Erysiphe adunca

Klejstotecja (zdjęcie mikroskopowe)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	patyczniaki
Rząd	tocznikowce
Rodzina	mączniakowate
Rodzaj	mączniak
Gatunek	Erysiphe adunca
Nazwa systematyczna
Erysiphe adunca (Wallr.) Fr. Syst. mycol. (Lundae) 3(1): 245 (1829)
Multimedia w Wikimedia Commons

Erysiphe adunca (Wallr.) Fr. – gatunek grzybów należący do rodziny mączniakowatych (Erysiphaceae)^[1]. Pasożyt wywołujący u wierzb i topoli chorobę o nazwie mączniak prawdziwy^[2].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Erysiphe, Erysiphaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1819 r. Carl Friedrich Wallroth nadając mu nazwę Alphitomorpha adunca. Lektotypem była topola czarna (Populus nigra). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1829 r. Elias Fries.

Synonimy^[3]:

• Alphitomorpha adunca Wallr. 1819
• Alphitomorpha guttata var. salicis (DC.) Wallr. 1819
• Erysiphe adunca (Wallr.) Fr. 1829 var. adunca
• Erysiphe adunca var. regularis (R.Y. Zheng & G.Q. Chen) U. Braun & S. Takam. 2000
• Erysiphe adunca var. salicis-gracilistylae (Homma) U. Braun & S. Takam. 2000
• Erysiphe salicis DC. 1805
• Uncinula adunca (Wallr.) Lév. 1851
• Uncinula adunca (Wallr.) Lév. 1851 var. adunca
• Uncinula adunca var. regularis (R.Y. Zheng & G.Q. Chen) U. Braun 1982
• Uncinula adunca var. salicis-gracilistylae (Homma) U. Braun 1982
• Uncinula regularis R.Y. Zheng & G.Q. Chen 1977
• Uncinula salicis (DC.) G. Winter 1884
• Uncinula salicis (DC.) G. Winter 1884 f. salicis
• Uncinula salicis (DC.) G. Winter 1884 var. salicis
• Uncinula salicis-gracilistylae Homma 1930

Grzyb mikroskopijny. Grzybnia rozwija się na obydwu powierzchniach liścia w postaci oddzielnych kolonii, czasami zlewających się z sobą i obejmujących całą powierzchnię liścia. Wygląda jak biały mączysty nalot i jest cienka lub średnio gruba. Zarodniki konidialne odrywają się pojedynczo. Są elipsoidalno-cylindryczne o rozmiarach 25–35 × 12,5–18 μm. Strzępka rostkowa krótka z płatowatym appressorium. Ciemnobrązowe klejstotecja wyrastają w grupkach lub w rozproszeniu. Mają średnicę około 95–170 μm i kształt nieregularnego wielokąta o zaokrąglonych narożach. Przyczepki bardzo liczne, wyrastające w strefie równikowej klejstotecjów. Liczba przyczepek wynosi (20–) 40–80 (–100), a ich długość 0,75–1,2 średnicy klejstotecjum. Są proste lub zakrzywione i powyginane. Mają średnicę 4–11 μm, są równo grube na całej długości, lub ich grubość nieznacznie rośnie ku wierzchołkowi. Są cienkościenne, hialinowe i bez przegród, czasami z jedną przegrodą u nasady. Mają gładką powierzchnię, czasami tylko szorstką nieco poniżej wierzchołka. W jednym klejstotecjum od 4 do 15 worków o rozmiarach 45–90 × 25–55 μm. W każdym worku powstaje 3–6 elipsoidalnych lub jajowatych askospor o rozmiarach 18–3.5 × 10–18 μm^[4].

Jest szeroko rozprzestrzeniony w całej Europie i niemal całej Azji (od Iranu do Azji Środkowej, Syberii, Chin, Korei, Indii, Pakistanu, Mongolii, na Dalekim Wschodzie ZSRR, Japonia). Występuje także w całej Ameryce Północnej^[4]. W Polsce pospolity, w piśmiennictwie naukowym pod nazwą Uncinula adunca podano jego występowanie na licznych stanowiskach i na wielu gatunkach wierzb i topoli^[5].

Rozwija się na wielu gatunkach roślin w obrębie rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Jego żywicielami są następujące rodzaje: Chosenia, Populus, Salix^[4].

Na wierzbach pasożytują dwa gatunki mączniakowców: Erysiphe adunca oraz Phyllactinia guttata. Rozróżnić je można mikroskopowo: Phyllactinia guttata ma przyczepki igiełkowate^[6].

Obydwa powodują podobne objawy chorobowe: ogólne osłabienie rośliny, obumieranie liści i ich przedwczesne zrzucanie, zahamowanie rozwoju. Ponawiające się przez kolejne lata epidemie tej choroby znacznie osłabiają roślinę i czynią ją podatną na atak innych patogenów^[6].