E.E. Cummings

Imię i nazwisko	Edward Estlin Cummings
Data i miejsce urodzenia	14 października 1894 Cambridge w stanie Massachusetts
Data i miejsce śmierci	3 września 1962 North Conway w stanie New Hampshire
Narodowość	amerykańska
Dziedzina sztuki	poezja, dramat, malarstwo
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Edward Estlin Cummings, znany jako E.E. Cummings lub e.e. cummings (ur. 14 października 1894 w Cambridge w stanie Massachusetts, zm. 3 września 1962 w North Conway w stanie New Hampshire) – amerykański poeta, dramaturg i malarz, jeden z głównych przedstawicieli nowojorskiej awangardy literackiej pierwszej połowy XX wieku.

Był synem Edwarda Cummingsa, profesora nauk politycznych i społecznych na Harvardzie oraz pastora kościoła kongregacjonalistów w Bostonie. Wychowywał się w środowisku elit umysłowych wschodniego wybrzeża, głęboko religijnego i konserwatywnego. Od 1911 roku studiował na Harvardzie grekę i języki nowożytne. W 1916 roku ukończył naukę z tytułem magistra nauk humanistycznych (M.A. – Master of Arts). W uczelnianych pismach zamieszczał swoje pierwsze wiersze, wtedy też poznał poezje modernistów (przede wszystkim Ezry Pounda) oraz spotkał późniejszego przyjaciela Johna Dos Passosa.

Rok później zaciągnął się do amerykańskiej armii. W czasie I wojny światowej pracował jako kierowca ambulansu na froncie francuskim w Normandii. W kwietniu 1917 francuski cenzor przechwycił listy jego przyjaciela Williama S. Browna, zdradzające wątki pacyfistyczne i brak należytej nienawiści do Niemców. Browna postawiono przed sądem wojennym, a Cummings miał zeznawać w jego procesie jako świadek. Ale poeta nie obciążył kolegi. We wrześniu 1917 Cummings i Brown zostali skazani na obóz karny w La Ferté Macé. Trzy miesiące później, dzięki staraniom ojca poety, przyjaciele zostali zwolnieni z obozu, ale od tego czasu Cummings stał się zajadłym krytykiem armii i wojny, i – co znajdzie odbicie w jego poezji – zwolennikiem pacyfizmu. Na podstawie doświadczeń z czasu obozu napisał w latach 1920–1922 swoją jedyną powieść The Enormous Room.

W 1918 zamieszkał w Nowym Jorku, w którym zetknął się po raz pierwszy ze środowiskiem pisarskim. W 1920 zaczął publikować swoje wiersze w kierowanym przez Schofielda Thayera miesięczniku „The Dial”, wokół którego skupiły się znaczące postaci nowej literatury amerykańskiej (Ezra Pound, William Carlos Williams, Marianne Moore i T.S. Eliot, który Ziemię jałową po raz pierwszy opublikował w 1922 właśnie na łamach „The Dial”).

W latach 1921–1923 mieszkał w Paryżu, gdzie zaprzyjaźnił się z Poundem i Hartem Crane’em. Od 1923 roku aż do końca życia, z rzadkimi wyjazdami (np. w 1931 do Związku Radzieckiego) żył i tworzył w Nowym Jorku. Przez kolejnych czterdzieści lat dzięki wytężonej pracy pisarskiej stopniowo stawał się czołową postacią nowojorskiej bohemy artystycznej. Publikował wiersze, wydawał eseje i organizował wystawy malarskie.

Zmarł po wylewie krwi do mózgu 3 września 1962 w North Conway w stanie New Hampshire^[1].

Cummings, który sam swoje utwory sygnował nazwiskiem e.e. cummings, był twórcą programowo łamiącym poetyckie konwencje. Na język polski jego poezje tłumaczył m.in. Stanisław Barańczak, Artur Międzyrzecki. Teksty Cummingsa w Polsce śpiewał m.in. Grzegorz Turnau.

• The Enormous Room (1922)
• Tulips and Chimneys (1923)
• & (1925) (własnym nakładem)
• XLI Poems (1925)
• is 5 (1926)
• HIM (1927) (sztuka)
• ViVa (1931)
• Eimi (1933)
• No Thanks (1935)
• Collected Poems (1938)
• 50 Poems (1940)
• 1 × 1 (1944)
• Xaipe: Seventy-One Poems (1950)
• Poems, 1923–1954 (1954)
• 95 Poems (1958)
• 73 Poems (1963) (pośmiertnie)
• Fairy Tales (1965) (pośmiertnie)

• 1993 – Grzegorz Turnau: Pod światło
• 1995 – Grzegorz Turnau: To tu, to tam
• 1999 – Grzegorz Turnau: Ultima
• 2002 – Grzegorz Turnau: Nawet