Ekspedycja 50

Pojazd
Pojazd dowożący	Sojuz MS-02, Sojuz MS-03
Załoga
Od lewej: A. Borisienko, S. Ryżykow, R. Kimbrough, T. Pesquet, P. Whitson i O. Nowicki
Dowódca	Robert Shane Kimbrough
Załoga	6
Start
Miejsce startu	Kosmodrom Bajkonur, Kazachstan
Początek misji	rozpoczęcie Ekspedycji 50: 30 października 2016 00:35:01 UTC
Wyjście w przestrzeń kosmiczną	26 h, 8 min
Misja ISS
Lądowanie
Lądowanie	zakończenie Ekspedycji 50: 10 kwietnia 2017 07:57:30 UTC
Czas trwania misji	162 dni 7 h 22 m 29 s
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
Multimedia w Wikimedia Commons

Ekspedycja 50 – stała załoga Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, która sprawowała swą misję od 30 października 2016 do 10 kwietnia 2017 roku. Ekspedycja 50 rozpoczęła się wraz z odłączeniem od stacji statku Sojuz MS-01 i trwała do odcumowania od ISS statku Sojuz MS-02.

W skład załogi Ekspedycji 50 wchodziło 6 astronautów z trzech państw i agencji kosmicznych. Dowódcą ekspedycji był Amerykanin Robert Shane Kimbrough, dla którego był to drugi lot w kosmos. Wcześniej uczestniczył on w misji STS-126 wahadłowca Endeavour^[1]. Kimbrough przybył na stację na pokładzie Sojuza MS-02 razem z Rosjanami Andriejem Borisienką i Siergiejem Ryżykowem. Dla Borisienki był to również drugi lot kosmiczny. Wcześniej uczestniczył on w misji Sojuz TMA-21 oraz w Ekspedycji 27 i jako dowódca w 28. stałej załodze ISS^[2]. Z kolei dla Ryżykowa był to pierwszy lot w kosmos^[3]. Kimbrough, Borisienko i Ryżykow przybili na ISS 21 listopada i weszli w skład Ekspedycji 49. Gdy 30 października 2016 roku Sojuz MS-01 odłączył się od stacji, zostali oni członkami Ekspedycji 50 i do 19 listopada 2016 roku byli na ISS jedynie w trójkę.

Skład załogi zwiększył się do 6 osób wraz z przybyciem na stację Sojuza MS-03, na pokładzie którego znaleźli się: Oleg Nowicki, Thomas Pesquet i Peggy Whitson. Dla Rosjanina Nowickiego był to drugi lot kosmiczny, gdyż wcześniej uczestniczył w misji Sojuz TMA-06M oraz 33. i 34. stałej załodze ISS^[4]. Astronauta Europejskiej Agencji Kosmicznej Francuz Thomas Pesquet odbył swój pierwszy lot kosmiczny^[5]. Natomiast Amerykanka Peggy Whitson po raz trzeci znalazła się w kosmosie. Wcześniej uczestniczyła ona w misjach wahadłowca Endeavour STS-111 i STS-113 oraz misji Sojuz TMA-11, a także w Ekspedycjach 5 i 16 (jako dowódca)^[6].

Załogę rezerwową stanowiły odpowiednie załogi rezerwowe Sojuza MS-02 i MS-03. Jako dublerzy pierwszej trójki załogi mianowani zostali^[7]:

• Aleksandr Misurkin, Roskosmos – wcześniej odbył jeden lot kosmiczny^[8],
• Nikołaj Tichonow, Roskomos – wcześniej nie odbył żadnego lotu kosmicznego^[9],
• Mark Vande Hei, NASA – wcześniej nie odbył żadnego lotu kosmicznego^[10].

Powyższa trójka astronautów stanowi jednocześnie podstawowy skład załogi Sojuza MS-04 oraz Ekspedycji 51 i 52^[11][12][13].

Rezerwową załogę drugiej trójki Ekspedycji 50 stanowili^[14]:

• Fiodor Jurczichin, Roskosmos – wcześniej odbył cztery loty kosmiczne^[15],
• Jack Fischer, NASA – wcześniej nie odbył żadnego lotu kosmicznego^[16],
• Paolo Nespoli, ESA – wcześniej odbył dwa loty kosmiczne^[17].

Powyższa trójka astronautów stanowi jednocześnie podstawowy skład załogi Sojuza MS-05 oraz Ekspedycji 52 i 53^[18][13][19].

