Franciszkanki szpitalne – zgromadzenie zakonne żeńskie powstałe w Telgte w Niemczech. Jego założycielem był Jan Bernsmeyer, który przyjął imię zakonne Krzysztof. Zgromadzenie powstało w 1844 r., kiedy Krzysztof przyjął pierwsze kandydatki do nowicjatu. Ich celem jest pielęgnowanie ubogich i chorych, w tym opieka nad ludźmi chorymi i trędowatymi^[1]. Zakon został zatwierdzony w 1901 r. przez papieża Leona XIII.

1 stycznia 1812 r. doszło do sekularyzacji i kasaty klasztorów męskich w Prusach. Dotknęła ona również klasztor franciszkanów w Münster, w którym pracował ojciec Krzysztof. Pomimo tego kontynuował on swoją posługę duszpasterską w pobliskim Telgte. Początkowo planował on wraz z bratem Serwacjuszem Józefem Tennerschem założyć sierociniec dla chłopców, do którego mieli przyjmować młodzież bez względu na ich pochodzenie społeczne. W tym celu zakupili działkę na peryferiach Telgte, zwaną potocznie auf der Hülle. Pracowały w nim siostry zakonne, które wcześniej pomagały ojcu Krzysztofowi. Ostatecznie o. Krzysztof zdecydował się na założenie zgromadzenia żeńskiego zajmującego się cierpiącymi chorymi. 2 lipca 1844 r. przyjął pierwsze kandydatki do nowicjatu, co uznaje się za początek istnienia zakonu franciszkanek szpitalnych. Złożyły one śluby życia zgodnie z regułą św. Franciszka z Asyżu. Przy auf der Hülle powstał wkrótce szpital, który testamentem o. Krzysztofa został w 1855 r. przekazany na własność siostrom zakonnym^[2].

Na rok przed śmiercią o. Krzysztofa w 1857 r. zgromadzenie liczyło od 140 do 150 sióstr zakonnych mieszkających w 23 domach zakonnych na terenie Niemiec. W 1875 r. powstał pierwszy dom zakonny zagranicą w Stanach Zjednoczonych w Springfield, przy szpitalu św. Jana. Trzy lata później trzy siostry zakonne założyły kolejny dom zakonny zagranicą w Arnhem w Holandii^[3].

1 października 1901 r. papież Leon XIII oficjalnie zatwierdził regułę zakonną, który liczył wówczas 1085 sióstr zakonnych, działających w 16 diecezjach w Europie i Ameryce Północnej oraz 75 nowicjuszek i 86 postulantek. W 1902 r. powołano urząd przełożonej generalnej oraz podzielono zgromadzenie na 4 prowincje: nadreńską z siedzibą w Dorsten, westfalską w Telgte, śląską w Kłodzku i amerykańską w Springfield. Dwudziestolecie międzywojenne przyniosło otwarcie pierwszej placówki w Chinach oraz przeniesienie siedziby prowincji śląskiej z Kłodzka do Ołdrzychowic Kłodzkich^[4].

W 1948 r. zamknięto dom zakonny w Chinach, otwierając kilka miesięcy później nowy w Japonii oraz rozpoczęto działalność wśród Indian amerykańskich żyjących na terenie rezerwatów w Nowym Meksyku i Arizonie^[5]. Kilkadziesiąt lat później, w 1973 r. pierwsze siostry zakonne udały się z misją do Indii (1973). W 1982 r. papież Jan Paweł II zatwierdził nową regułę zgromadzenia. W 1989 r. otwarto kolejną nową placówkę na Haiti^[6], a dziesięć lat później w Tanzanii^[7].

Lista Przełożonych Generalnych^[8]:

Lp.	Lata rządów	Imię i nazwisko	Narodowość
1.	1852-1866	Sr. Josephine Elkmann
2.	1866-1897	Sr. Bernhardine Wehage
3.	1897-1921	Sr. Cherubine Döring
4.	1921-1939	Sr. Pulcheria Braems
5.	1939-1952	Sr. Wistremunda Schemann
6.	1952-1970	Sr. M. Odilia Berkel
7.	1970-1976	Sr. M. Barthola Thoben
8.	1976-1994	Sr. M. Angela Schrudde
9.	1994-2006	Sr. Mary Ann Minor
10.	od 2006 r.	Sr. Sherrey Murphy

Obecnie zgromadzenie franciszkanek szpitalnych jest podzielone na pięć prowincji ^[9]:

• Prowincja niemiecka:
  • założona w 1844 r., obejmuje swoim zasięgiem terytorium Niemiec oraz Holandii (od 1878 r.)
  • siedziba: Telgte
• Prowincja polska:
  • działa od 1848 r., wyodrębniona jako osobna prowincja w 1891 r. jako prowincja śląska, obejmuje swoim zasięgiem obszar Polski i Czech (od 1993 r.).
  • siedziba: Ołdrzychowice Kłodzkie
• Prowincja amerykańska:
  • działa od 1875 r., obejmuje swoim zasięgiem obszar Stanów Zjednoczonych, ChRL (1925-1948), Republiki Chińskiej (Tajwanu) (1968-2002), Haiti (od 1989 r.) i Tanzanii (od 1999 r.)
• Prowincja japońska
  • działa od 1948 r., obejmuje obszar Japonii i Korei
  • siedziba: Nibuno-Himeji
• Prowincja indyjska
  • uroczyste nadanie statusu prowincji regionowi indyjskiemu nastąpiło 2 lutego 2013 r., obejmuje terytorium Indii
  • siedziba: Raipur

• Polska strona franciszkanek szpitalnych
• Strona Domu Generalnego Franciszkanek Szpitalnych. hsosf.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-18)]. (ang.)