Hiroyuki Kawai

Franciszek Kawai

Hiroyuki Kawai (1 lipca 1933)
Data i miejsce urodzenia	1883 Odawara
Data i miejsce śmierci	14 sierpnia 1933 Otwock
Przyczyna śmierci	gruźlica
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Zawód, zajęcie	dyplomata
Narodowość	japońska
Alma Mater	Uniwersytet Tokijski
Stanowisko	poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny Japonii w II Rzeczypospolitej
Wyznanie	katolickie
Małżeństwo	Cecylia
Dzieci	trzy córki (w tym Maria, Genowefa)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Hiroyuki Franciszek Kawai (jap. 河合 博之 Kawai Hiroyuki; ur. 1883 w Odawarze, zm. 14 sierpnia 1933 w Otwocku) – japoński dyplomata.

Urodził się w 1883 w mieście Odawara^[1][2]. Ukończył szkołę średnią w Tokio oraz w 1908 studia prawa na Wydziale Prawa Uniwersytetu Tokijskiego^[1][2]. Następnie studiował prawo, języki obce i ekonomię polityczną na uniwersytecie w Lyonie^[1][2].

Podjął pracę w japońskiej służbie dyplomatycznej^[1][3][4]. Od 1910 był attaché ambasady Japonii w Paryżu, od 1913 attaché ambasady Japonii w Petersburgu, od 1914 trzeci sekretarz poselstwa Japonii w Bernie^[1][2]. Po zakończeniu I wojny światowej pełnił funkcję attaché przy delegacji japońskiej podczas konferencji pokojowej w Paryżu 1919–1920^[1]. Później od 1920 był pierwszym sekretarzem ambasady Japonii w Paryżu^[1].

Od 1921 pracował w ojczyźnie na stanowisku szefa III sekcji (wydziału) Departamentu Traktatów w Ministerstwie Spraw Zagranicznych^[1][2]. Później ponownie został skierowany do Europy, od 1923 pełniąc funkcję radcy ambasady Japonii w Brukseli^[1]. Od 1926 do jesieni 1930 pełnił stanowisko radcy ambasady Japonii w Paryżu^[1]. Do tego czasu w ramach swojej pracy brał udział w licznych kongresach i konferencjach międzynarodowych^[1].

W grudniu 1930 został mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym Japonii w Polsce, w miejsce dotychczas sprawującego to stanowisko posła Hajime Matsushimy^[1]. Po wypoczynku w Japonii 25 czerwca 1931 przybył do Warszawy (podróżował Koleją Transsyberyjską), przejmując poselstwo Japonii w Polsce od chargé d’affaires Watanabe^[1][3]. 1 lipca 1931 na uroczystej audiencji w Zamku Królewskim w Warszawie złożył listy uwierzytelniające na ręce prezydenta RP Ignacego Mościckiego^[4][5][6]. Urzędował w siedzibie poselstwa Japonii, pałacu Marii Przeździeckiej przy ulicy Foksal 10^[2][7][8][9]. W styczniu 1932 został jednym z dwóch japońskich delegatów na konferencję reparacyjną^[10][11]. Na początku stycznia 1933 jako delegat rządu japońskiego wyjechał do Genewy celem przygotowania konferencji ekonomiczno-finansowej^[12]. Władał czterema językami europejskimi^[2]. Z uwagi na swoje doświadczenie i wiedzę zajmował wysoką pozycję w kołach dyplomatycznych II Rzeczypospolitej^[2]. Był również powszechnie szanowany i darzony sympatią^[2]. Udzielał się w działalności Towarzystwa Polsko-Japońskiego^[13].

Zmarł wieczorem 14 sierpnia 1933 w sanatorium w Otwocku po niespełna dziewięciu miesiącach zmagania z gruźlicą^{[2][4][9][14][15]} (pierwotnie zachorował na grypę w trakcie posiedzeń komisji przygotowawczej do konferencji ekonomicznej w Londynie, które odbywały się w Genewie od jesieni 1932, po czym wskutek komplikacji stopniowo podupadał na zdrowiu^[9][16]). Pogrzeb odbył się 17 sierpnia 1933 w Warszawie^{[4][9][17][18][19]}. Po przewiezieniu trumny z ciałem z siedziby poselstwa japońskiego przy ul. Foksal (konduktem kierował ks. Jan Kanty Lorek) oraz mszy świętej odprawionej w kościele św. Krzyża w Warszawie przez abp. Stanisława Galla i egzekwiach poczynionych przez nuncjusza apostolskiego abp. Francesco Marmaggiego, został pochowany tymczasowo w katakumbach na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie zwłoki miały pozostać do czasu przewiezienia ich do Japonii^{[4][9][18][19]}. W pogrzebie uczestniczyli m.in. premier Janusz Jędrzejewicz, ministrowie rządu tegoż, korpus dyplomatyczny, przedstawiciele władz cywilnych i wojskowych^[9] oraz wicedyrektor protokołu dyplomatycznego Rajnold Przezdziecki, który udekorował trumnę Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski, którym poseł został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Mościckiego^[18][19][20].

