Erich von Stroheim

Erich von Stroheim (1946)
Imię i nazwisko	Erich Oswald Stroheim
Data i miejsce urodzenia	22 września 1885 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	12 maja 1957 Maurepas
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Lata aktywności	1914–1955
Multimedia w Wikimedia Commons

Erich Oswald Stroheim (ur. 22 września 1885 w Wiedniu, zm. 12 maja 1957 w Maurepas) – austriacki aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy pochodzenia żydowskiego. Pracował zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych.

Był synem żydowskiego kapelusznika. Po odbyciu krótkiej służby wojskowej w Austrii ok. 1908 wyemigrował do Ameryki.

Pierwsze kroki w kinie stawiał w filmach Davida Warka Griffitha, m.in. jako asystent i aktor w filmach Narodziny narodu (1915) i Nietolerancja (1916). Następnie sam zajął się reżyserią, występując w niektórych swoich filmach jako aktor. Do jego najsłynniejszych filmów niemych należą: Ślepi mężowie (1919), Szalone żony (1922), Wesoła wdowa (1925), Marsz weselny (1928) i Królowa Kelly (1929).

Za jego największe dzieło uważa się Chciwość (1924), duszny dramat obnażający ludzką żądzę pieniądza. Do historii kina weszły kulminacyjne sekwencje, rozegrane w scenerii kalifornijskiej Doliny Śmierci.

Odsunięty przez producentów od reżyserii, zarabiał na życie jako aktor. Występował w filmach amerykańskich i francuskich. Najczęściej grywał role majętnych baronów i dystyngowanych dżentelmenów. Również w życiu prywatnym twierdził, że wywodzi się z arystokracji i tytułował się hrabią.

W kinie dźwiękowym stworzył dwie wybitne kreacje: w Towarzyszach broni (1937) Jeana Renoira zagrał kapitana von Rauffensteina. Natomiast u Billy’ego Wildera w filmie Bulwar Zachodzącego Słońca (1950) wcielił się w postać kamerdynera Maxa von Mayerlinga. Za rolę tę, w której pojawiły się elementy autobiograficzne, otrzymał nominację do Oscara. Jego ostatnią rolą filmową był występ w dramacie historycznym Napoleon z 1955 roku.

Był trzykrotnie żonaty. Miał dwóch synów. Ostatnie lata życia spędził we Francji, tam też zmarł w wieku 71 lat. Na kilka miesięcy przed śmiercią został odznaczony francuską Legią Honorową za wybitne zasługi dla francuskiej kultury.

• 1919: Ślepi mężowie
• 1920: Diabelski paszport
• 1922: Szalone żony
• 1923: Małżeńska karuzela
• 1924: Chciwość
• 1925: Wesoła wdowa
• 1928: Marsz weselny
• 1929: Królowa Kelly
• 1929: Wielki Gabbo
• 1933: Hello, Sister

• 1919: Ślepi mężowie
• 1920: Diabelski paszport
• 1922: Szalone żony
• 1923: Małżeńska karuzela
• 1924: Chciwość
• 1925: Wesoła wdowa
• 1928: Marsz weselny
• 1928: Burza
• 1933: Hello, Sister
• 1936: Diabelska lalka
• 1937: Zaufaj mi
• 1938: Gibraltar
• 1940: I Was an Adventuress
• 1948: Danse de mort

