Ewa Błaszczyk
Ewa Błaszczyk (2014) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Zawód | |
Współmałżonek | |
Lata aktywności |
od 1976 |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Ewa Błaszczyk-Janczarska (ur. 15 października 1955 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka, działaczka społeczna i charytatywna.
Życiorys
Jest córką Klimy i Jana Błaszczyków[1]. Ma starszego o dwa lata brata Romana[2]. Będąc uczennicą Szkoły Podstawowej nr 171 w Warszawie[3], przez kilka lat trenowała pływanie, zdobyła m.in. wicemistrzostwo Polski juniorów w konkurencji 200 m stylem grzbietowym[4]. Podczas nauki w XI Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Reja w Warszawie w tym okresie przez krótki czas uprawiała pływanie synchroniczne i wystąpiła m.in. w teledyskach Andrzeja Rosiewicza i Jerzego Połomskiego[5]. W 1978 ukończyła studia na PWST w Warszawie, broniąc dyplom rolą Ilzy w Przebudzeniu wiosny Franka Wedekinda[6].
Jeszcze podczas studiów nawiązała współpracę z Jerzym Satanowskim, który uczył ją śpiewać i opracowywał z nią piosenki oraz zaangażował do swoich muzycznych projektów; m.in. zaśpiewała w koncertach „Nie żałuję” zorganizowanych po śmierci Agnieszki Osieckiej[7]. Po studiach została aktorką Teatru Współczesnego w Warszawie[8]. Występowała także w innych, stołecznych teatrach: Małym (m.in. jako Julia w sztuce Romeo i Julia w 1980), Powszechnym, Ateneum (m.in. jako Polly w Operze za trzy grosze na początku lat 80.) i Teatrze na Woli oraz w Teatrze Wielkim w Poznaniu, gdzie w 1978 zagrała główną rolę w oratorium Joanna d’Arc na stosie w reż. Ryszarda Peryta[9]. Poza tym brała udział w przeglądach piosenki aktorskiej we Wrocławiu i występowała w Kabarecie pod Egidą[10]. Wtedy też zagrała swoje pierwsze recitale z piosenkami Agnieszki Osieckiej, Jonasza Kofty[11] i Jacka Janczarskiego[12].
W 1981 zaczęła występować w roli komunistki Zoi w serialu Dom, co przyniosło jej dużą rozpoznawalność wśród telewidzów[13]. W 1985 za rolę Klary w filmie Wiesława Saniewskiego Nadzór otrzymała Brązowe Lwy Gdańskie na 10. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych[14]. Rozczarowana sytuacją polityczną w Polsce, w połowie lat 80. wyjechała do Wiednia, potem mieszkała także w Niemczech, gdzie występowała w filmach niemieckojęzycznych, m.in. jako pani reżyser w filmie Made in West Germany (1991)[15]. W 1986 wykreowała postać Kasi Pióreckiej w serialu Zmiennicy, który zapewnił jej największą popularność w Polsce[13]. Za rolę w tym serialu odebrała Wiktora dla najpopularniejszej aktorki Telewizji Polskiej[13].
Występowała w kabarecie Jana Pietrzaka oraz w Rodzinie Poszepszyńskich. W 1988 zagrała Hannę Nycz w dramacie Krzysztofa Kieślowskiego Dekalog IX[16], pojawiła się też w roli Heni Stahl, nazistowskiej fotografki i reżyserki w filmie Istvána Szabó Hanussen[17]. W 1991 zagrała Dolores w monodramie Tabu w reż. Jerzego Markuszewskiego dla Teatru Telewizji[18]. W 1992 wskutek upadku podczas jazdy na wrotkach złamała nogę, a po operacji musiała podjąć wielomiesięczną rehabilitację, wskutek czego zmuszona była zawiesić działalność zawodową na prawie rok[19]. W 1994 została etatową aktorką Teatru Studio w Warszawie[20]. W 2000 wystąpiła w spektaklu Zachodnie wybrzeże na festiwalu w Budapeszcie oraz zagrała w filmie Janusza Kijowskiego Kameleon, którego scenariusz współtworzył Jacek Janczarski[21]. W 2003 powróciła do działalności aktorskiej po śmierci męża i wypadku córki rolą Pauliny w Mewie Antona Czechowa w reż. Zbigniewa Brzozy[22]. W 2004 zadebiutowała w roli Meszulach w Dybuku w reż. Krzysztofa Warlikowskiego na scenie Théâtre des Bouffes du Nord w Paryżu, a pod koniec roku premierę na scenie Teatru Studio miała sztuka Więź w reż. Zbigniewa Brzozy, w której zagrała Fay, kobietę odsiadującą wyrok dożywotniego pozbawienia wolności za morderstwo męża[23]. W 2006 zaczęła występować z recitalem I poczucie szczęścia... nawet gdy wichura z piosenkami m.in. Agnieszki Osieckiej i Jacka Kleyffa[24], a nakładem wydawnictwa Znak wydała książkę autobiograficzną Wejść tam nie można, będącą zapisem rozmów z Krystyną Strączek; publikacja doczekała się wznowienia w 2016, uzupełnionego o kolejne rozmowy.
