Herb Janowa Lubelskiego
| |
| Typ herbu | |
|---|---|
| Projektant |
Henryk Seroka |
| Wprowadzony |
21 lipca 1640 |
| Ostatnie zmiany |
20 stycznia 2023 |
Herb Janowa Lubelskiego – jeden z symboli miasta Janów Lubelski i gminy Janów Lubelski w postaci herbu[1].
Wygląd i symbolika
Herb przedstawia w błękitnym polu wizerunek Najświętszej Marii Panny w czerwonej sukni i białym płaszczu, w nimbie i butach złotych, z takąż świecą w prawicy o trzech płomieniach, pod którą znajdują się trzy kopie herbu Jelita[1].
Wizerunek herbowy nawiązuje do opisanego przez janowskich dominikanów w Księdze Cudów objawienia maryjnego, jakie miałoby mieć miejsce w Janowie, wówczas jeszcze zwanym Białą[2][3]. Matka Boska ukazała się rzekomo pobożnemu bednarzowi w drodze ze wsi Ruda na jutrznię do kościoła bielskiego.
Historia
Janów Lubelski otrzymał herb 21 lipca 1640 z nadania królewskiego Władysława IV Wazy, przy okazji lokacji miasta[4][3]. Dokument wspomina o wizerunku herbu, „wykonanego ręką rzemieślniczą”, który jednakże nie zachował się[3]. Wiadomo jednak z opisu, że herb od początku przedstawiał Matkę Boską[3]. Najstarszy znany wizerunek pochodzi z odcisku pieczęci miejskiej na dokumencie z 1719[3]. Przedstawia on Matkę Boską trzymającą w prawej ręce pochodnię, z umieszczonym poniżej herbem rodowym Zamoyskich – Jelita, w otoku pieczęci zaś znajdował się napis: SIGILLUM CONSULUM CIVITATIS JANOVIENSIS[3].
Znane jest także z odcisków pieczęci (między innymi na dokumentach z lat 1790 i 1791) godło wójtowskie Janowa Lubelskiego, odmienne od miejskiego[3]. Był to herb Zamoyskich Jelita umieszczony w owalnej tarczy[3].
W XIX wieku obydwa herby popadły w zapomnienie i gdy zaistniała potrzeba przedstawienia władzom herbu Janowa, zaprojektowano zupełnie nowy, przedstawiający srebrne nożyce na czerwonym tle[3]. Wzór ten nigdy jednak nie wszedł do użycia ani nie został urzędowo zatwierdzony[3].
W II Rzeczypospolitej używano herbu z tarczą dwudzielną w pas. W polu górnym przedstawiono jelenia, w dolnym natomiast niedźwiedzia między drzewami[3].
W 1959 prof. Marian Gumowski zaprojektował herb nawiązujący do pierwotnego[3]. Rok później, w książce Herby miast polskich przedstawił inny wzór: Matka Boska z dzieciątkiem Jezus[3]. Bardzo podobny do pierwszego projektu Gumowskiego był herb zamieszczony w Miastach polskich w tysiącleciu i ten właśnie wzór przyjęła w 1982 Miejska Rada Narodowa[3]. Przedstawiał on w błękitnej tarczy herbowej postać Matki Boskiej w czerwonej sukni i białym płaszczu, ze złotym nimbem.
Z czasem zaczęto postulować wprowadzenie nowego wzoru, opartego na najstarszym herbie, z królewskiego nadania, a więc zawierającym także herb Jelita[3]. Zwrócono uwagę na nieprawidłowość wersji z 1982 i jej niezgodność z najstarszymi dostępnymi źródłami[2]. Pierwsze projekty poprawek herbu, nie wprowadzone w życie, przedstawiano na 2005 rok[4].
W 2022 władze miasta podjęty współpracę z heraldykiem Henrykiem Seroką, który opracował projekt symboli miasta uwzględniający najstarszą ikonografię i poprawki wynikające z prawideł heraldycznych[4]. W tym samym roku jego projekt otrzymał pozytywną recenzję Komisji Heraldycznej[4]. 20 stycznia 2023 Rada Miejska w Janowie Lubelskim uchwaliła nowy wygląd herbu[4].
Przypisy
- ↑ a b Rada Miejska w Janowie Lubelskim, Uchwała Nr LV/481/23 z dnia 20 stycznia 2023 r. w sprawie symboli Gminy Janów Lubelski oraz zasad ich stosowania [online] [dostęp 2023-05-10].
- ↑ a b Nowy herb i symbole gminy Janów Lubelski [online], Polskie Radio Lublin, 23 stycznia 2023 [dostęp 2023-05-09] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Piotr Widz: Zarys historii herbu Janowa. Gazeta Janowska, styczeń 2006. s. 6. [dostęp 2020-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-13)].
- ↑ a b c d e Dorota Kozdra, Nowy Herb i symbole gminy Janów Lubelski - UM Janów Lubelski [online], Oficjalna strona miasta Janów Lubelski [dostęp 2023-05-09].