Extinction Rebellion
 Logo ruchu | |
| Utworzenie |
31 października 2018 |
|---|---|
| Strona internetowa | |
Extinction Rebellion (ang. extinction – wymieranie, rebellion – bunt, rebelia; skrót XR) – międzynarodowy ruch wykorzystujący akcje masowego obywatelskiego nieposłuszeństwa w celu wymuszenia na rządach działań zapobiegających antropogenicznym zmianom klimatu, utracie bioróżnorodności, masowemu wymieraniu gatunków oraz zagrożeniu wyginięciem ludzkości[1][2][3].
Ruch jest zorganizowany horyzontalnie, na zasadzie oddolnej demokracji – nie ma szefów, a decyzje są podejmowane wspólnie przez członków[4].
Symbolem ruchu jest stylizowana klepsydra, znaną jako symbol wymierania, która ma służyć jako ostrzeżenie przypominające, że wielu gatunkom szybko ucieka czas pozostały do całkowitego wyginięcia[5].
Postulaty
Członkowie chcą, by rządy i media informowały i edukowały o zagrożeniu człowieka i środowiska, by władze podjęły natychmiastowe i radykalne działania (redukcja emisji dwutlenku węgla do zera netto do 2025 r.) oraz zmiana sprawowania władzy poprzez panele obywatelskie jako formy demokracji deliberacyjnej[6].
Historia
Extinction Rebellion powstał w Wielkiej Brytanii w maju 2018, kiedy to 94 naukowców organizujących kampanię Rising Up! podpisało apel o wsparcie kampanii XR, zaplanowanej na październik tego samego roku[7][8]. W listopadzie 2018 w Londynie kilka tysięcy protestujących dokonało wielu aktów obywatelskiego nieposłuszeństwa, m.in. zablokowali 5 mostów[9]. W kwietniu 2019 tysiące ludzi zablokowało 4 ważne miejsca w centrum Londynu, w tym plac przed parlamentem[10]. 10 września 2019 w Zurychu aktywiści XR zabarwili wodę w rzece Limmat na zielono i dryfowali w niej, udając martwych[11].
Polski odłam XR rozwieszał setki ulotek z treścią stylizowaną na nekrolog Polski i ludzkości[12][13], organizował happeningi Mass Die-In[14][15] i performance czerwonych wdów[16], blokował Rondo gen. Charles’a de Gaulle’a w Warszawie[17].
Sposoby manifestacji
Grupa słynie między innymi z happeningów International Mass Die-In and Celebration, które polegają na wspólnym kładzeniu się w przestrzeni publicznej – działanie to symbolizuje wymieranie[13]. Działacze XR blokują również ruch drogowy, krążąc po przejściach dla pieszych na głównych ulicach miast[11]. Odnoszą się oni w swoich działaniach do ruchu Martina Luthera Kinga, sufrażystek, abolicjonistów, ruchów oporu, także Gandhiego; jak deklarują, bez przemocy[12][13]. Swoje działania opierają o "Teorię 3,5%", która zakłada, że najskuteczniejszą metodą przeprowadzenia dużej społecznej zmiany jest nieposłuszeństwo obywatelskie. A żeby z jego pomocą wygrać sprawę, trzeba przyciągnąć i aktywnie w nią zaangażować ok. 3,5% społeczeństwa[18].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Matthew Taylor, ‘We have a duty to act’: hundreds ready to go to jail over climate crisis, „The Guardian”, 26 października 2018, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-06-15] (ang.).
- ↑ Catrin Nye, The climate protesters who want to get arrested, „BBC”, 10 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-15] (ang.).
- ↑ A Declaration of International Non-Violent Rebellion Against the World’s Governments for Criminal Inaction on the Ecological Crisis [online], Extinction Rebellion, kwiecień 2019 [dostęp 2019-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-28] (ang.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2019-07-23].
- ↑ Steve Rose, How the symbol for extinction became this generation’s peace sign, „The Guardian”, 16 kwietnia 2019, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-07-23] (ang.).
- ↑ Huncwot.com, Extinction Rebellion, czyli bunt przeciwko wymieraniu – Kwartalnik Przekrój [online], przekroj.pl [dostęp 2019-07-23] (pol.).
- ↑ Facts about our ecological crisis are incontrovertible. We must take action, „The Guardian”, 26 października 2018, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-06-15] (ang.).
- ↑ Extinction Rebellion campaigners arrested in London [online], Green World, 19 listopada 2018 [dostęp 2019-06-15] (ang.).
- ↑ Matthew Taylor, Damien Gayle, Dozens arrested after climate protest blocks five London bridges, „The Observer”, 17 listopada 2018, ISSN 0029-7712 [dostęp 2019-06-15] (ang.).
- ↑ Matthew Taylor, Damien Gayle, Thousands block roads in Extinction Rebellion protests across London, „The Guardian”, 15 kwietnia 2019, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-06-15] (ang.).
- ↑ a b David Ehl: Radykalni ekolodzy zapowiadają blokady miast. Deutsche Welle, 2019-09-10. [dostęp 2019-09-20].
- ↑ a b Aktywiści klimatyczni ogłaszają symboliczny pogrzeb ludzkości, nekrologi w Warszawie i Wrocławiu [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2019-07-23] (pol.).
- ↑ a b c „Polska 966 – 2050 [*]”. Na ulicach Warszawy pojawiły się nekrologi symbolizujące pogrzeb cywilizacji [online], Noizz, 29 czerwca 2019 [dostęp 2019-07-23] (pol.).
- ↑ Kolejna akcja Extinction Rebellion już w najbliższą sobotę w kilku polskich miastach [online], SmogLab, 25 kwietnia 2019 [dostęp 2019-07-23] (pol.).
- ↑ Extinction Rebellion szykują protesty w polskich miastach. „Nie chodzi o to, żeby denerwować ludzi” [online], tokfm [dostęp 2019-07-23] (pol.).
- ↑ Protest czerwonych wdów. Przejechały metrem i przeszły przez Warszawę [online], metro WARSZAWA [dostęp 2019-09-28] (pol.).
- ↑ Ulicami stolicy przeszedł Warszawski Wielki Marsz Klimatyczny [online], Polska Agencja Prasowa [dostęp 2019-09-28].
- ↑ Extinction Rebellion i teoria 3,5 procent, która ma uratować świat [online], SmogLab, 1 maja 2021 [dostęp 2021-08-08] (pol.).