Helena Metelska
Helena Metelska (ur. 1896, zm. 11 na 12 kwietnia 1921 w Kijowie) – członkini POW w Białej Cerkwi, następnie w Kijowie w KN III POW, rozstrzelana przez Czeka[1].
Życiorys
Urodziła się w 1896 na Ukrainie. Brak jest o niej innych danych biograficznych. Od wiosny 1918 służyła w Polskiej Organizacji Wojskowej na placówce znajdującej się w Białej Cerkwi, a później od jesieni 1920 (?) w Komendzie Naczelnej III POW w Kijowie w szczególnie niebezpiecznym okresie, kiedy POW zostało zdekonspirowane przez bolszewików, wówczas powtórnie próbowano na nowo podjąć prace organizacyjne na Ukrainie[1]. Na początku lutego 1921 Helena oraz innych dwunastu członków kijowskiej Polskiej Organizacji Wojskowej, m.in. z p.o. komendanta Leonem Korzeniowskim, Marią Przedrzymirską i Pauliną Choromańską zostali aresztowani przez Czeka[1]. Towarzyszki Metelskiej, które razem z nią umieszczono w więzieniu, zapamiętały ją jako „młodziutką”, „ładną” i „słabowitą” dziewczynę, która miała „od początku przeczucie, że nie wyjdzie żywa z Czeka”. Była więc smutna i przygnębiona. Powiedziała towarzyszkom: „jaka szkoda, że już wypadnie umrzeć. Ja tak mało jeszcze zrobiłam, a tu wszystko się kończy”[1]. Pomimo bardzo ciężkich warunków jakie panowały w więzieniu i trzymiesięcznego śledztwa, które były prowadzone z całą bezwzględnością przez kijowską Czeka i Komisję Moskiewską, nikogo nie wydała. W nocy z 11 na 12 kwietnia 1921 została rozstrzelana razem z całą grupą peowiaków w lokalu kijowskiej Czeka[1].
Helena Metelska Dekretem Naczelnego Wodza i Naczelnika Państwa z 17 maja 1922 (Adj.Gen. L. 13391 VM) została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari z nr. Krzyża 7931[1].
Henryk Józewski, Komendant Naczelny POW na Wschodzie, wnioskując o odznaczenie wszystkich rozstrzelanych orderem Virtuti Militari za wymagającą wybitnego poświęcenia pracę i śmierć bohaterską, podkreślił równocześnie, że Zachowanie się grupy POW[...] było wybitnie bohaterskie i wyróżniało ich od ogółu więzionych. W 1933 została także pośmiertnie odznaczona Krzyżem Niepodległości[2][1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Zawacka 2005 ↓, s. 222.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 z uzasadnieniem Za wytrwałą służbę w POW w Białej Cerkwi w okresie najcięższych chwil w czasie rewolucyjnych zamieszek
Bibliografia
- Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. Elżbieta Zawacka (red.). T. II: H-O. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Kobiet”, 2005, s. 222. ISBN 83-88693-08-5.
- Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa Metelska Helena [dostęp 2024-10-24]