Funkcja	Pierwsza część (30.10-19.11.2016)	Druga część (19.11.2016-10.04.2017)	Pojazd kosmiczny, port dokujący	Start, dokowanie do ISS	odłączenie od ISS, lądowanie	Czas misji na ISS	Uwagi
Dowódca	Robert Shane Kimbrough, NASA 2. lot w kosmos		Sojuz MS-02[7], Poisk	19 października 2016 08:05 UTC, 21 października 2016 09:52 UTC	10 kwietnia 2017 07:57 UTC, 10 kwietnia 2017 11:21 UTC	170 d 22 h 6 min	Od 21 do 30 października 2016 w składzie Ekspedycji 49.
Inżynier pokładowy 1	Andriej Borisienko, Roskosmos 2. lot w kosmos
Inżynier pokładowy 2	Siergiej Ryżykow, Roskosmos 1. lot w kosmos
Inżynier pokładowy 3		Peggy Whitson, NASA 3. lot w kosmos	Sojuz MS-03[14], Rasswiet	17 listopada 2016 20:20 UTC, 19 listopada 2016 21:58 UTC	2 czerwca 2017 10:50 UTC, 2 czerwca 2017 14:10 UTC	194 d 12 h 52 min	Od 10 kwietnia w składzie Ekspedycji 51.
Inżynier pokładowy 4		Oleg Nowicki, Roskosmos 2. lot w kosmos
Inżynier pokładowy 5		Thomas Pesquet, ESA 1. lot w kosmos

26 marca 2017 dokonano przenosin adaptera cumowniczego Pressurized Mating Adapter-3. W celu wykonania tego zadania 24 marca 2017 roku astronauci Robert Shane Kimbrough i Thomas Pesquet odbyli spacer kosmiczny w czasie którego rozłączyli przewody łączące PMA-3 ze stacją. Dwa dni później przy pomocy mechanicznego ramienia przeniesiono adapter cumowniczy z jego dotychczasowego miejsca na module Tranquility na nowe znajdujące się na module Harmony. PMA-3 został odłączony od Common Berthing Mechanism modułu Node-3 o 18:39 UTC, następnie przeniesiony przez Canadarm-2 w pobliże Node-2. O 21:21 UTC został on ponownie przyłączony do stacji na jednym z CBM modułu Harmony. Aby w pełni połączyć PMA-3 ze stacją 30 marca 2017 roku astronauci Peggy Whitson i Robert Shane Kimbrough wyszli w otwartą przestrzeń kosmiczną w celu podłączenia przewodów, a także zamontowania osłon termicznych w miejscu gdzie do tej pory znajdował się adapter cumowniczy. Przeniesienie PMA-3 związane jest z planowaną instalacją na nim adaptera IDA-3, który będzie wykorzystywany do dokowania statków kosmicznych w ramach Commercial Crew Program^[20].

Pierwszy spacer kosmiczny w trakcie Ekspedycji 50 odbył się 6 stycznia 2017 roku. O 11:23 UTC astronauci Peggy Whitson i Robert Shane Kimbrough w skafandrach EMU opuścili wnętrze stacji przez śluzę Quest. W trakcie tej EVA astronauci wymienili na segmencie S4 struktury kratownicowej baterię w jednym z systemów energetycznych stacji. Prace te były wykonywane w ramach projektu wymiany 48 akumulatorów niklowo-wodorkowych na 24 mniejsze, ale bardziej efektywne baterie litowo-jonowe. Dzięki temu ISS będzie miało zapewnione zasilanie dla urządzeń działających na stacji w czasie, gdy znajduje się ona w cieniu Ziemi i ogniwa słoneczne nie wytwarzają energii. Zaplanowane prace przy wymianie baterii zostały zakończone wcześniej niż planowano i dlatego zlecono astronautom dodatkowe zadania. Robert Kimbrough wykonał dokumentację fotograficzną jednego z eksperymentów znajdujących się na zewnątrz stacji, a Peggy Whitson umieściła na śluzie Quest panele ochronne przed mikrometeorytami, które w czasie późniejszych spacerów kosmicznych zostaną zamontowane na przewidzianych do tego miejscach. Astronauci zdemontowali również jeden zepsuty reflektor na zewnątrz ISS, który w późniejszym czasie ma zostać zastąpiony nowym egzemplarzem. Spacer kosmiczny zakończył się o 17:55 UTC po 6 godzinach i 32 minutach^[21].

