Halina Najder
| Data i miejsce urodzenia |
7 października 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 lutego 2017 |
| Narodowość |
polska |
| Rodzice |
Władysław, Irena |
| Małżeństwo | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Halina Teresa Najder, z domu Paschalska (ur. 7 października 1926 w Warszawie[1], zm. 4 lutego 2017 tamże) – polska tłumaczka literatury angielskiej, uczestniczka powstania warszawskiego.
Życiorys
Była córką Władysława Paschalskiego (właściciel Fabryki Maszyn dla Przemysłu Tytoniowego w Warszawie, zm. w 1927 r. w wieku 44 lat[2][3]) i Ireny z domu Górskiej (zm. w 1990 r. w wieku 99 lat[2])[4][5].
Podczas II wojny światowej zaangażowała się w konspirację w ramach Szarych Szeregów i Armii Krajowej[1][3][4]. Od stycznia 1942 r. należała do plutonu sanitarno-łącznościowego batalionu „Wigry” w ramach Okręgu Warszawa AK[6][1]. Ukończyła tajne kształcenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola”[1]. Uczestniczyła w powstaniu warszawskim w szeregach macierzystego batalionu „Wigry” pełniąc funkcje strzelca sanitariuszki oraz łączniczki i używając pseudonimów „Hala Danowska” (względnie osobno: „Danowska” i „Hala”)[7][1][3][4] „Danka”[8]. U kresu walk 2 października 1944 opuściła stolicę wspólnie z ludnością cywilną[1].
Po wojnie podjęła studia polonistyczne[5]. Z uwagi na represje komunistyczne na członkach AK, po 1946 r. wyemigrowała, dzięki zawarciu fikcyjnego małżeństwa z mającym brytyjskie obywatelstwo Krystynem Kleniewskim[4]. Po pierwszym mężu nosiła nazwisko Carroll[5]. Później wyszła za mąż po raz drugi, za Zdzisława Najdera, z którym przeżyła w małżeństwie blisko 50 lat[4][8]. W 1969 r. wróciła z Najderem i dwójką dzieci do Polski[4]. Od 1976 do 1981 r. była działaczką założonego przez męża Polskiego Porozumienia Niepodległościowego[1]. W czasie wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 przebywała za granicą, skąd powróciła po upadku komunizmu w 1989 r.[5]
Zajmowała się tłumaczeniem literatury angielskiej[1][4]. Przekładała na język polski dzieła Josepha Conrada (m.in. opowiadanie Tajfun, Książę Roman, Tajemny wspólnik, The Selected Letters), Edwarda Morgana Forstera (Pokój z widokiem), Martina Malii[4][5]. Ponadto tłumaczyła na język angielski biografię Josepha Conrada autorstwa swojego męża Z. Najdera, dramaty Zbigniewa Herberta[5]. Zmarła 4 lutego 2017 w Warszawie[4][5]. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie 14 lutego 2017[5][8].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertnie 14 sierpnia 2017 za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za popularyzowanie polskiej kultury na świecie[9]
- Medal Wojska dwukrotnie[1][5]
- Krzyż Armii Krajowej[1][5]
- Warszawski Krzyż Powstańczy[1][5]
- Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”[5]
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k Jan Józef Kasprzyk: Nekrolog śp. Haliny Najder. kombatanci.gov.pl, 2017-02-14. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: Ignacy Górski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2022-06-03].
- ↑ a b c Halina Najder. 1944.pl. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ a b c d e f g h i Zmarła Halina Najder, tłumaczka literatury pięknej. rp.pl, 2017-02-09. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Agnieszka Adamowicz-Pośpiech, In Memoriam Halina Najder (1926-2017), „Yearbook of Conrad Studies”, 12, 2017, s. 183–185 [dostęp 2022-06-03] (ang.).
- ↑ Bielecki 1991 ↓, s. 204, 287.
- ↑ Bielecki 1991 ↓, s. 290, 303, 324.
- ↑ a b c Zdzisław Najder. Halina Najder. Nekrolog. „Gazeta Wyborcza”, 11 lutego 2017. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 sierpnia 2017 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2017 r. poz. 1057).
Bibliografia
- Robert Bielecki, Batalion harcerski „Wigry”, Warszawa: Wydawnictwo „Historia”, 1991, ISBN 83-900250-0-0.