Gabriel Byrne

Imię i nazwisko	Gabriel James Byrne
Data i miejsce urodzenia	12 maja 1950 Dublin
Zawód	aktor, producent, scenarzysta, reżyser
Współmałżonek	Ellen Barkin (1988–1999) Hannah Beth King (od 2014)
Lata aktywności	od 1978
Multimedia w Wikimedia Commons

Gabriel James Byrne^[1] (ur. 12 maja 1950 w Dublinie) – irlandzki aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy, ambasador dobrej woli UNICEF.

Urodził się i dorastał w Dublinie w rodzinie rzymskokatolickiej^[2] jako syn pielęgniarki Eileen (z domu Gannon) i Dana Byrne’a^[3], żołnierza i bednarza. Miał pięcioro rodzeństwa: dwóch braci: Donala i Thomasa, a także trzy siostry: Marian, która zmarła w młodym wieku, Bredę i Margaret.

Uczęszczał do Ardscoil Éanna w Crumlin, gdzie później uczył hiszpańskiego i historii^[4]. Chciał zostać księdzem. Spędził pięć lat w seminarium w przekonaniu, że kapłaństwo jest jego powołaniem^[3]. W dzieciństwie był wykorzystywany seksualnie przez księży^[5], o czym opowiedział w programie telewizyjnym The Meaning Of Life. Studiował na wydziale archeologii i lingwistyki na University College Dublin^[2]. Grał w piłkę nożną w Dublinie z klubem Stella Maris F.C.

Zanim zaczął grać w filmach, zajmował się archeologią, był nauczycielem, kucharzem. W 1978, w wieku 29 lat zaczął grać w Focus Theatre i Abbey Theatre^[6]. Studiował aktorstwo w Performing Arts Course w Sandymount Dublin 4 (Roslyn Park College). Później dołączył do Royal Court Theatre^[7] w Londynie. W roku 1981 wraz z Dublińskim Towarzystwem Szekspirowskim pojawił się w filmie fantasy Johna Boormana Excalibur jako Uther Pendragon, ojciec króla Artura (Nigel Terry). Wystąpił potem w filmie biograficznym Wagner (1983) jako Karl Ritter z udziałem Richarda Burtona w roli Richarda Wagnera, dreszczowcu politycznym Obronność królestwa (Defence of the Realm, 1985) w roli Nicholasa 'Nicka' Mullena oraz teledysku duetu David & David do piosenki „Ain’t So Easy” (1986).

Mając 37 lat przeniósł się z Irlandii do Stanów Zjednoczonych. Zwrócił na siebie uwagę w dramacie gangsterskim Ścieżka strachu (Miller's Crossing, 1990) Joela i Ethana Coen w roli zagadkowego Toma Reagan. W dramacie sensacyjnym Kryptonim Nina (Point of no Return, 1993) był agentem, który nadzoruje trening tytułowej bohaterce granej przez Bridget Fondę. W melodramacie Niebezpieczna kobieta (A Dangerous Woman, 1993) romansował z Debrą Winger i Barbarą Hershey. Był producentem filmu Jima Sheridana W imię ojca (In the Name of the Father, 1993), dramatu politycznego o niesprawiedliwym uwięzieniu Gerry Conlona, granego przez Daniela Day-Lewisa.

Można go było także dostrzec w hollywoodzkich produkcjach, w tym w komediodramacie Gilliesa Mackinnona Uśmiech losu (A Simple Twist of Fate, 1994) ze Steve’em Martinem, melodramacie Gillian Armstrong Małe kobietki (1994) z Winoną Ryder czy westernie Jima Jarmuscha Truposz (1995). Był współscenarzystą, współproducentem i aktorem jako Jack, ojciec Frankiego (Jared Leto) w komediodramacie Ostatnie takie lato (The Last of the High Kings, 1996). Zajmuje się też produkcją filmów dokumentalnych, jest członkiem prestiżowego The Irish Film Bard.

Za rolę doktora Paula Westona w serialu HBO Terapia (In Treatment, 2008–2011) zdobył Złoty Glob oraz nominację do Emmy i Satelity. W 2018 roku trzymał nagrodę IFTA za całokształt twórczości, a w 2021 roku – za najlepszą rolę pierwszoplanową (za film Death of a Ladies' Man)^[8].

