Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Huta Krzeszowska

Huta Krzeszowska
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół w Hucie Krzeszowskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

niżański

Gmina

Harasiuki

Wysokość

180 m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

458[2]

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

37-414[3]

Tablice rejestracyjne

RNI

SIMC

0793207[4]

Położenie na mapie gminy Harasiuki
Mapa konturowa gminy Harasiuki, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Huta Krzeszowska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Huta Krzeszowska”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Huta Krzeszowska”
Położenie na mapie powiatu niżańskiego
Mapa konturowa powiatu niżańskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Huta Krzeszowska”
Ziemia50°31′30″N 22°27′06″E/50,525000 22,451667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Huta Krzeszowska (do 11 stycznia 1963 Huta Plebańska[5]) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie niżańskim, w gminie Harasiuki[4][6], jest też sołectwem w gminie Harasiuki[7] oraz siedzibą parafii rzymskokatolickiej[8].

Historia

Kościół w Hucie Krzeszowskiej zbudowany został w 1766. W 1827 we wsi mieszkało 704 osoby w 93 domach[9]. W dniu 21 marca 1863 doszło do potyczki w rejonie Huty Krzeszowskiej między powstańcami z oddziału płka Leona Czechowskiego a wojskami armii carskiej[10]. Porażka, zakończyła odwrót oddziału powstańczego, przekroczenie granicy austriackiej i rozbrojenie. W 1864 w wyniku uwłaszczenia chłopów przeprowadzonego na mocy ukazu cara Aleksandra II Romanowa z 2 marca 1864 ziemia i budynki posiadane przez mieszkańców (chłopów) Huty Krzeszowskiej stały się ich własnością. Zniesiona została również pańszczyzna. Dotychczasowemu feudałowi pozostała w Hucie Krzeszowskiej ziemia folwarczna należąca do Ordynacji Zamojskiej[11].

W 1939, czasie agresji III Rzeszy na Polskę żołnierze niemieccy po zajęciu Huty Krzeszowskiej, 15 września w bramie przed kościołem zabili księdza Antoniego Czamarskiego. Pretekstem była jego współpracy z żołnierzami Wojska Polskiego[12][13].

W 1943 roku oddział Gwardii Ludowej im. Jarosława Dąbrowskiego dowodzony przez Antoniego Palenia zlikwidował posterunek policji niemieckiej (zginęło czterech policjantów) i zniszczył urząd gminy paląc rejestry i dokumenty kontyngentowe[14].

W latach 1921–1954 miejscowość była siedzibą gminy Huta Krzeszowska. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Huta Plebańska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Nazwa

Nazwa Huta Krzeszowska jest historycznie niejednoznaczna i może dotyczyć różnych jednostek w zależności od okresu czasowego. Do 1948 roku mianem Huta Krzeszowska (czyli Huta koło Krzeszowa) oznaczana skupisko czterech wsi: Huta Plebańska, Huta Podgórna, Huta Nowa i Huta Stara. Tak też nazywała się gmina, istniejąca w latach 1867–1954. W 1933 roku utworzono gromadę Huta w gminie Huta Krzeszowska, składającą się z czterech powyższych wsi[15]. 30 października 1948 gromadę Huta podzielono na cztery gromady: Huta Plebańska, Huta Podgórna, Huta Nowa i Huta Stara[16]. W związku ze zniesieniem gmin jesienią 1954 wszystkie cztery dotychczasowe gromady weszły w skład nowo utworzonej gromady Huta Plebańska z siedzibą w Hucie Plebańskiej[17]. 11 stycznia 1963 wieś Huta Plebańska przemianowano na Huta Krzeszowska, a więc jedna z czterech wsi przejęła miano, którym wcześniej określano wszystkie cztery wsie skupiska Huty[18] (po zmianie nazwy siedziby, także gromada Huta Plebańska zmieniła nazwę na Huta Krzeszowska).

Podsumowując, do 1948 roku nazwa Huta Krzeszowska odnosiła się do skupiska czterech wsi: Huta Plebańska, Huta Podgórna, Huta Nowa i Huta Stara (ponadto do 1954 do gminy, biorącej nazwę od tego skupiska), a od 1963 już tylko do jednej miejscowości – Huty Plebańskiej (ponadto w latach 1963–1972 do gromady biorącej od niej nazwę). W latach 1954–1963 nazwa Huta Krzeszowska nie miała formalnego zastosowania.

Części wsi

Integralne części wsi Huta Krzeszowska[4][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0793213 Szady część wsi

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42114
  2. ↑ Raport o stanie gminy za rok 2022. Liczba mieszkańców w dniu 31.12.2022 s. 5–6 [dostęp 2024-01-28].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 360 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  5. ↑ Zarządzenie nr 119 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1962 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości i obiektów fizjograficznych. (M.P. z 1963 r. nr 3, poz. 6).
  6. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ BIP gminy, sołectwa [dostęp 2024-01-28].
  8. ↑ Opis parafii na stronie diecezji.
  9. ↑ Huta (59), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 231.
  10. ↑ Studia i materiały do dziejów wojskowości. Warszawa 1962. Tom 2, część 2, s. 284.
  11. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa 1881. Tom III, s. 231.
  12. ↑ Mańkowski 1978 ↓, s. 53.
  13. ↑ Kapłani zamęczeni w latach 1939–1945 na Ziemi Zamojsko-Lubaczowskiej Ks. Antoni Czamarski (1879-1939) [online], niedziela.pl [dostęp 2024-11-21].
  14. ↑ Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 155.
  15. ↑ Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1933, nr. 22, poz. 181.
  16. ↑ Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1948, nr. 34, poz. 177.
  17. ↑ Uchwała Nr 6 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu biłgorajskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64).
  18. ↑ M.P. z 1963 r. Nr 3, poz. 6.

Bibliografia

  • Zygmunt Mańkowski: Między Wisłą a Bugiem 1939-1944. Studium o polityce okupanta i postawach społeczeństwa. Lublin: 1978.

Linki zewnętrzne

Gmina Harasiuki
Wsie
Kolonia
Osada
Integralne
części wsi

Herb gminy Harasiuki

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Huta_Krzeszowska