Didiereaceae
 Didierea madagascariensis | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Didiereaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Didiereaceae Drake Bull. Mus. Hist. Nat. (Paris) 9: 36. 17 Feb 1903, nom. cons. | |
Didiereaceae – rodzina roślin okrytonasiennych, sukulentów występujących naturalnie na Madagaskarze (cztery rodzaje tworzące rodzinę w wąskim ujęciu systematycznym), a także we wschodniej i południowej Afryce (dwa rodzaje zaliczane tutaj dodatkowo w szerszym ujęciu taksonomicznym, np. w systemie APG IV z 2016). Przedstawiciele rodziny to sukulenty podobne do kaktusowatych. Ze względu na oryginalny pokrój uprawiane bywają w kolekcjach jako osobliwości botaniczne[3]. Portulacaria afra poza tym, że uprawiana jako ozdobna stanowi też ważną roślinę paszową dla bydła w południowej Afryce[4].
Morfologia
- Pokrój
- Kserofity – od sukulentów po drzewiaste suchorośla[3]. W drugim przypadku zwykle młode rośliny przystosowane są także do gromadzenia wody. Z wiekiem pędy drewnieją[4].
- Liście
- Skrętoległe, pojedyncze, całobrzegie[3]. Występuje heterofilia – na długopędach liście szybko odpadają i pozbawione są przylistków. Na krótkopędach liście odmienne, także obecne są ciernie[4].
- Kwiaty
- Drobne i jednopłciowe, rozdzielone zwykle dwupiennie[4]. Zebrane są w wiechy. Kwiaty męskie składają się z dwóch przypominających płatki działek kielicha i 4 zachodzących na siebie płatków korony kwiatu. Pręcików jest 8–10. Ich nitki u nasady są na krótkim odcinku zrośnięte. W kwiatach żeńskich okwiat jest tak samo zbudowany. Słupek górny, zbudowany jest z trzech owocolistków tworzących trzy komory, z których tylko jedna jest płodna i zawiera jeden zalążek. Znamię jest trójłatkowe[3].
- Owoce
- Trójgraniaste, niepękające orzeszki[4][3].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina siostrzana z wyćwiklinkowatymi, blisko spokrewniona też z Halophytaceae. Wraz z wymienionymi i szeregiem innych rodzin wchodzi w skład rzędu goździkowców w obrębie dwuliściennych właściwych. Od pierwszych lat XXI wieku do tej rodziny, wcześniej obejmującej tylko 4 rodzaje z Madagaskaru, włączono dwa rodzaje wcześniej zaliczane do portulakowatych. Klad bazalny rodziny w szerszym ujęciu stanowi rodzaj Portulacaria (obejmujący rośliny wyodrębniane dawniej w rodzaju Ceraria). Rodzaj Calyptrotheca jest siostrzany dla podrodziny Didiereoideae[2].
| caryophylloids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), rodzina Didiereaceae Drake[5].
- Podział rodziny[6]
- Alluaudia (Drake) Drake
- Alluaudiopsis Humbert & Choux
- Calyptrotheca Gilg
- Decaria Choux
- Didierea Baill.
- Portulacaria Jacquin
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d e Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 126–127. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b c d e Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 444–447. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ Crescent Bloom: Didiereaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-09-19]. (ang.).
- ↑ List of Genera in DIDIEREACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2017-12-21] (ang.).