• The Riordans (1965–1979) jako Pat Barry
• On a Paving Stone Mounted (1978)
• Bracken (1978) jako Pat Barry
• The Outsider (1979)
• Excalibur (1981) jako Uther
• The Search for Alexander the Great (1981) jako Ptolemy
• Treatment (1981)
• Joyce in June (1982) jako Keogh/Blazes Boylan
• Hanna K. (1983) jako Joshua Herzog
• The Rocking Horse Winner (1983) jako Bassett
• Wagner (1983) jako Karl Ritter
• Twierdza (The Keep, 1983) jako major Kaempffer
• Reflections (1984) jako William Masters
• Obrona królestwa (Defence of the Realm, 1985) jako Nick Mullen
• Krzysztof Kolumb (Christopher Columbus, 1985) jako Krzysztof Kolumb
• Mussolini: Historia nieznana (Mussolini : The Untold Story, 1985) jako Vittorio Mussolini
• Gotyk (Gothic, 1986) jako Byron
• Sjesta (Siesta, 1987) jako Augustine
• Lwie serce (Lionheart, 1987) jako Black Prince
• Julia i Julia (Giulia e Giulia, 1987) jako Paolo
• Hello Again (1987) jako Kevin Scanlon
• A Soldier's Tale (1988)
• The Courier (1988)
• Diamond Skulls (1989) jako Hugo
• Haakon Haakonsen (1990) jako porucznik John Merrick
• Ścieżka strachu (Miller's Crossing, 1990) jako Tom Reagan
• Na zachód (Into the West, 1992) jako Papa Reilly
• Wspaniały świat (Cool World, 1992) jako Jack Deebs
• Niebezpieczna kobieta (A Dangerous Woman, 1993) jako Mackey
• Kryptonim Nina (Point of no Return, 1993) jako Bob
• Małe kobietki (Little Women, 1994) jako Friedrich Bhaer
• Out of Ireland (1994) jako głos
• Książę Jutlandii (Prince of Jutland, 1994) jako Fenge
• All Things Bright and Beautiful (1994) jako złodziej
• Uśmiech losu (A Simple Twist of Fate, 1994) jako John Newland
• W majestacie prawa (Trial by Jury, 1994) jako Daniel Graham
• Podejrzani (The Usual Suspects, 1995) jako Dean Keaton
• Dziewczyny z Dzikiego Zachodu (Buffalo Girls, 1995) jako Teddy Blue
• Pod nieboskłonem (Frankie Starlight, 1995) jako Jack Kelly
• Truposz (Dead Man, 1995) jako Charlie Dickinson
• Czas wściekłych psów (Mad Dog Time, 1996) jako Ben London
• Ostatnie takie lato (The Last of the High Kings, 1996) jako Jack Griffin
• Somebody is Waiting (1996) jako ojciec
• Past Into Present (1996) jako on sam
• Dr Hagard's Disease (1996)
• Draiocht (1996)
• Koniec przemocy (The End of Violence, 1997) jako Ray Bering
• Biały labirynt (Smilla's Sense of Snow, 1997) jako mechanik
• Weapons of Mass Distraction (1997) jako Lionel Powers
• Wojna mediów (Weapons of Mass Distraction, 1997) jako Lionel Powers
• To jest morze (This Is the Sea, 1997) jako Rohan
• Magiczny miecz – Legenda Camelotu (Quest for Camelot, 1998) jako sir Lionel (głos)
• Polski Ślub (Polish Wedding, 1998) jako Bolek Pzoniak
• Człowiek w żelaznej masce (The Man in the Iron Mask, 1998) jako D’Artagnan
• The Brylcreem Boys (1998) jako Sean O’Brien
• Wróg publiczny (Enemy of the State, 1998) jako (fałszywy) Brill
• Stygmaty (Stigmata, 1999) jako ojciec Andrew Kiernan
• I stanie się koniec (End of Days, 1999) jako Szatan
• Canone Inverso - making love (2000) jako skrzypek
• Wszystko w rodzinie (Madigan Men, 2000) jako Benjamin Madigan
• Semana Santa (2002)
• Śmiertelna pułapka (Emmett's Mark, 2002) jako Jack Marlow/Stephen Bracken
• RIP 2002 (2002) jako on sam
• Pająk (Spider, 2002) jako Bill Cleg
• Statek widmo (Ghost Ship, 2002) jako Murphy
• Virginia (Virginia's Run, 2002) jako Ford Lofton
• Pokerzyści (Shade, 2003) jako Charlie Miller
• Patrick (2004) jako Patryk (głos)
• Most przeznaczenia (The Bridge of San Luis Rey, 2004) jako brat Juniper
• P.S. (2004) jako Peter Harrington
• Vanity Fair. Targowisko próżności (Vanity Fair, 2004) jako lord Steyne
• Wah-Wah (2005) jako Harry Compton
• Atak na posterunek (Assault on Precinct 13, 2005) jako Marcus Duvall
• Jindabyne (2006) jako Stuart Kane
• Played (2006)
• Imiennik (The Namesake, 2006)
• In Treatment (2008) jako dr Paul Weston
• Leningrad (2009) jako Phillip Parker
• Butte, America (2009) jako narrator
• The Snow Prince (2009) /w produkcji/ domniemana rola
• King of the Pipers (2010)/w produkcji/ Michael
• Ja, Anna(inne języki) (2012) jako inspektor Bernie Reid
• Przygoda w pociągu (2013) jako Doug
• Quirke w bazie IMDb (ang.) (2014) jako Quirke
• Wikingowie (2015) jako Earl Haraldson
• Głośniej od bomb (2015) jako Gene
• No Pay, Nudity(inne języki) (2016) jako Lester
• Normalnie wariat (2017) jako Jim
• Dziedzictwo. Hereditary (2018) jako Steve
• Maniac (2018) jako Porter Milgrim
• ZeroZeroZero(inne języki) (2019) jako Edward Lynwood
• Zaginione dziewczyny(inne języki) (2020) jako Richard Dormer
• Death od a Ladies' Man(inne języki) (2020) jako Samuel O’Shea
• Wojna światów (2019–2022) jako Bill Ward

• The Lark in the Clear Air (1996)

• The Lark in the Clear Air (1996)
• Ostatnie takie lato (The Last of the High Kings, 1996)
• Draiocht (1996)

• Gabriel Byrne w bazie IMDb (ang.)
• Gabriel Byrne w bazie Filmweb
• Gabriel Byrne w bazie Notable Names Database (ang.)