Od listopada 2008 przez kolejne trzy lata występowała w monodramie Rok magicznego myślenia, za który w 2010 otrzymała Nagrodę Wojewody Dolnośląskiego na 44. Międzynarodowych Wrocławskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora[25]. Również w 2010 nakładem wydawnictwa Edycja Świętego Pawła wydała książkę-album Wszystko jest takie kruche, będący zapisem rozmowy z Izabelą Górnicką-Zdziech, a także pojawiła się w roli Czesławy Oknińskiej w filmie Mistyfikacja[26]. W lutym 2012 zadebiutowała w roli Barbary Weston w spektaklu Sierpień: Oklahoma, Hrabstwo Osage Tracy’ego Lettsa w reż. Grzegorza Brala. W styczniu 2015 premierowo zaprezentowała recital Pozwól mi spróbować jeszcze raz, zawierający m.in. utwory Kleyffa, Stanisława Soyki, Dżemu i Marleny Dietrich[27]. W 2016 zagrała ciotkę Agatę w filmie Mariusza Paleja Za niebieskimi drzwiami[28].
Życie prywatne
Była związana z reżyserem Jackiem Bromskim[29]. 13 grudnia 1986 poślubiła pisarza i dramaturga Jacka Janczarskiego[30]. 2 stycznia 1994 urodziły im się córki-bliźniaczki, Marianna i Aleksandra[31]. Ich małżeństwo trwało ponad 13 lat, gdyż w 2000 roku Jacek Janczarski zmarł na tętniaka aorty[32]. 11 maja 2000 Aleksandra straciła przytomność wskutek zakrztuszenia się tabletką i od tamtej pory pozostaje w śpiączce, wcześniej zdiagnozowano u niej stan wegetatywny i spastyczny niedowład czterokończynowy[33]. W lutym 2001 Błaszczyk po raz pierwszy publicznie opowiedziała o chorobie córki, by nagłośnić problem śpiączki w Polsce[34].
W 2005 była członkinią Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich.
Fundacja Ewy Błaszczyk
W 2002 wraz z księdzem Wojciechem Drozdowiczem założyła fundację „Akogo?”, działającą na rzecz dzieci wymagających rehabilitacji po ciężkich urazach neurologicznych[35]. Jednym z jej celów było wybudowanie Kliniki Neurorehabilitacyjnej „Budzik” przy Centrum Zdrowia Dziecka, będącej pierwszą w Polsce kliniką dla dzieci po ciężkich urazach mózgu[36]. Otwarcie kliniki miało miejsce 7 grudnia 2012[37].
