Dieldryna
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C12H8Cl6O | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
380,91 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
biały do żółtawego proszek o zapachu podobnym do naftalenu[1] | |||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||
Dieldryna (łac. dieldrinum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny insektycyd chloroorganiczny. W środowisku lub we wnętrzu organizmu dieldryna powstaje po szybkim rozpadzie aldryny i ma do niej podobną strukturę chemiczną. Jest ona trwała w środowisku i ulega bioakumulacji.
Dieldryna jest wykorzystywana w rolnictwie do ochrony gleby i ziarna, przy kontrolowaniu populacji organizmów przenoszących choroby, takich jak komary i muchy tse-tse, w weterynarii jako środek odkażający dla owiec oraz jako środek konserwujący drewno i chroniący produkty wełniane przed molami. Wiele państw wprowadziło ograniczenia bądź zakazy dla stosowania dieldryny. Niektóre kraje w dalszym ciągu zezwalają na ich import, m.in. dla celów ochrony przed termitami.
Zwierzęta i ludzie mogą być poddani działaniu dieldryny wskutek spożycia ryb, owoców morza, nabiału, tłustych mięs i upraw korzeniowych hodowanych w zanieczyszczonej glebie lub wodzie. Dieldryna jest silnie toksyczna. Badania na zwierzętach wykazały wpływ tego związku na uszkodzenia wątroby, zaburzenia funkcjonowania centralnego układu nerwowego i układu odpornościowego. Związek ten może również zakłócać gospodarkę hormonalną. Są dowody na to, że narażenie w czasie ciąży powoduje uszkodzenia rozwijających się płodów. Dieldryna wykazuje bardzo wysoką toksyczność ostrą wobec organizmów wodnych takich jak ryby, skorupiaki i płazy. Amerykańska Environmental Protection Agency określa dieldrynę jako substancję potencjalnie rakotwórczą dla człowieka.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Dieldrin, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 510171 [dostęp 2011-01-16] (niem. • ang.).
- ↑ a b c CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-170, 5-148, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑ Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
- ↑ Dieldryna [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 kwietnia 2024, numer katalogowy: 291218 [dostęp 2024-09-04]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)