Ein Heller und ein Batzen
Ein Heller und ein Batzen, albo Heidi, Heido, Heida – niemiecka piosenka o charakterze biesiadnym. Autorem powstałego w 1830 roku tekstu jest Albert von Schlippenbach (1800–1886)[1].
Biesiadny charakter piosenki sprawił, że od samego początku stała się ona bardzo popularna w kręgach studenckich, a także w wojsku, czemu sprzyjała rytmiczność utworu.
W czasie II wojny światowej była śpiewana przez żołnierzy Wehrmachtu jako piosenka marszowa. Z uwagi na to skojarzenie, bywa niekiedy postrzegana negatywnie[2].
Treść piosenki
Tematem oryginalnego utworu są dwie monety – „Heller” (czyli pół feniga, halerz) i „Batzen” (10 fenigów), które towarzyszą podmiotowi lirycznemu w czasie jego wędrówki. Autor przy pomocy fabuły konstruuje obraz radosnej beztroski. Podmiot wydaje pieniądze na wino i wodę, narzeka na zdarte buty, zachwyca się pięknymi dziewczętami, które czekają na niego w gospodzie.
Słowa
| niemiecki | polskie |
|---|---|
| Pierwsza zwrotka | |
| Ein Heller und ein Batzen, die waren beide mein
Der Heller ward zu Wasser, der Batzen ward zu Wein. |
Halerz i grosz, które były oba moje, tak moje,
Ten halerz będzie na wodę, ten grosz na wino, tak wino. |
| Refren | |
| Heidi, heido, heida,
heidi, heido, heida, heidi, heido, heida, ha ha ha ha ha ha ha! |
Heidi, heido, heida,
heidi, heido, heida, heidi, heido, heida, ha ha ha ha ha ha ha! |
| Druga zwrotka | |
| Die Wirtsleut und die Mädel, die rufen beid: Oh weh!
Die Wirtsleut, wenn ich komme, die Mädel, wenn ich geh. Wiederhole Refrain |
Gospodyni i dziewczyna, które zawołały obie: „Ach!”, „Ach!”
Gospodyni, gdy nadchodzę, dziewczyna, kiedy idę. Refren |
| Trzecia zwrotka | |
| Meine Strümpfe sind zerrissen, meine Stiefel sind entzwei
und draußen auf der Heide, da singt der Vogel frei Wiederhole Refrain |
Moje spodnie są zniszczone, moje buty całkiem zdarte,
A na wrzosowisku śpiewa wolny ptak. Refren |
| Czwarta zwrotka | |
| Und gäb’s kein Landstraß nirgends, da säß ich still zu Haus
und gäb’s kein Loch im Fasse, da tränk ich gar nicht draus Wiederhole Refrain |
I nie ma takiej drogi, którą cicho doszedłbym do domu,
I nie ma takiej dziury w beczce, przez którą nie mógłbym pić! Refren |
| Piąta zwrotka | |
| War das 'ne große Freude, als ihn der Herrgott schuf
ein Kerl, wie Samt und Seide, nur schade, daß er suff Wiederhole Refrain |
To była prawdziwa radość, gdy stworzył mnie Pan Bóg
Chłop na schwał, szkoda tylko że pijany. Refren |
Motyw w polskiej kulturze masowej
Żołnierzy Wehrmachtu śpiewających tę piosenkę podczas przemarszu pokazano m.in. w filmie Zakazane piosenki[2][3]. Wariacje na temat melodii tej pieśni słychać również w muzyce do filmu Zamach Jerzego Passendorfera, wykorzystano ją ponadto w telewizyjnym filmie Andrzeja Wajdy pt. Wyrok na Franciszka Kłosa.
Przypisy
- ↑ Artykuł „Schlippenbach, Albert Graf von“ autorstwa Franza Brümmera w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Tom 54 (1908), S. 43–45
- ↑ a b Adam Poprawa, Perwersja estetyczna lub złożoność, „Czas Kultury”, 183 (6/2014), s. 165–167, ISSN 0867-2148 [zarchiwizowane 2016-10-11].
- ↑ Konrad J. Zarębski, Jubilatka stulatka Danuta Szaflarska wspomina filmowy debiut w „Zakazanych piosenkach” [online], 21 lutego 2015 [dostęp 2016-05-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-23].
Bibliografia
- Schlippenbach, Albert [online], Deutsche Biographie (niem.).
- Haili Hailo..... [online], Forum Odkrywca.pl, 11 maja 2006.