Formy prawne w Polsce
Formy prawne w Polsce – rodzaje bytu prawnego, jaki przybierają podmioty gospodarki narodowej, wynikające z przepisów prawnych określających status prawny i zasady funkcjonowania tych podmiotów[1].
Formy prawne podmiotów gospodarki narodowej w Polsce
- Podstawowa forma prawna[2][1]:
- osoba prawna (kod 1),
- jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej (kod 2),
- osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (kod 9).
- Szczególna forma prawna[1][2]:
- spółki cywilne prowadzące działalność na podstawie umowy zawartej zgodnie z Kodeksem cywilnym (kod 019),
- spółki przewidziane w przepisach innych ustaw niż Kodeks spółek handlowych i Kodeks cywilny lub formy prawne, do których stosuje się przepisy o spółkach (kod 023),
- spółki wodne
- związki wałowe
- związki spółek wodnych albo związków wałowych,
- spółki dla zagospodarowania wspólnot gruntowych
- uczelnie (kod 044),
- federacje uczelni,
- fundusze (kod 049),
- Kościół Katolicki (kod 050),
- pozostałe kościoły albo związki wyznaniowe (kod 051),
- europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (kod 053),
- stowarzyszenia niewpisane do KRS (kod 055),
- stowarzyszenia zwykłe,
- kluby sportowe w formie stowarzyszeń, których statuty nie przewidują prowadzenia działalności gospodarczej,
- organizacje społeczne oddzielnie niewymienione niewpisane do KRS (kod 060),
- partie polityczne (kod 070),
- samorządy gospodarcze i zawodowe niewpisane do KRS (kod 076),
- fundacje rodzinne,
- przedstawicielstwa zagraniczne (kod 080),
- wspólnoty mieszkaniowe (kod 085),
- biura poselskie, senatorskie i posłów do Parlamentu Europejskiego,
- kancelarie komornicze,
- gospodarstwa rolne rolników indywidualnych,
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (kod 099),
- europejskie zgrupowania interesów gospodarczych (kod 114),
- spółki akcyjne (kod 116),
- proste spółki akcyjne
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (kod 117),
- spółki jawne (kod 118),
- spółki partnerskie (kod 115),
- spółki komandytowe (kod 120),
- spółki komandytowo-akcyjne (kod 121),
- spółki europejskie (kod 122),
- przedsiębiorstwa państwowe (kod 124),
- towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (kod 126),
- instytucje gospodarki budżetowej (kod 132),
- związki zawodowe rolników indywidualnych (kod 133),
- towarzystwa reasekuracji wzajemnej (kod 134),
- główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji (kod 135),
- główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń (kod 136),
- ogólnokrajowe zrzeszenia międzybranżowe (kod 137),
- ogólnokrajowe związki międzybranżowe (kod 138),
- spółdzielnie (kod 140),
- spółdzielnie europejskie (kod 142),
- związki rolników, kółek i organizacji rolniczych (kod 143),
- związki rolniczych zrzeszeń branżowych (kod 145),
- samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (kod 146),
- cechy rzemieślnicze (kod 147),
- fundacje (kod 148),
- izby rzemieślnicze (kod 152),
- Związek Rzemiosła Polskiego (kod 154),
- stowarzyszenia (kod 155),
- związki stowarzyszeń (kod 156),
- związki sportowe (kod 158),
- polskie związki sportowe (kod 159),
- inne organizacje społeczne lub zawodowe (kod 160),
- kolumny transportu sanitarnego (kod 161),
- stowarzyszenia kultury fizycznej o zasięgu ogólnokrajowym (kod 162),
- zrzeszenia handlu i usług (kod 163),
- zrzeszenia transportu (kod 164),
- instytuty badawcze (kod 165),
- jednostki badawczo-rozwojowe (kod 141),
- ogólnokrajowe reprezentacje zrzeszeń handlu i usług (kod 166),
- ogólnokrajowe reprezentacje zrzeszeń transportu (kod 167),
- inne organizacje podmiotów gospodarczych (kod 168),
- izby gospodarcze (kod 169),
- przedsiębiorstwa zagraniczne (kod 171),
- związki zawodowe (kod 172),
- związki pracodawców (kod 174),
- federacje/konfederacje związków pracodawców (kod 175),
- kółka rolnicze (kod 177),
- rolnicze zrzeszenia branżowe (kod 178),
- oddziały zagranicznych przedsiębiorców (kod 179),
- spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (kod 180),
- stowarzyszenia ogrodowe (kod 181),
- związki stowarzyszeń ogrodowych (kod 182),
- jednostki terenowe stowarzyszeń posiadające osobowość prawną (kod 183),
- jednostki organizacyjne związków zawodowych posiadające osobowość prawną (kod 184)
