Ezra Pound
Pound w 1963 r. | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Epoka | |
Gatunek | |
Ważne dzieła | |
Ezra Weston Loomis Pound (ur. 30 października 1885 w Hailey na Terytorium Idaho, zm. 1 listopada 1972 w Wenecji[1] ) – amerykański poeta, tłumacz, publicysta i krytyk literacki, obok Thomasa Stearnsa Eliota uważany za najwybitniejszego przedstawiciela poezji modernistycznej. Sławę i uznanie zyskał jako twórca teorii imagizmu i jego kontynuacji – wortycyzmu, jako czołowych prądów w sztuce Stanów Zjednoczonych okresu międzywojennego.
Zarówno poezja, jak i poglądy estetyczne Ezry Pounda powstawały pod ogromnym wpływem teologii Emanuela Swedenborga oraz twórczości Dantego Alighieri.
Życie
Syn Homera Loomisa Pounda i Isabel Weston Pound. Studiował na Uniwersytecie Pennsylvania (gdzie poznał W.C. Williamsa), w Hamilton College i Wabash College.
Po rezygnacji z nauki w Wabash w 1908 odbył długą podróż do Europy, której konsekwencją była przeprowadzka do Londynu. Podczas pobytu w Londynie zaprzyjaźnił się z Yeatsem i stworzył zręby teoretyczne imagizmu i wortycyzmu, będących rewolucyjnym sprzeciwem wobec akademickiej poezji wiktoriańskiej. Poprzez imagizm Pound wywarł wielki wpływ na poezję XX wieku – jego uczniami byli w tym czasie m.in. T.S. Eliot i James Joyce.
W swoich wierszach Pound sięgał swobodnie do tradycji różnych epok, których znajomość pogłębiał dzięki pracy translatorskiej – tłumaczył m.in. dzieła Konfucjusza i dramaty japońskie, a także haiku. Wpływy poezji dalekowschodniej odcisnęły piętno również na jego własnej twórczości.
Chłodna jak blade, mokre liście
konwalii
Leżała obok mnie o świcie
Wzorem Walta Whitmana, nie stronił także od mowy potocznej. Temat ten podejmuje m.in. wiersz Pakt, w którym poeta wyznaje:
Zawrę pakt z tobą, Walcie Whitmanie –
Dość już długo cię nienawidziłem (...)
Jedne soki żywią nas i jeden korzeń –
Godzi nam się nawiązać stosunki.
W 1914 Pound ożenił się z Dorothy Shakespear, a w 1920 osiadł w Paryżu, gdzie kontynuował pracę nad swoim opus magnum – cyklem The Cantos (Pieśni), będącym w zamiarze autora poematem epickim i współczesnym odpowiednikiem Boskiej komedii Dantego. W 1922 poznał skrzypaczkę Olgę Rudge, z którą – za wiedzą żony – nawiązał związek miłosny, trwający aż do śmierci Pounda.
W połowie lat 20. przeniósł się do Włoch. Tam uległ fascynacji faszyzmem i osobą Mussoliniego (był u niego na audiencji), a w jego publicystyce zaczęły się pojawiać silne akcenty antysemickie. Był zadeklarowanym faszystą od 1933 roku[2]. W trakcie II wojny światowej wygłaszał propagandowe antyżydowskie i skierowane przeciwko Anglikom i Amerykanom przemówienia w Radiu Rzym w latach 1941–1943[2], co stało się w 1945 podstawą oskarżenia o kolaborację i zdradę stanu.
Pound został aresztowany przez Amerykanów[2] niedaleko Genui i osadzony w obozie jenieckim w Pizie (gdzie spędził 25 dni w otwartej klatce, co przyczyniło się do jego załamania nerwowego). Uznano go za chorego psychicznie i umieszczono na 12 lat w St. Elizabeths Hospital dla psychicznie chorych przestępców[2] w Waszyngtonie, gdzie przebywał do 1958 roku. W szpitalu wspierał Ruch Supremacji Białych Amerykanów[2].
Po opuszczeniu zakładu zamkniętego powrócił do Włoch i podjął zwieńczoną niepowodzeniem próbę kontynuacji Cantos. W 1967 roku w trakcie wywiadu z Allenem Ginsbergiem odciął się od antysemityzmu[3][4]. Zmarł 5 lat później w Wenecji 1 listopada 1972 roku po chorobach, w tym depresji[2]. Pochowano go na Cimitero di San Michele w Wenecji[3].
