Edward Szymkowiak

Pomnik Edwarda Szymkowiaka przy ul. Olimpijskiej w Bytomiu
Pełne imię i nazwisko	Edward Józef Szymkowiak
Data i miejsce urodzenia	13 marca 1932 Dąbrówka Mała
Data i miejsce śmierci	28 stycznia 1990 Bytom
Wzrost	178 cm
Pozycja	bramkarz
Kariera juniorska
Lata Klub 1944 TuS Bogucice 1945–1949 KS 22 Dąbrówka Mała
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1950–1952 Ruch Chorzów 24 (0) 1952 GWKS Bielsko 1953–1956 Legia Warszawa 85 (0) 1957–1969 Polonia Bytom 245 (0)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1952–1965  Polska 53 (0)
Kariera trenerska
Lata Drużyna Polonia Bytom (młodzież)
↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Multimedia w Wikimedia Commons

Edward (właśc. Gerard^[1]) Józef Szymkowiak ps. „Szymek” (ur. 13 marca 1932 w Dąbrówce Małej, zm. 28 stycznia 1990 w Bytomiu) – polski piłkarz występujący na pozycji bramkarza, reprezentant Polski, olimpijczyk.

Pięciokrotny mistrz Polski w barwach trzech różnych klubów, dwukrotny zdobywca Pucharu Polski, Pucharu Rappana i Pucharu Ameryki.

Był wychowankiem KS Unia Dąbrówka Mała, ale gry w bramce nauczył się sam^[2]. W wieku osiemnastu lat przeszedł do chorzowskiego Ruchu, gdzie trenowany był przez Teodora Peterka i Spirydiona Albańskiego^[3]. Przez trzy sezony w Ruchu rozegrał 24 mecze i zdobył wicemistrzostwo i dwukrotnie mistrzostwo Polski^[3].

Po sezonie 1952 został powołany do służby wojskowej i zaczął występować w barwach GWKS Bielsko, a po roku trafił do CWKS Warszawa. Szymkowiak bronił bramki stołecznego klubu przez cztery sezony i rozegrał sto meczów dwukrotnie zdobywając mistrzostwo Polski i również dwa razy Puchar Polski^[4].

W sezonie 1957 rozpoczął występy w Polonii Bytom, w której grał do końca kariery. Do historii przeszło spotkanie z Górnikiem Zabrze rozegrane 16 października 1960 roku, w którym obronił trzy rzuty karne, które wykonywali Edward Jankowski, Roman Lentner i Erwin Wilczek^[5]. W bytomskim klubie mistrzem Polski został w 1962 roku, wicemistrzem w 1958, 1959, 1961, a w 1964 roku dotarł z drużyną do finału Pucharu Polski. W 1965 roku zdobył Puchar Rappana. Nie grał w pierwszym meczu finału, a Polonia przegrała z SC Lipsk 0:3. W rewanżu Szymkowiak stanął już w bramce i bytomianie zwyciężyli 5:1^[6]. Po tym sukcesie wraz z drużyną udał się do Stanów Zjednoczonych, gdzie uczestniczył w rozgrywkach ISL, które Polonia wygrała i zdobyła Puchar Ameryki^[7].

W reprezentacji Polski rozegrał 53 mecze, a odstęp między jego pierwszym i ostatnim występem wynosi 13 lat i 125 dni – był wtedy najdłużej występującym bramkarzem w historii polskiej Kadry Narodowej^[5] (jego osiągnięcie poprawił Jerzy Dudek, który po raz ostatni wystąpił w reprezentacji Polski 15 lat i 99 dni po debiucie). Bronił polskiej bramki w meczu z ZSRR na Stadionie Śląskim w 1957 roku. Został wtedy przez kibiców zniesiony z boiska na rękach^[6]. Reprezentował Polskę na igrzyskach olimpijskich w Helsinkach i w Rzymie^[6].

Czterokrotnie otrzymywał Złote Buty redakcji Sportu – w 1957, 1958, 1965, 1966 roku^[8]. Został uznany Zasłużonym Mistrzem Sportu i dwa razy odznaczony złotym medalem Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe oraz Złotym Krzyżem Zasługi w 1964^[8]. Skończył WSWF w Katowicach.

Po zakończeniu kariery piłkarskiej pozostał w Polonii Bytom, gdzie trenował drużyny młodzieżowe^[8].

Zmarł 28 stycznia 1990 roku. Został pochowany na cmentarzu Mater Dolorosa w Bytomiu.

• Paweł Czado: Edward Szymkowiak, W: Biblioteka 90-lecia Polonii Bytom, tom II, Bytom, 2010, ISBN 978-83-931847-0-5
• Antoni Steuer: Szymkowiak Edward. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Polska Akademia Umiejętności, 2015, s. 258–259. ISBN 978-83-63352-37-0.