Franciszek Paweł Raszeja
| Data i miejsce urodzenia |
2 kwietnia 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 lipca 1942 |
| Przyczyna śmierci |
morderstwo |
| Miejsce spoczynku |
cmentarz Powązkowski w Warszawie |
| Zawód, zajęcie |
lekarz |
Franciszek Paweł Raszeja (ur. 2 kwietnia 1896 w Chełmnie, zm. 21 lipca 1942 w Warszawie) – polski lekarz-ortopeda i nauczyciel akademicki. Brat Leona, Maksymiliana, Alojzego i Walerii Raszejów.
Życiorys
Urodził się w rodzinie urzędnika pocztowego Ignacego i Marii z domu Cichoń[1]. Uczęszczał do Gimnazjum Chełmińskiego, gdzie przyjaźnił się z późniejszym politykiem i działaczem SPD, Kurtem Schumacherem.
Podczas I wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej, walczył na froncie wschodnim; wzięty do niewoli był przetrzymywany w Taszkencie. W 1918 przez Finlandię i Szwecję przedostał się do kraju. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako sanitariusz. Po studiach medycznych w Münster, Krakowie i Poznaniu oraz uzyskaniu stopnia doktora nauk medycznych pracował w klinice Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. W 1928 był jednym z pięciu członków założycieli Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego (Ireneusz Wierzejewski, Michał Grobelski, Henryk Cetkowski, Franciszek Raszeja, Wiktor Dega)[2]. Habilitował się w 1931 i został dyrektorem szpitala ortopedycznego w Swarzędzu. Równocześnie kierował polikliniką ortopedyczną w Poznaniu. Raszeja doprowadził w 1935 do ponownego otwarcia szpitala ortopedycznego Uniwersytetu Poznańskiego i objął jego kierownictwo, a rok później uzyskał tytuł profesora.
Po zakończeniu działań wojennych we wrześniu 1939 pracował jako lekarz w Warszawie (od grudnia 1939 był ordynatorem oddziału chirurgicznego szpitala PCK) i nauczał na tajnym Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Skontaktował się z przebywającym w warszawskim getcie profesorem Ludwikiem Hirszfeldem i zorganizował akcje krwiodawstwa na rzecz ludności żydowskiej.
21 lipca 1942 udał się do mieszkania w kamienicy przy ul. Chłodnej 26 na terenie getta, aby zająć się pacjentem (posiadał legalną przepustkę). Tam został zamordowany przez gestapowców pod dowództwem SS-Sturmbannführera Hermana Höflego wraz ze swoim pacjentem Abe Gutnajerem, jego rodziną, dwoma żydowskimi lekarzami oraz pielęgniarką[3].
O jego śmierci 30 lipca 1942 roku poinformowała konspiracyjna gazeta - "Biuletyn Informacyjny", stwierdzając, że[4]:
Akcja wywożenia potrwa prawdopodobnie kilka tygodni. W czasie mordowania Żydów zginęło w getcie kilku Polaków przebywających tam służbowo. M.in. zamordowano znakomitego chirurga, prof. uniwers. Poznańskiego - Raszeję, wezwanego do getta za przepustką na konsylium.
Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Baltia.
Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 108-6-6)[5].
Życie prywatne
Od 1923 żonaty ze Stanisławą Deniszczuk. Mieli dwie córki: Bożenę i Ewę[1].
Upamiętnienie
Jego imieniem nazwano Szpital Miejski w Poznaniu przy ul. Mickiewicza (otwarty w 1953), jedną z ulic w Warszawie na Kole (obecna dzielnica Wola)[6], a także osiedle w Chełmnie.
Przypisy
- ↑ a b Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 616. ISBN 83-01-02722-3.
- ↑ Damian Kusz, Wojciech Marczyński, Andrzej Nowakowski: Historia Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. [w:] Strona internetowa PTOiTr [on-line]. ptoitr.pl. [dostęp 2016-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-31)]. (pol.).
- ↑ Franciszek Paweł Raszeja - Jad Waszem (ang.)
- ↑ "Biuletyn Informacyjny" z dn. 30 lipca 1942 roku, za: Ewa Kurek: Poza granicą solidarności. Stosunki polsko-żydowskie 1939-1945. Lublin: Clio, 2008, s. 230. ISBN 978-83-917670-9-2.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK DENISZCZUK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-03].
- ↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 2.
Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.) Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1983, PWN ISBN 83-01-02722-3
- Włodzimierz Kalicki, Świadek tylko czyta w dodatku „Duży Format” do „Gazety Wyborczej” z 21 kwietnia 2008, (Nr.15/774)
- Franciszek Paweł Raszeja, oprac. Emilia Olszewska, Koło Nas. Biuletyn Informacyjny Spółdzielni Mieszkaniowej „Koło” Nr 2 (30) kwiecień 2009, s. 7.