Huta Maurycy w Makowie Podhalańskim
 nr rej. A-502/87 z 2.06.1987[1]
| |
 Ruiny huty na pocztówce z 1906 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Moniuszki, ul.Sienkiewicza |
| Rozpoczęcie budowy |
1844 |
Położenie na mapie Makowa Podhalańskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu suskiego  | |
Położenie na mapie gminy Maków Podhalański  | |
 49°43′49,37″N 19°40′58,55″E/49,730381 19,682931
| |
| Strona internetowa | |
Huta „Maurycy” (zwana również Hamernią) – huta żelaza działająca w latach ok. 1845–ok. 1870 w Makowie (obecnie Maków Podhalański), której pozostałości zabudowań od 1987 r. znajdują się w rejestrze zabytków. Położona była na południowych stokach Makowskiej Góry, między współczesnymi ulicami Sienkiewicza i Moniuszki[1][2].
Powstała w latach 1844–1845[1], kiedy właścicielem dóbr makowskich był hrabia Filip Ludwik de Saint Genois. Wybudowano wówczas wielki piec, dwa piece fryszerskie z dwoma młotami oraz walcownię. Później dobudowano drugi wielki piec i cztery piece fryszerskie. Surowca do produkcji dostarczały kopalnie niskoprocentowej rudy darniowej w Beskidach (okolice Targoszowa, Krzeszowa, Sułkowic, Lanckorony, Kalwarii i Tłuczani), a także z Jaworzna. Półprodukty do makowskiej huty trafiały również z jej filii w Zawoi. Działalność zakładu w Makowie, a także funkcjonującej w podobnym okresie huty w Suchej, przyczyniła się do przetrzebienia drzewostanu w okolicznych lasach[3].
Po kilkudziesięciu latach działalności produkcja hutnicza stała się jednak nieopłacalna, głównie ze względu na niską jakość surowca i wysokie koszty transportu. Huta zakończyła działalność w 1863 r.[4] lub około 1870 r.[3].
Ruiny huty „Maurycy” wraz z murem oporowym zostały wpisane w 1987 r. do rejestru zabytków[1]. Stan zachowania ruin jest szczątkowy. Do czasów współczesnych zachowało się około 80 metrów muru oporowego z sześcioma masywnymi przyporami, który został częściowo zniszczony w czasie powodzi w lipcu 2001 r. Zachowane są fundamenty wielkiego pieca. Fundamenty budynku huty są prawdopodobnie przykryte warstwą ziemi[2]. Ruiny huty są widoczne z terenu internatu Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego przy ul. Moniuszki. W 2021 r. planowano udostępnienie zabytku za pomocą specjalnej ścieżki[5].
Przypisy
- ↑ a b c d Zestawienie zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2013. [dostęp 2013-12-29]. (pol.).
- ↑ a b Ruiny huty żelaza - karta biała. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2022-08-14]. (pol.).
- ↑ a b Andrzej Matuszczyk: Szlakiem starych hut w Suchej, Makowie i Paśmie Pewelskim. Kwartalnik Turystycznych W Górach. [dostęp 2013-12-29]. (pol.).
- ↑ Maków Podhalański – rys historyczny. Urząd Miasta i Gminy w Makowie Podhalańskim. [dostęp 2013-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-31)]. (pol.).
- ↑ Hamernia stanie się atrakcją turystyczną Makowa Podhalańskiego? Ma być lepiej wyeksponowana!. sucha24.pl, 2021-03-17. [dostęp 2022-08-14]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Pocztówka z widokiem ruin Hamerni w Makowie. szukamypolski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-02)].