Dzieła (wybór)
- 1908 A Lume Spento
- 1908 A Quinzaine for This Yule
- 1909 Personae
- 1909 Exultations
- 1910 Provenca
- 1911 Canzoni
- 1912 Ripostes of Ezra Pound
- 1915 Cathay
- 1917 Lustra of Ezra Pound,
- 1918 Quia Pauper Amavi
- 1919 The Fourth Canto
- 1920 Umbra
- 1920 Hugh Selwyn Mauberley[5]
- 1921 Poems, 1918-1921
- 1925 A Draft of XVI Cantos
- 1927 Exile
- 1928 A Draft of the Cantos 17-27
- 1933 A Draft of XXX Cantos
- 1934 Homage to Sextus Propertius
- 1934 Eleven New Cantos: XXXI-XLI
- 1937 The Fifth Decade of Cantos
- 1940 Cantos LII-LXXI
- 1948 The Pisan Cantos
- 1950 Seventy Cantos,
- 1956 Section Rock-Drill, 85-95 de los Cantares
- 1959 Thrones: 96-109 de los Cantares
- 1968 Drafts and Fragments: Cantos CX-CXVII
Polskie tłumaczenia
- 1960 Maska i pieśń: antologia poezji (przeł. Jerzy Niemojowski).
- 1988 Wyspy na jeziorze (antologia modernizmu anglo-amerykańskiego w przekładach Krzysztofa Boczkowskiego, Andrzeja Szuby i Leszka Engelkinga pod red. Leszka Engelkinga)
- 1989 Poezje wybrane (przeł. i oprac. Leszek Engelking), wyd. LSW
- 1993 Poezje (przeł. Jerzy Niemojowski)
- 1993 Z nowoczesnej poezji amerykańskiej (przeł. Krzysztof Boczkowski), wyd. L' Europe
- 1996 Pieśni (przeł. Leszek Engelking, Kuba Kozioł, Andrzej Szuba i Andrzej Sosnowski, wybór Andrzej Sosnowski), wyd PIW
- 1996 Duch romański (przeł. Leszek Engelking), wyd. Czytelnik
- 2000 Liryki najpiękniejsze (przeł. Leszek Engelking, Jerzy Niemojowski, red. Jerzy Kapica)
- 2003 Sztuka maszyny i inne pisma (przeł. Ewa Mikina), wyd. Czytelnik
- 2003 Antologia Poetów Najbliższych (przeł. Krzysztof Boczkowski), wyd. Krytyki Artystycznej Miniatura
- 2011 XXX cantos (tłumaczenie i wstęp Czesław Karkowski), wyd. CreateSpace, Charleston 2011, ISBN 978-1463560041
- 2012 Wiersze, poematy i Pieśni (przeł. i oprac. Leszek Engelking), wyd. Biuro Literackie
Przypisy
- ↑ a b c d e Ezra Pound – poets.org ↓.
- ↑ a b c d e f Sosnowski 1996 ↓, s. 176.
- ↑ a b S. P , More Observations on Ezra Pound [online], The Allen Ginsberg Project, 1 listopada 2017 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
- ↑ Allen Ginsberg: Poet of Peace | Detroit Artists Workshop [online] [dostęp 2024-05-24] (ang.).
- ↑ Sosnowski 1996 ↓, s. 175.
Bibliografia
- Ezra Pound. [w:] poets.org [on-line]. Academy of American Poets. [dostęp 2016-06-19]. (ang.).
- Andrzej Sosnowski , Posłowie, [w:] Ezra Pound, Leszek Engelking, Andrzej Sosnowski, Pieśni, Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1996, ISBN 978-83-06-02531-6 [dostęp 2024-05-24] .
Linki zewnętrzne
- Ezra Pound na stronach Modern American Poetry
- Pound na stronach EPC. wings.buffalo.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-21)].
- Poezje Pounda (ang.)
- Pound na stronach Projektu Gutenberg
- T.S. Eliot o Poundzie (ang.)
- ISNI: 0000000116087663
- VIAF: 24606774
- ULAN: 500324336
- LCCN: n78097014
- GND: 118596039
- NDL: 00453209
- LIBRIS: 97mpqg4t1k2wz4t
- BnF: 119204669
- SUDOC: 027341445
- SBN: CFIV010952
- NLA: 35430480
- NKC: jn19990006663
- DBNL: poun001
- BNE: XX1146129
- NTA: 068870795
- BIBSYS: 90069907
- CiNii: DA0056536X
- Open Library: OL1966702A
- PLWABN: 9810659366005606
- NUKAT: n97010955
- OBIN: 74521
- J9U: 987007266592205171
- PTBNP: 18797
- CANTIC: a10449589
- LNB: 000045714
- NSK: 000050541
- CONOR: 17208419
- BNC: 000047377
- ΕΒΕ: 65872
- BLBNB: 000325473
- KRNLK: KAC201423913
- LIH: LNB:V*139398;=BT
- RISM: people/28053