Funchal

Funchal
Herb	Flaga
Państwo	Portugalia
Burmistrz	Cristina Pedra
Powierzchnia	76,15 km²
Wysokość	0–1400 m n.p.m.
Populacja (31.12.2021); • liczba ludności; • gęstość	; 105 795; 1389 os./km²
Nr kierunkowy	291
Kod pocztowy	9000–9060
	Położenie na mapie Madery Funchal
	Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego Funchal
	32°39′04″N 16°54′35″W/32,651111 -16,909722
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Funchal (wym. [f ũ ˈ ʃ a ɫ], odm.: D. Funchalu, Mc. Funchalu^[2]) – miasto w Portugalii, na południowym wybrzeżu wyspy Madera, ośrodek administracyjny Regionu Autonomicznego Madery (Região Autónoma da Madeira).

Krótki opis

Ważny port handlowy i rybacki. Międzynarodowy port lotniczy (lotnisko znajduje się jednak w niewielkiej miejscowości położonej obok Funchalu – Santa Cruz). Słynne uzdrowisko klimatyczne i kąpielisko. Przemysł spożywczy, głównie winiarski.

Historia

Nazwa pochodzi od kopru (po portugalsku funcho), który w znacznej ilości rośnie na wyspie.

Miasto zostało założone w 1421 r. przez odkrywcę Madery João Gonçalves Zarco, w 1508 r. król Manuel I Szczęśliwy nadał osadzie prawa miejskie. W kościele Najświętszej Maryi Panny w Monte na przedmieściach Funchalu (Nossa Senhora do Monte) został pochowany ostatni cesarz Austrii Karol I Habsburg, który ostatnie miesiące swego życia spędził na wygnaniu w Monte. W Funchalu znajduje się również willa Quinta Bettencourt, gdzie zimę z 1930 r. na 1931 r. spędził Józef Piłsudski.

Znane osoby

Pochodzi stamtąd Cristiano Ronaldo, piłkarz, zawodnik reprezentacji Portugalii w piłce nożnej. W Funchalu urodziła się również Vânia Fernandes, reprezentantka Portugalii podczas 53. Konkursu Piosenki Eurowizji w Belgradzie.

Demografia

Liczba mieszkańców Funchalu w latach 1849–2021
1849	1900	1930	1960	1981	1991	2001	2004	2011	2021
29 403	43 375	68 030	98 113	112 746	115 403	103 961	100 847	111 892^[3]	105 795

Klimat

Funchal, jak i cała Madera znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego^[4]^[5] typu śródziemnomorskiego^[6], z całorocznym okresem wiosenno–letnim. Średnia roczna temperatura wynosi 22,6 °C w dzień i 16,5 °C w nocy^[7].

W najchłodniejszym okresie – od grudnia do kwietnia, średnia temperatura wynosi wokół 19–20 °C w dzień i 13–14 °C w nocy. Opady śniegu, jak i mróz nigdy nie wystąpiły. Najniższą zanotowaną temperaturą było 7,4 °C w nocy. W maju i listopadzie średnia temperatura wynosi wokół 22 °C w dzień i 16 °C w nocy, natomiast w lipcu i październiku średnia temperatura wynosi wokół 25 °C w dzień i 19 °C w nocy. Najcieplejszymi miesiącami są sierpień i wrzesień ze średnią temperaturą wokół 26 °C w dzień i 20 °C w nocy. Temperatury ≥30 °C występują rzadko, w okresie od czerwca do września mogą pojawić się około 2 takie dni miesięcznie. Najwyższa odnotowana temperatura to 38,4 °C^[7].

Funchal ma około 80 dni deszczowych rocznie, od 1 dnia deszczowego w lipcu do 13 dni deszczowych w grudniu. Występuje tutaj około 2500 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 164 h (średnio 5,3 godziny dziennie, około 5 razy więcej niż w Polsce) w grudniu do 260 h (średnio 8,4 godziny czystego słońca na dobę) w sierpniu^[8]. Temperatura morza waha się od 17,8 °C w marcu do 23,7 °C we wrześniu^[9].

Średnia temperatura i opady dla Funchal (32°38′51,0″N 16°53′32,7″W/32,647500 -16,892417)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	19.7	19.7	20.4	20.6	21.6	23.4	25.1	26.4	26.4	24.9	22.6	20.7	22,6
Średnie dobowe temperatury [°C]	16.7	16.6	17.2	17.5	18.6	20.6	22.2	23.2	23.2	21.8	19.6	17.9	19,6
Średnie temperatury w nocy [°C]	13.7	13.4	13.9	14.4	15.6	17.7	19.2	20.0	20.0	18.6	16.6	15.0	16,5
Opady [mm]	74.1	83.0	60.2	44.0	28.9	7.2	1.6	2.0	32.9	89.5	88.8	115	627
Średnia liczba dni z opadami	12	10	9	8	6	3	1	2	6	9	10	13	87
Średnie usłonecznienie [h]	167	171	205	225	214	198	245	260	225	205	168	164	2447
Źródło: IPMA^[7], climatemps.com^[8] – nasłonecznienie (liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 58 m n.p.m., 100 m od oceanu, 1981–2010)