Drugi spacer kosmiczny miał miejsce 13 stycznia 2017 roku. Robert Shane Kimbrough i Thomas Pesquet w skafandrach EMU wyszli ze śluzy Quest o 11:22 UTC. Ich głównym zadaniem było dokończenie prac przy wymianie baterii, które zostały przeprowadzone w czasie poprzedniej EVA. Oprócz tego astronauci wykonali kilka prac dodatkowych na zewnątrz stacji. Spacer kosmiczny zakończył się o 17:20 UTC po 5 godzinach i 58 minutach^[22].

W trzecim wyjściu w otwartą przestrzeń kosmiczną ponownie uczestniczyli astronauci Kimbrough i Pesquet. 24 marca 2017 roku o 11:24 UTC wyszli oni ze śluzy Quest, a ich głównym zadaniem było rozłączenie przewodów na PMA-3 aby przygotować go do przeniesienia na inną część stacji. Dodatkowo zajęli się oni również nasmarowaniem końcówki chwytaka Dextre mechanicznego ramienia, wyminą kamery na zewnątrz modułu Kibō, a także dokonali inspekcji radiatorów. Spacer kosmiczny zakończył się o 17:58 UTC po 6 godzinach i 34 minutach^[23].

Ostatni spacer kosmiczny Ekspedycji 50 rozpoczął się 30 marca 2017 roku o 11:29 UTC i po raz drugi odbył się on w składzie Whitson i Kimbrough. Podstawowym celem tego wyjścia było podłączenie okablowania na PMA-3 po tym jak moduł ten został przeniesiony na nowe miejsce na ISS. Następnie astronauci zajęli się instalacją osłon termicznych na module Tranquility, gdzie wcześniej znajdował się PMA-3. Podczas tej operacji jedna z osłon została nieumyślnie stracona, jednak to zdarzenie nie spowodowało zagrożenia dla astronautów i stacji. Mimo tej straty udało się z powodzeniem zakończyć instalację osłon na Common Berthing Mechanism modułu Tranquility. Ten spacer kosmiczny zakończył się o 18:33 UTC po 7 godzinach i 4 minutach. Peggy Whitson została tym samym kobietą, która spędziła najwięcej czasu w otwartej przestrzeni kosmicznej poprawiając dotychczasowy rekord Sunity Williams na 60 godzin i 21 minut w 10 EVA^[24].

Lp.	Data	Astronauci	Śluza powietrzna, skafandry	Początek	Koniec	Czas trwania	Cele
1	6 stycznia 2017	Peggy Whitson, NASA	Quest, EMU	11:23 UTC	17:55 UTC	6 h, 32 min	wymiana akumulatora na ITS, dokumentacja fotograficzną, instalacja paneli ochronnych przed mikrometeorytami, demontaż zepsutego reflektora na zewnątrz ISS.
		Robert Shane Kimbrough, NASA
2	13 stycznia 2017	Robert Shane Kimbrough, NASA	Quest, EMU	11:22 UTC	17:20 UTC	5 h, 58 min	dokończenie prac przy wymianie baterii na ITS, wykonanie dodatkowych mniejszych prac na zewnątrz stacji.
		Thomas Pesquet, ESA
3	24 marca 2017	Robert Shane Kimbrough, NASA	Quest, EMU	11:24 UTC	17:58 UTC	6 h, 34 min	rozłączenie przewodów na PMA-3, nasmarowanie końcówki chwytaka Dextre, wymina kamery na zewnątrz modułu Kibō, inspekcja radiatorów.
		Thomas Pesquet, ESA
4	30 marca 2017	Robert Shane Kimbrough, NASA	Quest, EMU	12:29 UTC	19:33 UTC	7 h, 4 min	podłączenie okablowania na PMA-3 po jego przeniesieniu, instalacja osłon termicznych na Common Berthing Mechanism modułu Tranquility.
		Peggy Whitson, NASA

• 
  Załoga Ekspedycji 50 w module Columbus
• 
  Astronauci świętują Boże Narodzenie w module Unity
• 
  Thomas Pesquet i Robert Shane Kimbrough w module Cupola
• 
  Andriej Borisienko podczas pracy w rosyjskim segmencie ISS
• 
  Peggy Whitson i przygotowany przez nią posiłek
• 
  Canadarm2 z chwytakiem Dextre

• lista ekspedycji na Międzynarodową Stację Kosmiczną
• lista załogowych lotów kosmicznych do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
• lista bezzałogowych lotów kosmicznych do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
• lista gości Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
• alfabetyczna lista astronautów i kosmonautów

• Strona NASA poświęcona Ekspedycji 50 (ang.)
• Ekspedycja 50 na stronie Spacefacts (ang.)