Filmografia
- 1976: Dźwig jako córka Dyląga
- 1977: Polskie drogi jako Hanka, córka Poraja (odc. 10)
- 1978: 07 zgłoś się jako milicjantka Zosia (odc. 5)
- 1979: Godzina „W” jako Teresa
- 1980, 1997, 2000: Dom jako Zoja Furman, najpierw działaczka ZWM, następnie kierownik Wydziału Propagandy KW PZPR, a później dyrektor Zjednoczenia Przemysłu Motoryzacyjnego
- 1980: Alicja jako gość na przyjęciu
- 1981: Wierne blizny jako Lenka, była narzeczona Madejskiego
- 1982: Wigilia ’81 jako Anna
- 1982: Jeśli się odnajdziemy jako Agnieszka, opiekunka dzieci z domu dziecka
- 1982: Bluszcz jako Marta, przyjaciółka Kingi
- 1983: Stan wewnętrzny jako kobieta przeszukiwana na ulicy
- 1983: Nadzór jako Klara Małosz
- 1984: Powinowactwo jako Lucyna Siematycka
- 1985: Sezon na bażanty jako Anna, była żona Kaczmarka
- 1985: Rośliny trujące jako pracownica ogrodu botanicznego
- 1986: Zmiennicy jako Kasia Piórecka
- 1987: Hanussen jako Henni Stahl
- 1988: Schön war die Zeit jako Ewa
- 1988: Kornblumenblau jako komendantowa
- 1988: Hanussen jako Heni Stahl
- 1988: Ein Sohn aus gutem Hause jako baronowa D’Adorno
- 1988: Dotknięci jako piosenkarka Maria, kochanka Jana
- 1988: Dekalog IX jako Hanna Nycz
- 1988: Crimen jako Elżka Błudnicka, siostra Tomasza
- 1991: Ene... due... like... fake... jako lalka
- 1993: Obcy musi fruwać jako Regina
- 1995: Pokuszenie jako strażniczka
- 1995: Nic śmiesznego jako Beata, żona Adama
- 1997: Sposób na Alcybiadesa jako Luba Orłowa, nauczycielka z Otwocka (odc. 2 i 3)
- 1997: Boża podszewka jako nauczycielka Niusia
- 1998: Spona jako Luba Orłowa, dyrektorka szkoły w Otwocku
- 1999: Ja, Malinowski jako Patrycja Oziębło
- 2000: Koniec świata u Nowaków jako notariusz
- 2000–2001: Miasteczko jako wieśniaczka
- 2000–2001: Adam i Ewa jako Jola, właścicielka night clubu „Pulp Fiction”, matka Jacka
- 2001: Kameleon (serial) jako Lena, żona Kamelskiego
- 2001: Kameleon jako Lena, żona Kamelskiego
- 2002–2004: Samo życie jako Elżbieta Rowicka
- 2003: Na dobre i na złe jako Krystyna Głębocka, dyrektor szpitala w Radziejowie
- 2005: Boża podszewka II jako Niusia Jurewicz, żona Bogdana (odc. 3)
- 2006: Bezmiar sprawiedliwości jako ławniczka Maria
- 2006: Bezmiar sprawiedliwości (serial) jako ławniczka Maria
- 2010: Mistyfikacja jako Czesława Oknińska, partnerka Witkacego
- 2011: Unia serc (odc. 7)
- 2013: Ojciec Mateusz jako Izabela Rytel (odc. 133)
- 2013: Lekarze jako żona Nurowskiego (odc. 30)
- 2014: Sąsiady jako sąsiadka
- 2016: Za niebieskimi drzwiami jako Agata, ciotka Łukasza
- 2016: Planeta singli jako Oktawia, szefowa stacji telewizyjnej
- 2017: PolandJa jako matka Artura
- 2018: Pod powierzchnią jako Wanda, mama Marty (odc. 3)
- 2018: Fuga jako gospodyni programu telewizyjnego
- 2018: 1983 jako Maria Gierowska, babcia Kajetana
Źródło: Filmpolski.pl[38]
Dubbing
- 1981–1982: Dixie – Samochodzik Dixie
- 1990: Mów mi Rockefeller – Aneta Malinowska
- 1990: Mleczna droga – Śmierć
Dyskografia
- Ewa Błaszczyk – P.Z. „Tesco” – kaseta 1989,
- Ewa Błaszczyk – „Fotografie” – MiL – kaseta 1992,
- Ewa Błaszczyk – MIL – kaseta – 1992 (reedycja nagrań wydanych w 1989),
- Ewa Błaszczyk – „Tam, gdzie nic widać oczu” – Sony Music 1998,
- Ewa Błaszczyk – „Nie żałuję” – MiL (CD) – 1999 (cyfrowa reedycja nagrań z kasety „Fotografie” plus dodatkowe nagrania),
- Ewa Błaszczyk – „Nerwica w granicach normy” – MiL (CD) – 2000 (cyfrowa reedycja nagrań wydanych w 1989),
- Ewa Błaszczyk – Album 1 (dwupłytowe wydanie, zawierające dwa albumy: „Nie żałuję” i „Nerwica w granicach normy”) – Studio A1 (2CD) – 2006,
- Ewa Błaszczyk – Moja kolekcja (CD – kompilacja piosenek z albumów: „Nerwica w granicach normy”, „Nie żałuję” oraz „Tam, gdzie nie widać oczu”) – Warner Music '2007.
