Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Dom Jana Matejki w Krakowie

Dom Jana Matejki w Krakowie
Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie
Ilustracja
Dom Jana Matejki w Krakowie
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Adres

ul. Floriańska 41
31-019 Kraków

Data założenia

1895

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dom Jana Matejki w Krakowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Jana Matejki w Krakowie”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Jana Matejki w Krakowie”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dom Jana Matejki w Krakowie”
Ziemia50°03′50,45″N 19°56′27,09″E/50,064014 19,940858
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Dom Jana Matejki w Krakowie – muzeum poświęcone Janowi Matejce, założone w 1895, od 1904 oddział Muzeum Narodowego w Krakowie.

small Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod nr rej.: A-58 z 12.05.1931

Historia

Historia kamienicy

Budynek przy Floriańskiej 41 został wzniesiony jeszcze w XVI wieku jako jednopiętrowa kamienica. W XVIII wieku do kamienicy dobudowano drugie piętro, natomiast w początku XIX wieku – trzecie, mansardowe. W 1752 kamienicę nabyli Ignacy i Anna Hendlowie, w 1794 – Jan Piotr i Marianna Rossbergowie, rodzice żony Franciszka Ksawerego Matejki. Po śmierci tegoż w 1860 kamienicę odziedziczyły jego dzieci. W 1871 Jan Matejko, jeden z synów Franciszka Ksawerego, spłacił rodzeństwo i przejął kamienicę na własność, po czym zlecił trwającą dwa lata przebudowę domu i zamieszkał z własną rodziną[1].

Powstanie i dzieje muzeum

Dzień po pogrzebie Matejki, 8 listopada 1893, w krakowskim „Czasie” ukazał się artykuł pióra Mariana Sokołowskiego, który powołując się na przykłady domów – muzeów np. Rafaela w Urbino czy Michała Anioła we Florencji apelował, by w podobny sposób upamiętnić postać i zasługi Jana Matejki[2]. Książę Eustachy Sanguszko, stojący na czele Towarzystwa im. Jana Matejki, przystąpił do gromadzenia poprzez zbiórkę odpowiednich funduszy[3]. 7 listopada 1895, w drugą rocznicę pogrzebu malarza, odkupiono od rodziny artysty kamienicę przy ulicy Floriańskiej wraz z częścią zbiorów. 1 maja 1896 udostępniono dla zwiedzających salon i sypialnię jako pierwszą część tworzonego muzeum[4]. Równocześnie gromadzono archiwum publikacji na temat Jana Matejki oraz zgromadzono fotografie niemal wszystkich obrazów mistrza[5].

Detal
Tablica pamiątkowa z popiersiem Matejki
Dom Jana Matejki nocą

Dostosowywano kamienicę do potrzeb muzealnych, przebudowując ją pod kierunkiem Tadeusza Stryjeńskiego w latach 1896–1898 oraz Zygmunta Hendla w latach 1901–1904[6]. 26 czerwca 1904 Towarzystwo im. Jana Matejki przekazało oficjalnie muzeum Radzie Miasta Krakowa, a ta przekazała je pod zarząd Muzeum Narodowego[7]. Podczas II wojny światowej, w obawie przed nazistowskimi rabunkami obrazów Matejki, część jego zbiorów w 1940 ulokowano właśnie w zamkniętym podówczas Domu Matejki[8]. Po II wojnie światowej ponownie otwarto drzwi muzeum po generalnym remoncie w 1953[9]. Kolejnemu remontowi poddano kamienicę w 2009[10][11].

Na pierwszym piętrze prezentowana jest sypialnia, zwana pokojem pod gwiazdami i salon państwa Matejków[12]. Na drugim piętrze, w pokoju gdzie 24 czerwca 1838 urodził się malarz, znajduje się pamiątkowa tablica z łacińskim napisem, który w przekładzie na język polski jest aluzją do słabego zdrowia i niewielkiego wzrostu Matejki. Brzmi on następująco: „Często sprawia Bóg, że wielkość zamyka w małym kształcie” („Saepe providet Deus, ut magna claudantur parvis”)[13]. Na trzecim piętrze, dobudowanym przez Tomasza Prylińskiego w latach 1872–1873 na prośbę Matejki, zachowana jest jego malarska pracownia[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Barbara Kuczała, Dom Jana Matejki: przewodnik, Muzeum Narodowe, 1973, s. 5–6 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  2. ↑ Marta Kłak-Ambrożkiewicz, Modny artysta – moda na Matejkę, [w:] J. Kita, M. Korybut-Marciniak (red.), Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Moda i styl życia, t. 6, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM, 2017, s. 186, ISBN 978-83-8088-801-2 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  3. ↑ Marian Małecki, On the National Substance. The Role of the Diet of Galicia and Lodomeria and National Department in Preserving Jan Matejko’s Heritage, „Studia Iuridica Lublinensia”, 25 (3), 2017, s. 636-637, DOI: 10.17951/sil.2016.25.3.629 [dostęp 2023-05-23].
  4. ↑ T. Ziemięcki, Muzeum Narodowe w Krakowie, Nakładem autora, 1978 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  5. ↑ Bożena Lesiak-Przybył, Dawne fotografie dotyczące życia i twórczości Jana Matejki w zbiorach Archiwum Narodowego w Krakowie, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN”, 67, 2022, s. 73-80, DOI: 10.4467/25440500RBN.22.007.17362 [dostęp 2023-05-23].
  6. ↑ Anna Lebet-Minakowska, Śladami Żydów Podlasia i Polesia, [w:] Jarosław Ławski, Kamil K. Pilichiewicz, Anna Wydrycka (red.), Żydzi Wschodniej Polski. Seria 6, Żydzi białostoccy: od początków do 1939 roku, t. 36, Wydawnictwo PRYMAT, Mariusz Śliwowski, 2018, s. 241, ISBN 978-83-7657-207-9 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  7. ↑ Dom Jana Matejki | Miejsce [online], Culture.pl [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  8. ↑ Diana Błońska, O Muzeum Narodowym w Krakowie w czasie drugiej wojny światowej, „Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 28 (1), 2014, s. 114, DOI: 10.12775/KLIO.2014.005, ISSN 2719-7476 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  9. ↑ Józef Lepiarczyk, Prace konserwatorskie. Miasto Kraków. Kronika za lata 1952-1953, „Ochrona Zabytków”, 7 (1), s. 57.
  10. ↑ Kraków: Dom Jana Matejki w nowej odsłonie [online], Onet Podróże, 24 września 2009 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  11. ↑ Dom Jana Matejki po reaktywacji [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  12. ↑ Maria Przemecka-Zielińska, Krakowskim szlakiem Jana Matejki, Wydawn. Pijarów, 2003, s. 121, ISBN 978-83-7269-157-6 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  13. ↑ Barbara Kuczała, Dom Jana Matejki: przewodnik, Muzeum Narodowe, 1973, s. 34 [dostęp 2023-05-23] (pol.).

Bibliografia

  • Agnieszka Zagrajek, Dom Jana Matejki, Wyd. Muzeum Narodowe w Krakowie 1997, ISBN 83-89424-09-6

Linki zewnętrzne

Muzeum Narodowe w Krakowie
obecne oddziały
dawne oddziały

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_Jana_Matejki_w_Krakowie