Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Dzwonek boloński

Dzwonek boloński
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

dzwonkowate

Rodzaj

dzwonek

Gatunek

dzwonek boloński

Nazwa systematyczna
Campanula bononiensis L.
Sp. pl. 1:165. 1753
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonek boloński (Campanula bononiensis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny dzwonkowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie dziko w Azji Zachodniej i Środkowej, na Kaukazie i Syberii oraz na większej części Europy (bez Skandynawii, Wysp Brytyjskich, Hiszpanii, Portugalii, Islandii)[3]. W Polsce gatunek rodzimy. Występuje głównie w pasie wyżyn oraz w Wielkopolsce, na Wysoczyźnie Siedleckiej, w dolinie Bugu i dolnej Odry[4]. Nie występuje w górach[5].

Morfologia

Kwiatostan
Pokrój
Roślina zielna do 50 cm wysokości[5].
Łodyga
Sztywna, słabo bruzdkowana, dołem obła, wyżej nieco kanciasta. Kutnerowato owłosiona. Ulistniona gęsto, skrętolegle[5].
Liście
Na spodniej stronie gęściej owłosione, szarozielone. Liście odziomkowe i dolne łodygowe z oskrzydlonymi ogonkami oraz blaszką jajowatą, w nasadzie uciętą, zaokrągloną lub sercowatą. Brzeg blaszki karbowanopiłkowany. Wyższe liście siedzące i nasadą obejmujące łodygę, ku górze łodygi coraz mniejsze i węższe[5].
Kwiaty
Kwiatostan kłosokształtny, wydłużony, utworzony z licznych kwiatów na krótkich szypułkach, wspartych lancetowatymi przysadkami, zwykle krótszymi od kwiatów. Działek kielicha pięć, lancetowate, nieco odstające od korony. Korona niebieska, stożkowato dzwonkowata, długości 1,5–2,5 cm. Rozcięta co najmniej do 1/3 na pięć ostrych i dość wąskich łatek. Pręcików pięć. Słupek dolny z szyjką o trzech znamionach.
Owoc
Zwieszona torebka otwierająca się trzema dziurkami blisko nasady. Nasiona liczne, drobne[5].
Korzeń
Cienki, rozgałęziony[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Siedlisko: suche murawy kserotermiczne, trawiaste zbocza, wzgórza, obrzeża zarośli[5]. W fitosocjologii uznawany za gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Cirsio-Brachypodion pinnati oraz All. Geranion-sanguinei[6]. Liczba chromosomów 2n= 34[7].

Zagrożenia i ochrona

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[8]. Regionalnie gatunek zagrożony, np. w województwie opolskim uznany za krytycznie zagrożony. Zanika wskutek degradacji muraw kserotermicznych, której efektem jest sukcesja w miejscu bogatych florystycznie muraw roślinności krzewiastej lub ekspansywnych bylin[5]. Od 2004 gatunek w Polsce objęty ścisłą ochroną prawną[9][10][11].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].
  4. ↑ Adam Zając, Maria Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 109. ISBN 83-915161-1-3.
  5. ↑ a b c d e f g h Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. Wyd.2 zm. i rozszerz. Warszawa: Multico, 2006, s. 260. ISBN 978-83-7073-444-2.
  6. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  7. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  8. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  9. ↑ Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną
  10. ↑ Dz.U. z 2012 r. poz. 81 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
  11. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzwonek_bolo%C5%84ski