Gnossiennes – sześć utworów skomponowanych przez Erika Satie między 1890 a 1897 rokiem.

Gnossiennes są jednym z wielu przykładów tworzenia przez kompozytora słów, które miały oznaczać nowy rodzaj kompozycji. Satie często używał dla nazwania swoich utworów słów nieużywanych wcześniej do nazywania kompozycji muzycznych: np. słowo „ogive” (ostrołuk) oznaczające element architektoniczny zostało użyte przez Satiego do nazwania kompozycji Ogives. Podobnie w przypadku Vexations czy Croquis et agaceries. Autor, tworząc słowo „gnossienne”, prawdopodobnie zainspirował się słowem „gnoza” (podczas tworzenia Gnossiennes Satie był członkiem sekty gnostyckiej). Istnieją także teorie jakoby słowo „gnossienne” było związane z kreteńskim Knossos i z mitem o nici Ariadny.

Powstanie Gnossiennes zostało poprzedzone skomponowaniem Trois Sarabandes (1887) i Trois Gymnopédies (1888).

• No 1 – 1890
• No 2 – 1890
• No 3 – 1890
• No 4 – 1891
• No 5 – 1889
• No 6 – 1897

• Alan Gillmor, Erik Satie (Twayne Pub., 1988, wznowienie 1992) ISBN 0-393-30810-3
• Rollo H. Myers, Erik Satie. (Dover Publications, New York, 1968) ISBN 0-486-21903-8
• Robert Orledge, Satie Remembered (London: Faber and Faber, London, 1995)
• Robert Orledge, Satie the Composer Cambridge University Press: 1990 [w:] Music in the Twentieth Century, Arnold Whittall ISBN 0-521-35037-9
• Pierre-Daniel Templier, Erik Satie (The MIT Press, 1969; wznowienie: 1971) ISBN 0-262-70005-0 and (wznowienie: Da Capo Press, New York, 1980) ISBN 0-306-76039-8
• Ornella Volta, Simon Pleasance, Erik Satie (The Pocket Archives Series, Hazan, 1997) ISBN 2-85025-565-3
• Ornella Volta, Satie Seen Through His Letters (Marion Boyars, 1989) ISBN 0-7145-2980-X

• Gymnopedies & Gnossiennes Partytury w Mutopia Project
• Strona Niclasa Fogwalla poświęcona Erikowi Satie. af.lu.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-16)].