Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Geysir

Geysir
{{{alt grafiki}}}
Państwo

 Islandia

Rodzaj obiektu

gejzer

Położenie na mapie Islandii
Mapa konturowa Islandii, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Geysir”
Ziemia64°18′47″N 20°18′02″W/64,313056 -20,300556
Multimedia w Wikimedia Commons

Geysir – gejzer położony w południowo-zachodniej Islandii. Od jego nazwy pochodzi miano nadane tego typu źródłom termalnym na całym świecie – „gejzer”. Słowo Geysir pochodzi od islandzkiego czasownika geysa (tryskać, wybuchać), słowa o korzeniach staronordyckich[1].

Geysir znajduje się w dolinie Haukadalur, na stokach wzgórza Laugarfjall. W bezpośredniej okolicy znajduje się wiele innych gejzerów (m.in. Strokkur) i liczne źródła termalne (w tym Smiður i Litli-Strokkur). Geysir i Strokkur są aktualnie jedynymi aktywnymi (tj. wyrzucającymi regularnie wodę) gejzerami w Europie[2]. W okolicy znajduje się około trzydziestu znacznie mniejszych gejzerów i gorących basenów, w tym jeden o nazwie Little Geysir (Mały Geysir).

Geysir i Strokkur zaliczane są do głównych atrakcji trasy turystycznej zwanej Złotym Kręgiem[3].

Historia

Najstarsze źródła pisane mówiące o gejzerach w Haukadalur pochodzą z kronik 1294 roku, kiedy trzęsienia ziemi w okolicy spowodowały zmiany krajobrazu, tworząc kilka nowych gorących źródeł[4]. Nazwa „Geysir” została po raz pierwszy wymieniona w źródłach pisanych w XVIII wieku. Późniejsze kroniki pozwalają powiązać aktywność Geysiru i otaczających gejzerów z aktywnością trzęsień ziemi. Na zwiększoną aktywność wpływ miały m.in. trzęsienia z roku 1789 (największe tego typu zjawisko w historii południowej Islandii) oraz z roku 1896. Okresy mniejszej aktywności sejsmicznej skutkowały stopniowym zmniejszeniem częstotliwości erupcji oraz mniejszą wysokością wyrzutów wody. Największą odnotowaną wysokością było 170 metrów podczas erupcji z połowy XIX wieku[5].

Pod koniec XX wieku aktywność Geysira znacząco zmalała. Krótkotrwały wzrost częstotliwości i siły wyrzutu nastąpił po trzęsieniach ziemi w czerwcu 2000 roku. Wysokość wyrzutu wody osiągnęła wtedy ponad 120 metrów. W późniejszym okresie aktywność Geysiru stopniowo spadała. Według stanu na rok 2017 gejzer ten wyrzuca wodę jedynie na mniej niż 10 metrów i to kilka razy w roku[6].

Galeria

  • Geysir – rycina z 1850 r.
    Geysir – rycina z 1850 r.
  • Wyrzut wody z Geysira latem 2009 roku
    Wyrzut wody z Geysira latem 2009 roku
  • Geysir – teoretyczna struktura; diagram z 1882 r.
    Geysir – teoretyczna struktura; diagram z 1882 r.
  • Geysir w 2014 roku
    Geysir w 2014 roku
  • Wyrzut wody z Małego Geysira
    Wyrzut wody z Małego Geysira

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Origin of the Word Geyser: THE GREAT GEYSIR. wyojones.com (ang.) [dostęp 2018-11-27].
  2. ↑ The Glorious Geology of Iceland’s Golden Circle, Ágúst Gudmundsson, 2017, s. 93.
  3. ↑ Nanna Gunnarsdóttir: Islandzki Złoty Krąg. Kompletny przewodnik. Guide to Iceland. [dostęp 2018-12-27]. (pol.).
  4. ↑ Geysir. icelandtravel.is (ang.) [dostęp 2018-11-27].
  5. ↑ The Glorious Geology of Iceland’s Golden Circle, Ágúst Gudmundsson, 2017, s. 93–102.
  6. ↑ The Glorious Geology of Iceland’s Golden Circle, Ágúst Gudmundsson, 2017, s. 93–94.

Bibliografia

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Geysir