- Ewa Błaszczyk – „Nawet, gdy wichura” (DVD i CD) – Wydawnictwo Agora '2008.
Odznaczenia i nagrody
- Wiktor (1988)
- „Trudny temat do zgryzienia” („Orzech”)
- Medal Świętego Brata Alberta (2006)[39]
- Polka Roku (2006)
- Order Uśmiechu (2007)
- Nagroda im. Stefana Treugutta (2007)[40]
- Order Ecce Homo (2007)
- Ambasador Polskiej Pediatrii (2008)
- Europejczyk roku (2008)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2012)[41]
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014)[42][42].
- Medal Solidarności Społecznej (2015)
- Medal „Milito Pro Christo” (2017)[43]
- Medal „Serce Ziemi” (2014)[44]
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka (2018)[45]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2021)[46]
- Nagroda na FPFF w Gdyni Najlepsza pierwszoplanowa rola kobieca: 1985: Nadzór
- Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2022)[47]
- Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2023)[48]
Przypisy
- ↑ Błaszczyk i Górnicka-Zdziech 2010 ↓, s. 5.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 34.
- ↑ Błaszczyk i Górnicka-Zdziech 2010 ↓, s. 41.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 38–39.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 37–39.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 42–44.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 47–48, 51, 55.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 52.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 74–75, 78–79, 92.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 51.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 67.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 51, 67, 124.
- ↑ a b c Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 116–117.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 89.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 93–94, 103.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 100.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 115.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 60.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 131–133.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 103.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 11, 108–109.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 297.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 104, 108–109.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 316–318.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 281, 300, 307.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 309.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 320–321.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 314.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 135.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 130.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 33, 139.
- ↑ Ewa Błaszczyk – córka, mąż, filmy – biografia - Życiorysy.info [online], 4 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-28] (pol.).
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 12, 15, 21.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 16, 157.
- ↑ O Fundacji „Akogo?”. oficjalna strona.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 170.
- ↑ Błaszczyk i Strączek 2016 ↓, s. 246.
- ↑ Ewa Błaszczyk w bazie filmpolski.pl
- ↑ Medal Św. Brata Alberta. Fundacja Brata Alberta. [dostęp 2018-01-18].
- ↑ Nagrody im. Stefana Treugutta. AICT Polska. [dostęp 2019-01-18]. (pol.).
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 872 – pkt 30.
- ↑ a b Największe gwiazdy polskiego kina na przyznaniu medali „Zasłużony Kulturze”. afterparty.pl. [dostęp 2014-04-11]. (pol.).
- ↑ Benemerenti Ordynariatu Polowego dla Fundacji Ewy Błaszczyk oraz Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego WP. ordynariat.wp.mil.pl, 14 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-17].
- ↑ Laureaci | Medal Serce Ziemi [online] [dostęp 2023-11-14] (pol.).
- ↑ Lista odznaczonych Odznaką RPD [online], brpd.gov.pl, grudzień 2023 (pol.).
- ↑ Ordery z okazji Narodowego Święta Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2021. [dostęp 2021-11-12].
- ↑ Znamy laureatów Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. nck.pl, 2022-12-13. [dostęp 2023-04-28].
- ↑ Medale Stulecia Odzyskanej Niepodległości za zasługi dla Niepodległej. prezydent.pl, 2023-01-09. [dostęp 2023-01-10].
Bibliografia
- Ewa Błaszczyk , Izabela Górnicka-Zdziech , Wszystko jest takie kruche, Edycja Świętego Pawła, 2010, ISBN 978-83-7424-710-8 .
- Ewa Błaszczyk , Krystyna Strączek , Wejść tam nie można, Znak, 2016, ISBN 978-83-240-3879-4 .
Linki zewnętrzne
- Ewa Błaszczyk w bazie IMDb (ang.)
- Ewa Błaszczyk w bazie Filmweb
- Ewa Błaszczyk w bazie filmpolski.pl
- Ewa Błaszczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
- Ewa Błaszczyk na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Oficjalna strona Ewy Błaszczyk
- Oficjalna strona fundacji „Akogo?” Ewy Błaszczyk
- Ewa Błaszczyk w bazie Akademii Polskiego Filmu