Dwór w Koszutach
 nr rej. 2471/A z 3.09.1935[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Koszuty 27 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Ukończenie budowy |
1760 |
| Ważniejsze przebudowy |
1902 |
Położenie na mapie gminy Środa Wielkopolska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu średzkiego  | |
 52°13′58,7166″N 17°11′52,3644″E/52,232977 17,197879
| |
| Strona internetowa | |
Dwór w Koszutach – zabytkowy dwór we wsi Koszuty w województwie wielkopolskim. Obecnie jest siedzibą Muzeum Ziemi Średzkiej.
Historia
Dwór powstał około 1760 roku prawdopodobnie dla Józefa Zabłockiego. Wzniesiony został na planie prostokąta z narożnymi alkierzami. Budynek parterowy z mieszkalnym poddaszem, orientowany „na godzinę jedenastą”, tj. z elewacją frontową zwróconą na południe, z lekkim odchyleniem na wschód. Dwór zbudowano w oparciu o konstrukcję szkieletową z modrzewia, wypełnioną gliną, na dębowej podwalinie z fragmentami murowanymi z cegieł: kominy i półokrągły ryzalit salonu. Korpus główny dworu przykryto dachem łamanym w typie mansardy. Alkierze nakryto dachami kopulastymi. Do 1902 roku dwór pokryty był gontem, później czarną dachówką. W 1983 roku przywrócono pokrycie dachu gontem. W 2 poł. XIX do drzwi wejściowych prawdopodobnie dobudowano drewnianą werandę, przez co dodatkowo podkreślono symetrię budynku. Dwór był otynkowany.
Wejście główne prowadziło przez werandę i sień do reprezentacyjnego owalnego salonu, położonego centralnie. Po prawej i lewej stronie sieni i salonu umieszczono po dwa pokoje. W szczytowych partiach budynku, w różnym okresie wzniesiono po dwa alkierze (frontowe i ogrodowe) wraz z przybudówkami międzyalkierzowymi. Wnętrze zakomponowano w sposób regularny i symetryczny. W dwóch rzędach pomieszczeń (traktach) poprowadzono komunikację wewnętrzną w układzie amfiladowym. Zabiegową klatkę schodową umieszczono w sieni. Pomieszczenia drugiej kondygnacji powtarzają symetryczny plan parteru.
Obecny wygląd dworu jest konsekwencją przebudowy przeprowadzonej w 1902 roku. Zmieniono wtedy kształt alkierzy ogrodowych i dobudowano niewielkie alkierze frontowe. Stała ekspozycja pt. „Mała siedziba ziemiańska w Wielkopolsce”, pod względem funkcjonalnym powtórzyła dawny układ. Pomieszczenia ekspozycyjne wyposażone są w meble, przedmioty codziennego użytku i obrazy z XVIII, XIX i początku XX wieku, oddając realia mieszkania z przełomu XIX i XX wieku.
W sąsiedztwie dworu znajduje się oficyna pochodząca prawdopodobnie z połowy XIX wieku. Mieściła kiedyś kuchnię, pokoje gościnne i biuro.
Widok dworu przed 1912
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolska [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
Linki zewnętrzne