- przedszkola publiczne (kod 381),
- przedszkola niepubliczne (kod 382),
- publiczne szkoły podstawowe (kod 383),
- publiczne gimnazja (kod 384),
- publiczne szkoły ponadpodstawowe (kod 385),
- publiczne szkoły ponadgimnazjalne (kod 386),
- publiczne szkoły artystyczne (kod 387),
- niepubliczne szkoły podstawowe (kod 388),
- niepubliczne gimnazja (kod 389),
- niepubliczne szkoły ponadpodstawowe (kod 390),
- niepubliczne szkoły ponadgimnazjalne (kod 391),
- niepubliczne szkoły artystyczne (kod 392),
- publiczne placówki systemu oświaty (kod 393),
- niepubliczne placówki systemu oświaty (kod 394),
- inne publiczne jednostki organizacyjne systemu oświaty (kod 395),
- inne niepubliczne jednostki organizacyjne systemu oświaty (kod 396),
- publiczne zespoły szkół i placówek systemu oświaty (kod 397),
- niepubliczne zespoły szkół i placówek systemu oświaty (kod 398),
- organy władzy, administracji rządowej (kod 401),
- organy kontroli państwowej i ochrony prawa (kod 402),
- wspólnoty samorządowe (kod 403),
- sądy i trybunały (kod 406),
- Skarb Państwa (kod 409),
- państwowe jednostki organizacyjne (kod 428),
- gminne samorządowe jednostki organizacyjne (kod 429),
- powiatowe samorządowe jednostki organizacyjne (kod 430),
- wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne (kod 431),
- inne państwowe lub samorządowe osoby prawne w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm. 3) (kod 439),
- bez szczególnej formy prawnej (kod 999).
Formy prawne przedsiębiorstw
Formy, jakie przyjmują przedsiębiorstwa w momencie rejestracji można podzielić na:
- formy krajowe, które przewidziane są w ustawodawstwie danego kraju oraz
- formy paneuropejskie, które są uregulowane w ustawodawstwie wspólnotowym i obowiązują we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej.
Wybór formy determinuje m.in. sposób rejestracji przedsiębiorstwa lub spółki oraz zasady organizacji, czyli jego strukturę organizacyjną.
Formy prawne przedsiębiorstw uregulowane jest w innym akcie prawnym.
Kodeks cywilny zawiera podstawowe zasady relacji między przedsiębiorcami, a także reguluje działalność następujących form prawnych przedsiębiorstw:
Dalsze zasady ogólne zawiera Prawo przedsiębiorców, które ponadto obejmuje przepisy regulujące formę:
Spółki prawa handlowego uregulowane w kodeksie spółek handlowych obejmują:
Inne osoby prawne uregulowane są w dedykowanych dla nich ustawach, m.in.:
- przedsiębiorstwo państwowe
- stowarzyszenie rejestrowe
- spółdzielnia
- fundacja.
Paneuropejskie formy prawne przedsiębiorstw
Od 1 maja 2004 roku w Polsce można również zawiązywać tzw. spółki paneuropejskie, które są uregulowane zarówno w ustawodawstwie wspólnotowym, jak i krajowym. Obejmują one takie formy prawne jak:
- spółka europejska
- europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych
- spółdzielnia europejska
- europejska spółka prywatna
- europejska spółka wzajemna
- stowarzyszenie europejskie
- przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe.
Oficjalnie używane skróty polskich form prawnych według krajowego ustawodawstwa
Pełna nazwa | Skrót dopuszczalny | Podstawa prawna |
---|---|---|
spółka akcyjna | S.A. | Kodeks spółek handlowych, art. 305 § 2 |
prosta spółka akcyjna | P.S.A. | Kodeks spółek handlowych, art. 3008 § 2 |
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością | sp. z o.o. lub spółka z o.o. | Kodeks spółek handlowych, art. 160 § 2 |
spółka jawna | sp. j. | Kodeks spółek handlowych, art. 24 § 2 |
spółka partnerska | sp.p. lub zwrot po nazwie spółki: „i partner” bądź „i partnerzy” | Kodeks spółek handlowych, art. 90 §§ 2 i 3 |
spółka komandytowa | sp.k. | Kodeks spółek handlowych, art. 104 § 2 |
spółka komandytowo-akcyjna | S.K.A. | Kodeks spółek handlowych, art. 127 § 2 |
Zobacz też
- Formy organizacyjno-prawne w Austrii
- Formy organizacyjno-prawne w Niemczech
- Formy organizacyjno-prawne w Szwajcarii
- Formy organizacyjno-prawne w Szwecji
Przypisy
- ↑ a b c Forma prawna, [w:] Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2023-03-05] .
- ↑ a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2015 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń (Dz.U. z 2015 r. poz. 2009).