Gwałt na Lukrecji (ang. The Rape of Lucrece) – poemat autorstwa Williama Szekspira z roku 1594, dedykowany hrabiemu Southampton.

Wcześniejszy utwór Szekspira, Wenus i Adonis, dedykowany był patronowi (niektórzy uważają, że jednocześnie kochankowi) poety, hrabiemu Southampton. W dedykacji tej obiecał napisanie utworu, który zostanie długo zapamiętany. Z pewnością, Gwałt na Lukrecji pozbawiony jest wątków humorystycznych znanych z utworu Wenus i Adonis.

Gwałt na Lukrecji inspirowany był historią zawartą w jednym z poematów Owidiusza, a także z Historii Rzymu Tytusa Liwiusza. W 506 roku p.n.e. Sekstus Tarkwiniusz, syn Tarkwiniusza Pysznego, króla Rzymu, zgwałcił Lukrecję, żonę Collatinusa. W konsekwencji, Lukrecja popełniła samobójstwo. Lucjusz Juniusz Brutus pokazał jej ciało na Forum Romanum. Zaowocowało to rewoltą przeciwko Tarkwiniuszom, wygnaniem rodziny królewskiej i utworzeniem republiki.

Szekspir zachowuje esencję tej historii, dodaje jedynie szczegół, mówiący o tym, że Tarkwiniusz pożądał Lukrecji jeszcze zanim ta wyszła za mąż. Później ten sam wątek został wykorzystany także w utworze Cymbelin, gdzie Imogen jest symbolicznie zgwałcona przez Giacomo. Podobnie jak inne kobiety zgwałcone w utworach Szekspira, Lukrecja także ma wartość symboliczną: przez jej samobójstwo, jej ciało staje się symbolem politycznym, który mówi głosem takim, jakim Lukrecja nie umiała przemówić za życia.

• ekranizacje dzieł Williama Shakespeare’a
• chronologia powstawania dzieł Williama Shakespeare’a

• Leslie Dunton-Downer, Alan Riding: Szekspir. Warszawa: Hachette Livre, 2005. ISBN 83-7184-496-4. Brak numerów stron w książce

• Pełny tekst Gwałtu na Lukrecji (ang.)