Obowiązki chargé d’affaires w poselstwie Japonii w Polsce po śmierci Hiroyukiego Kawai objął Minoru Hirata, a po nim pod koniec sierpnia 1933 Takeo Kinoshita^[21][22], zaś na początku września 1933 jako nowy poseł został wyznaczony dr Nobufumi Itō^[23].

14 marca 1935, po mszy świętej odprawionej w przycmentarnym kościele św. Karola Boromeusza trumna z ciałem posła Kawai została przeniesiona z katakumb do nabytego przez poselstwo japońskie grobowca^[24], obecnie znajdującego się w kwaterze 191 na cmentarzu Powązkowskim (kw. 191-5-5/6)^[15][25].

Hiroyuki Kawai był żonaty z Cecylią^[26], miał córki: Marię (ur. ok. 1923), Genowefę (ur. ok. 1927) oraz trzecią urodzoną w pierwszej połowie 1933^[2][9][27]. Zamieszkiwał w podwarszawskim Skolimowie^[27][28]. W ostatnich dniach życia, na początku sierpnia 1933 za sprawą swojej małżonki (która była Japonką i katoliczką) będąc obłożnie chorym w wilii w Skolimowie został odwiedzony przez franciszkanina o. Maksymiliana Kolbego, w tym okresie prowadzącego działalność misyjną w Japonii^[27]. Po rozmowie z zakonnikiem otrzymał od niego Cudowny Medalik z wizerunkiem Niepokalanej Maryi^[27]. Wkrótce potem, na kilka godzin przed śmiercią 14 sierpnia 1933 nawrócony na wiarę katolicką Kawai na własną prośbę przyjął chrzest święty z rąk nuncjusza apostolskiego abp. Francesco Marmaggiego, jednocześnie przyjmując imię Franciszek, a także został mu udzielony sakrament namaszczenia chorych^{[2][9][27][29]}. Został pochowany jako „Franciszek Kawai” i tak był tytułowany w przesłanych kondolencjach od papieża Piusa XI, przekazanych do nuncjusza Marmaggiego za pośrednictwem kard. Eugenio Pacelliego^[19][30]. Na nagrobku w kwaterze 191 cmentarza Powązkowskiego widnieje tożsamość „Hiroyuki Franciszek Kawai”^[15].

Sprawa przejścia Japończyka na katolicyzm odbiła się szerokim echem w polskim społeczeństwie^[31]. Po śmierci posła jego żona przekazała kwoty pieniężne na cele społeczne w Warszawie^[32][33]. Niespełna miesiąc później, na początku września 1933 ochrzczone w wierze katolickiej zostały także matka posła, Narahara, oraz służąca, zaś córki Maria i Genowefa przyjęły pierwszą komunię świętą^[27]. 17 września 1933 wdowa po pośle Kawai wraz z rodziną opuściła Warszawę i wyjechała do Rzymu^[34]. Tam 26 października 1933 wraz z dziećmi została przyjęta na audiencji przez papieża Piusa XI^[26].

Nawrócenie posła Kawai było także szeroko komentowane w prasie w Japonii, zaś po przybyciu tam po raz kolejny na misję o. Maksymilian Kolbe wraz ze współbratem zakonnym o. Kornelem Czuprykiem 4 października 1933 złożyli wizytę biskupowi archidiecezji Nagasaki J.K. Hayasace, który był zainteresowany tą sprawą^[35].

W związku z przyjęciem na łożu śmierci katolicyzmu i późniejszym chrześcijańskim pogrzebem, ukazało się szereg krytycznych informacji i zarzutów na łamach wydania numeru 30 czasopisma „Wolnomyśliciel Polski” z 10 września 1933 (dotyczyły rzekomego udzielenia chrztu św. już nieprzytomnemu posłowi Kawai oraz rzekomemu zarobkowi parafii w kwocie 5000 zł za pogrzeb – w rzeczywistości Kawai był świadomy przy udzielaniu sakramentu, a parafia otrzymała za pogrzeb 300 zł), które wkrótce zostały sprostowane przez Katolicką Agencję Informacyjną^[36], zaś po złożeniu w sądzie przez proboszcza parafii Świętego Krzyża w Warszawie ks. Jana Kantego Lorka pozwu o zniesławienie parafii, redaktor ww. pisma Maria Jankowska wycofała się z opublikowanych treści i zadeklarowała wydrukowanie sprostowania i publicznych przeprosin^[31]. Wobec nieopublikowania sprostowania i przeprosin w czasopiśmie ks. Lorek pod koniec 1934 ponowił sprawę o zniesławienie, w wyniku czego wyrokiem sądu w Warszawie z 27 grudnia 1934 Jankowska została skazana na karę aresztu w wymiarze 6 miesięcy oraz karę grzywny w wysokości 500 zł., zaś wobec okoliczności łagodzących (skazana dotychczas nie była karana, ponadto była odznaczana za działalność niepodległościową) obie kary orzeczono w zawieszeniu na 6 lat^[14][37][38].

Przejście na wiarę katolicką posła Kawai nie było jedynym głośnym nawróceniem Japończyków w sferach dyplomatycznych. Na początku 1934 media światowe donosiły o analogicznej konwersji dokonanej przez córkę konsula generalnego Japonii w brazylijskim São Paulo oraz dwie córki ambasadora Japonii w Paryżu, Fusako i Mitsuko Satō^[39].