Edward Lubowski
 Zdjęcie Lubowskiego z około 1890 roku. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
komedie, farsy, dramat, tłumaczenia |
| Odznaczenia | |
| |
Edward Lubowski, znany pod pseudonimem Krut-Bolej (ur. 19 marca 1837 w Krakowie zm. 17 maja 1923 w Warszawie) – polski dramatopisarz, przedstawiciel nurtu pozytywistycznego. Należał do najwybitniejszych polskich komediopisarzy okresu pozytywizmu.
Życiorys
Ukończył gimnazjum w Krakowie i studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczestniczył w patriotycznych kółkach studenckich. Był również uczestnikiem powstania styczniowego jako adiutant Mariana Langiewicza.
Należał do najwybitniejszych polskich komediopisarzy okresu pozytywizmu. Pod wpływem komedii Moliera, Picarda i Scribe’a stworzył: Pewność siebie[1] (1858), Kariery (1862), Żony uczonych (1866), Ubodzy w salonie (1867) i in. Później dostał się w krąg wpływów Dumasa syna, tworząc sztuki z tezą: Gonitwy (1874), Przesądy (1876), My się kochamy (1887), Monsieur Blaise (1892), Światowe rozrywki (1899) i Pogodzeni z losem[2] (1876), która była najlepsza pod względem historycznym.
Odrębne miejsce zajmuje w tej twórczości dramat charakterów Żyd[3] (1868) i komedia charakterów Nietoperze[4] (1874). Później tworzył również farsy: Nie wszystko złoto... (1901) i in., oraz jednoaktowe bluetki (Dzień Wigilii, Kiedyż obiad?, Kto to?). Pod wpływem Ibsena napisał Bawidełko (1891) i Królewicza (1895), a w stylu Zoli Sąd honorowy[5] (1876). Był także autorem komedii o tematyce społecznej i obyczajowej: Nietoperze (1878), Jacuś[6] (1884).
Przyswoił teatrowi polskiemu wiele utworów scenicznych: Augiera, Musseta, Nikolaya, Paillerona, Szekspira, Bjørnsona (Bankructwo[7], Nowożeńcy[8]). Wydał powieści Aktorka[9] (1871), Cichy Janek i głośny Franek[10][11] (1879), Co się stało w małym miasteczku[12] (1867), Silni i słabi (1865), Skąpiec, Wierzące dusze (1864).
Przez długie lata Edward Lubowski był recenzentem teatralnym „Bluszczu”, „Tygodnika Ilustrowanego”, „Biblioteki warszawskiej”, „Kuriera Warszawskiego”. Napisał również wiele artykułów z innych dziedzin, zwłaszcza z zakresu historii. Tłumaczył Szekspira[13], pisał powieści o tematyce mu współczesnej. Spisał także swoje wspomnienia.
Na temat Lubowskiego Ignacy Schreiber napisał Lubowskiego (1929)[14].
2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[15].
Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera 74-1-23/24)[16].
Przypisy
- ↑ Pewność siebie. Komedia w czterech aktach oryginalnie napisana przez Edwarda Lubowskiego [online], rękopis, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Pogodzeni z losem [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Żyd. Dramat w 5 aktach [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Nietoperze. Komedyja w 4-ch aktach [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Sąd honorowy [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Jacuś. Komedya w 4. aktach [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Bankructwo [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Nowożeńcy [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Edward Lubowski, Aktorka [online], polona.pl [dostęp 2018-09-13].
- ↑ Cichy Janek i głośny Franek. Powieść w 2 tomach. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Cichy Janek i głośny Franek. Powieść w 2 tomach. T. 2 [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Co się stało w małem miasteczku: (według notatek zbieranych na miejscu) przez Edwarda Lubowskiego [online], polona.pl [dostęp 2018-09-13].
- ↑ Tymon z Aten Szekspira w przekładzie Edwarda Lubowskiego oraz omówienie jego sylwetki i strategii tłumaczenia dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
- ↑ Twórczość dramatyczna Edwarda Lubowskiego [online], Ignacy Schreiber ; przedm. opatrzył Stanisław Windakiewicz, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 35.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: LUBOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
Bibliografia
- Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934–1939)
Linki zewnętrzne
- Utwory Edwarda Lubowskiego w bibliotece Polona