Genepil
królowa Mongolii | |
Okres | |
---|---|
Koronacja | |
Poprzednik | |
Dane biograficzne | |
Data urodzenia | |
Data śmierci | |
Mąż |
NN |
Małżeństwo |
Bogda Chan |
Małżeństwo | |
Dzieci |
Tsermaa |
Genepil (mong. Гэнэнпил Хатан, właśc. Tseyenpil; ur. 1905, zm. 1938) – ostatnia królowa małżonka Mongolii, druga żona Bogda Chana.
Życiorys
Tseyenpil została sprowadzona do pałacu Bogda Chana z północy kraju[1] jako jedna z piętnastu kobiet w wieku od 18 do 20 lat, które urodziły się tego samego dnia co chan[2]. Pochodziła ze szlacheckiej rodziny[3]. Była już mężatką[1]. Doradcy podupadającego na zdrowiu chana uznali, że w kontekście utrzymania integralności kraju jego ożenek jest ważny, choć chan po śmierci ukochanej żony Tsendiin Dondogdulam nie planował kolejnego małżeństwa[3]. Tseyenpil została zabrana siłą z domu rodzinnego[4]. Obiecano jej, że będzie mogła wrócić do pierwszego męża[2]. Zgodziła się na małżeństwo z chanem. Krótko później, stęskniona za rodzicami, poprosiła o możliwość powrotu do domu, co było zgodne z miejscowymi zwyczajami. Wkrótce jednak przedstawiciele rządu wysłali dworzan, by odnaleźli Tseyenpil i sprowadzili do stolicy[4]. Ogłoszono ją reinkarnacją poprzedniej królowej[5][6]. Zmieniła wówczas imię na Genepil[3]. Możliwe, że to chan nadał jej to imię[6][7].
Nominalną królową Mongolii (w rzeczywistości rządzili komuniści kontrolowani przez ZSRR[3]) była przez niecały rok[2]. Kiedy w 1924 władca zmarł, a władzę w kraju przejęli komuniści, Genepil wróciła do rodziny. Otrzymała zabezpieczenie finansowe. Wyszła za mąż za Luvsandambę, byłego zapaśnika[2]. Mieli dwie córki (Tsermaę i Dorjhandę) oraz syna Gantamura[5]. Inne opracowania podają, że to Luvsandamba był jej pierwszym mężem[8].
Komuniści ścigali członków i członkinie dawnej rodziny królewskiej. W 1932 Genepil uniknęła aresztowania[5], ale 5 lat później została pochwycona i oskarżona o kolaborację z Japończykami w celu przywrócenia chanatu w Mongolii. Miała dążyć do zniszczenia władzy ludowej, uczestniczyć w organizowaniu powstania i zbierać datki na przywrócenie władzy chanów. Oskarżono ją o wspieranie religii buddyjskiej[9]. Majątek Genepil skonfiskowano, a ją samą poddano torturom. Przesłuchaniami kierowała kobieta o imieniu Chentii. Korzystała z metod przesłuchań stosowanych przez Czeka[2].
Genepil przyznała się do winy. Dokument to potwierdzający nie zawiera jej podpisu[2] (choć umiała czytać i pisać[5]), a jedynie niewyraźne plamy (być może odciski palców) trudne do zidentyfikowania[2]. W maju 1938 została stracona[5] wraz z przedstawicielstwem elity duchownej i intelektualnej kraju[1]. Była w piątym miesiącu ciąży[2].
Została zrehabilitowana w 1990, po upadku komunizmu i weryfikacji dokumentacji związanej z osobami represjonowanymi. Wyrok ogłosił Sąd Najwyższy Mongolii[5].
Upamiętnienie
Wizerunki Genepil w tradycyjnym mongolskim stroju ślubnym, właściwym dla północy kraju, stanowiły inspirację dla strojów królowej Amidali w Gwiezdnych wojnach[3].
W 2000 powstał film Хааны сүүлчийн хатан o losach Genepil[10].
W 2021 Kadambari Misra z Bengaluru odtworzyła wizerunki wybranych kobiet; była wśród nich Genepil. Inne upamiętnione w projekcie osoby to m.in. Frida Kahlo, Amy Winehouse, Yayoi Kusama, Georgia O’Keeffe i M.S. Subbulakshmi. Misra zaprezentowała swoje prace na Instagramie[11].
Przypisy
- ↑ a b c Anna Rothenfluh , History Porn Teil LXXI: Geschichte in 28 Wahnsinns-Bildern [online], Watson.ch, 19 marca 2021 [dostęp 2021-12-22] (niem.).
- ↑ a b c d e f g h J.M. Sadurní , Genepil, la última reina de Mongolia [online], Historia National Geographic, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2021-12-22] (hiszp.).
- ↑ a b c d e Allison Hinrichs , How Queen Genepil Of Mongolia Became An Inspiration For Queen Amidala In Star Wars [online], Jetset Times, 11 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22] (ang.).
- ↑ a b Last Queen of Mongolia [online], Tsem Rinpoche, 27 listopada 2018 [dostęp 2021-12-22] (ang.).
- ↑ a b c d e f Последняя хатан Богдо Гегена [online], Asia Russia Daily, 17 marca 2018 [dostęp 2021-12-22] (ros.).
- ↑ a b Zeal, How Genghis Khan’s family ended: tragic story of last queen of Mongolia [online], The Afrinik, 13 lipca 2021 [dostęp 2021-12-22] (ang.).
- ↑ Последняя хатан Богдо-хана [online], Сохраним Тибет!, 28 marca 2018 [dostęp 2021-12-22] (ros.).
- ↑ "Звёздные войны" и монгольская история королевы Амидалы [online], Яндекс Дзен | Блогерская платформа [dostęp 2022-01-16] (ros.).
- ↑ Дондогдулам – “Мать-Дакини” Монгольского государства [online], Сохраним Тибет!, 10 lipca 2011 [dostęp 2021-12-22] (ros.).
- ↑ Хааны сүүлчийн хатан. /Монгол кино/ | Монгол кино нэгтгэл [online], mongol-kino.mn [dostęp 2022-01-16] .
- ↑ Barkha Kumari , B’luru entrepreneur pays tribute to iconic women [online], Deccan Herald, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2021-12-22] (ang.).