Dragonball: Ewolucja (ang. Dragonball: Evolution) – filmowa adaptacja znanej japońskiej serii mang i anime Dragon Ball. Film opowiada o Son Gokū i jego zadaniu znalezienia mistycznych Smoczych Kul. Produkcja filmu rozpoczęła się w 2002. W Polsce film miał swoją premierę 17 kwietnia 2009 roku.

• Justin Chatwin jako Gokū – główny bohater filmu^[4]
• James Marsters jako lord Piccolo – czarny charakter^[4]. Marsters w wywiadzie stwierdził, że grana przez niego postać ma tysiące lat i dawno, dawno temu był sprzymierzeńcem dobra, lecz z powodu niefortunnej kłótni został umieszczony w więzieniu na 2000 lat. To go bardzo zdenerwowało i kiedy znalazł sposób na ucieczkę, postanowił zniszczyć świat. Sam stwierdził, że taki scenariusz w ogóle nie zgadza się z fabułą oryginalnej serii, której jest wielkim fanem. Potwierdził również, że wygląd Piccolo będzie wzorowany na jego mangowym odpowiedniku^[3].
• Jamie Chung jako Chichi – młoda dziewczyna zakochana w Gokū^[5]. Stephen Chow początkowo planował do tej roli obsadzić Zhang Yuqi^[6].
• Emmy Rossum jako Bulma – wspiera Gokū, kiedy Piccolo wykrada Smoczą Kulę należącą do jej ojca^[7]
• Chow Yun-fat jako Żółwi Pustelnik – mistrz Gokū^[8]
• Joon Park jako Yamcha^[9] Do tej roli przesłuchiwany był również James Kyson Lee^[10].
• Eriko Tamura jako Mai – dowódca obrony Piccolo^[9][11]
• Texas Battle jako Carey Fuller – szkolny rozrabiaka^[12]
• Luis Arrieta jako Teto – szkolny kolega Gokū. Postać stworzona specjalnie na potrzeby filmu^[13][14].
• Randall Duk Kim jako dziadek Gohan – przybrany opiekun i dziadek Gokū, który uczy go sztuk walki^[15].
• Ernie Hudson jako Mutaito – mieszkaniec świątyni, który będzie pomagał Gokū i jego przyjaciołom^[16].

W marcu 2002 20th Century Fox wykupiło prawa do ekranizacji serii Dragon Ball^[17]. W czerwcu 2004 Ben Ramsey podpisał kontrakt wart $500 000 na napisanie scenariusza do adaptacji serii Dragon Ball Z^[18]. W 2007 James Wong i Stephen Chow zostali wybrani na reżysera i producenta filmu, a projekt przyjął tytuł Dragonball. Wong wprowadził duże zmiany w scenariuszu^[4]. Podpisana została też umowa ze zrzeszającą kaskaderów firmą 87Element, która pracowała m.in. nad takimi produkcjami jak Matrix i 300^[4]. Ariel Shaw, który pracował nad takimi filmami jak Oszukać przeznaczenie i 300, został zatrudniony na stanowisku nadzorcy ds. efektów wizualnych^[19]. Robert Maclachlan, który również pracował nad Oszukać przeznaczenie, został zatrudniony jako operator filmowy^[20].

Zdjęcia do filmu rozpoczęto 3 grudnia 2007 w Meksyku^[12], kilka scen nakręcono m.in. w Universidad Tecnológica de México^[21]. Od 2 stycznia 2008 ekipa filmowa przenosiła się kolejno do Durango, a następnie w marcu do Estado de México, by nakręcić parę scen w okolicach wulkanu Nevado de Toluca^[19]. Reszta scen nakręcona została w Los Angeles^[8]. 21 marca 2008 zakończono zdjęcia do filmu, a projekt przeszedł w stan postprodukcji^[22]. W październiku 2008 roku wytwórnia Fox nakazała dokrętki, nie zdradziła jednak, czym taka decyzja została podyktowana^[23].

Adaptując mangę, zachowano futurystyczny wygląd miast, usunięto natomiast antropomorficzne, mówiące ludzkim głosem zwierzęta, tj. Olonga lub Puara^[24]. Większość lokacji ma wygląd orientalny^[25], ale pojawiły się również nawiązania do kultury azteckiej^[26]. Wiele bohaterek ma unikalne fryzury, by jak najlepiej przypominać ich mangowe odpowiedniki, reżyser zrezygnował jednak z peruki dla Chatwina, grającego rolę Gokū^[25]. Duża liczba scen została nakręcona w opuszczonych halach fabryk jeansów w okolicach meksykańskiego Durango^[27].

20th Century Fox początkowo zapowiadało światową premierę filmu na 15 sierpnia 2008^[4], lecz w wyniku kolizji z innymi planowanymi produkcjami, premierę przesunięto na 8 kwietnia 2009^[28]. Polska premiera filmu odbyła się 17 kwietnia 2009.

• Dragonball: Ewolucja w bazie IMDb (ang.)
• Recenzja filmu Dragonball: Ewolucja na stronie tanuki.pl