Garbatkowate
| Notodontidae | |
| Stephens, 1829 | |
 Narożnica zbrojówka | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina |
garbatkowate |
Garbatkowate (Notodontidae) – rodzina motyli z podrzędu Glossata. Obejmuje około 3800 opisanych gatunków[1].
Opis
Motyle o krępym, zwykle obficie owłosionym ciele. Głowa najczęściej o zredukowanej ssawce i krótkich głaszczkach. Czułki u samców grzebykowate, u samic piłkowane, ząbkowane lub grzebykowate, ale o krótszych niż u samców ząbkach[2]. Na goleniach występują ostrogi, których zesklerotyzowane wierzchołki mają piłkowane krawędzie. Zatułów z narządami bębenkowymi uformowanymi przez silnie wklęśniętą grzbietową część epimeronu zapiersia. Błona bębenkowa zwrócona jest brzusznie, a na pierwszym segmencie odwłoka brak zakrywającego ów narząd kapturka. U samic ósmy segment odwłoka u ma częściowo błoniaste pleura, a błona pomiędzy brodawkami analnymi a ostium torebki kopulacyjnej zaopatrzona jest w region gruczołowy. Samce mają na wierzchołku odwłoka kępkę długich, włosowatych łusek o piłkowanych lub prostych wierzchołkach[3].
Gąsienice z 4–5 parami posuwek[2], wyposażonych w pojedynczy rząd haczyków[3]. Część gatunków ma na grzbiecie mięsiste garby, czasem duże i ostro zakończone. Inne mają odwłoki zakończone długimi widełkami[2]. Krawędzie tnące żuwaczek mają gładkie[3]. Poczwarki są walcowate, z tyłu zwężone, często z dobrze rozwiniętym kremastrem[2].
Biologia i występowanie
W Polsce występuje 36 gatunków[4] (zobacz: garbatkowate Polski). Zasiedlają głównie lasy, rzadziej parki czy ogrody. Gąsienice żerują na drzewach i krzewach liściastych. U korowódkowatych dzień spędzają we wspólnych oprzędach, a nocą wyruszają na żer. Owady dorosłe są aktywne nocą, chętnie przylatują do światła[2].
Taksonomia
Na podstawie morfologicznej analizy filogenetycznej J.S. Miller wyróżnił 9 monofiletycznych podrodzin garbatkowatych[3]:
- Thaumetopoeinae – korowódkowate
- Pygaerinae
- Platychasmatinae
- Notodontinae
- Phalerinae
- Dudusinae
- Heterocampinae
- Nystaleinae
- Dioptinae
Do żadnej z nich nie zaklasyfikował plemienia Hemiceratini i rodzaju Lirimiris[3].
Przypisy
- ↑ Erik J. van Nieukerken i inni, Order Lepidoptera Linnaeus, 1758, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 212–221.
- ↑ a b c d e Edward Sołtys: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 47-50. Sówki – Notodontidae, Thaumetopoeidae, Thyatriridae, Drepanidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1965.
- ↑ a b c d e James Stuart Miller. Cladistics and classification of the Notodontidae (Lepidoptera, Noctuoidea) based on larval and adult morphology. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 204, 1991.
- ↑ Notodontidae Stephens, 1828 — garbatkowate. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-11-15].
Linki zewnętrzne
- Motyle Europy. lepidoptera.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-19)].