• 1915: Ghosts – Epizod
• 1915: Narodziny narodu – Mężczyzna spadający z dachu
• 1915: The Failure – Gość na przyjęciu
• 1915: Old Heidelberg – Lutz
• 1915: Captain Macklin – Oficer na koniu
• 1915: The Country Boy – Gość w restauracji
• 1916: His Picture in the Papers – Gangster
• 1916: The Flying Torpedo – Wspólnik
• 1916: Makbet
• 1916: The Social Secretary – Stary złośliwiec
• 1916: Nietolerancja – Faryzeusz
• 1917: Panthea – Porucznik
• 1917: Who Goes There?
• 1917: Draft 258
• 1917: Reaching for the Moon – Adiutant księcia Badinoffa
• 1917: In Again, Out Again – Oficer
• 1917: Sylvia of the Secret Service
• 1918: The Unbeliever – Por. Kurt von Schnieditz
• 1918: The Hun Within – Von Bickel
• 1918: The Heart of Humanity – Eric von Eberhard
• 1918: Serce świata – Adiutant von Strohma
• 1919: Ślepi mężowie – Porucznik von Steuben
• 1922: Szalone żony – hrabia Wladislaw Sergius Karamzin
• 1923: Dusze na sprzedaż – celebryta
• 1924: Chciwość – sprzedawca balonów
• 1928: Marsz weselny – książę Nicki von Wildeliebe-Rauffenburg
• 1929: Wielki Gabbo – Wielki Gabbo
• 1930: Trzy twarze Wschodu – Valdar / Schiller Blecher
• 1931: Przyjaciele i kochankowie – pułkownik Victor Sangrito
• 1932: Eskadra straceńców – Arthur von Furst
• 1932: Jaką mnie pragniesz – Karl Salter
• 1934: Crimson Romance – Wolters
• 1934: Fugitive Road – Hauptmann Oswald Von Traunsee
• 1935: Zbrodnia doktora Crespi – Dr. Andre Crespi
• 1937: Towarzysze broni – major von Rauffenstein
• 1937: L’Alibi – Winckler
• 1937: Żółte cienie – król Tchou
• 1937: Marthe Richard au service de la France – Von Luedow
• 1937: Under Secret Orders – pułkownik W. Mathesius / Simonis
• 1938: Gibraltar – Marson
• 1938: Porwanie w Saint-Agil – Walter
• 1938: L’Affaire Lafarge – Denis
• 1938: Ultimatum – Generał Simovic
• 1939: Rappel immédiat – Kapt. Stanley Wells
• 1939: Derrière la façade – Eric
• 1939: Le Monde tremblera – Emil Lassere / Monsieur Frank
• 1939: Sidła – Pears
• 1940: Menaces – prof. Hoffman
• 1940: I Was an Adventuress – Andre Desormeaux
• 1940: Tempête – Korlick
• 1941: So Ends Our Night – Brenner
• 1942: Macao, l’enfer du jeu – Werner von Krall
• 1943: Pięć grobów na drodze do Kairu – feldmarszałek Erwin Rommel
• 1943: Blask na wschodzie – dr von Harden
• 1944: The Lady and the Monster – prof. Franz Mueller
• 1944: Storm Over Lisbon – Deresco
• 1945: The Great Flamarion – Wielki Flamarion
• 1945: Scotland Yard Investigator – Carl Hoffmeyer
• 1946: La Foire aux chimères – Frank Davis
• 1946: The Mask of Diijon – Dijon
• 1946: On ne meurt pas comme ça – Eric von Berg
• 1948: Danse de mort – Edgar
• 1949: Portret zabójcy – Eric
• 1949: Le Signal rouge
• 1950: Bulwar Zachodzącego Słońca – Max Von Mayerling
• 1952: Alraune – Jacob ten Brinken
• 1953: Minuit... Quai de Bercy – prof. Kieffer
• 1953: L’Envers du paradis – William O’Hara
• 1953: Alerte au sud – Conrad Nagel
• 1955: Série noire – Sacha Zavaroff
• 1955: La Madone des sleepings
• 1955: Napoleon – Ludwig van Beethoven
• 1958: Facetka

• 1919: Ślepi mężowie
• 1925: Wesoła wdowa
• 1929: Królowa Kelly

• 1915: Ghosts
• 1925: Wesoła wdowa
• 1928: Marsz weselny

• 1916: His Picture in the Papers
• 1917: In Again, Out Again
• 1919: Ślepi mężowie
• 1920: Diabelski paszport
• 1924: Chciwość
• 1928: Marsz weselny

• Erich von Stroheim w bazie IMDb (ang.)
• Erich von Stroheim w bazie Filmweb