heraklidami na półwysep za pomocą siły^[1], źle zrozumiał bowiem przepowiednię wyroczni^[3]. Wyzwał więc władcę Arkadii Echemosa na pojedynek, w razie zwycięstwa miał przejąć jego królestwo. Przegrana miała zaś skutkować wygnaniem Heraklidów przez następne półwiecze. Hyllos nie dał rady swemu przeciwnikowi. Poniósł śmierć, a ciało jego pogrzebano w Megarze^[1].

Wersja mitu dotycząca Feaków podaje, że Hyllos stanął kiedyś na czele wyprawy tego ludu. W efekcie założył kolonię w Ilirii, gdzie, walcząc o stada byków, poniósł śmierć. Imię jego przeszło do historii jako eponim Hyllejczyków epirskich^[3].

Jan Parandowski zamiast pisać o Hyllosie czyni syna Heraklesa z Hylasa^[5], uznawanego przez innych autorów za przyjaciela herosa, a syna Tejodamasa z Dryopów^[3][1].

• Arthur Cotterell: Słownik mitów świata. Katowice: Książnica, 1996, seria: Słowniki Encyklopedyczne „Książnicy”. ISBN 978-83-7132-704-9.
• Pierre Grimal: Mitologia grecka. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 1988. ISBN 85-86857-07-02.
• Jan Parandowski: Mitologia. Warszawa: czytelnik, 1979. ISBN 83-07-00233-8.
• Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 2006, seria: Słowniki Encyklopedyczne Książnicy. ISBN 978-83-7132-841-1.