Dharmathakur
Dharmathakur (Pan Dharmy) – bóg z panteonu hinduizmu bengalskiego, silnie powiązany z hinduizmem ludowym. Dharmathakurowi przypisuje się stworzenie świata. Uznawany jest za pierwszego boga i władcę świata[1]. Teksty rytualne hinduizmu bengalskiego identyfikują go z postaciami bogów ogólnoindyjskich o imionach: Śiwa, Wisznu, Rama. Bywa też utożsamiany z bogiem Słońca.
Ikonografia
Dharmathakur przedstawiany jest jako mężczyzna. Nosi bramiński sznur upawita, potwierdzający ceremonię upanajany. Bóg ten wyróżnia się białym kolorem skóry i białymi włosami. Posiada biały tron, biały rydwan i białe konie. Nosi białe szaty i biały parasol. To, co się z nim wiąże, jest najczęściej białego koloru.
Formy kultowe
Dharmathakur jako Słońce
W tym przypadku rydwan Dharmathakura nie jest biały, lecz złoty, białych pozostaje jednak osiem koni. Bóg przystrajany jest w koronę sięgającą nieba.
Dharmathakur jako Śiwa
Tradycja ludowa utożsamia Dharmathakura z Śiwą (tak przedstawiają go niektóre bengalskie obrzędy).
Dharmathakur jako Wisznu
Utożsamienie Dharmathakura z bogiem Wisznu pojawiło się w Bengalu w okresie rozkwitu wisznuizmu. Jako Wisznu posiada dziesięć awatarów (daśawatara), które są traktowane jako kolejne wcielenia dharmy. Towarzyszem Dhramathakura Wisznu jest Hanuman.
Inne imiona
- Dharmaradźa
Symbolika
Postać Dharmathakura dla celów kultowych reprezentują:
- formy kamienne. Są to najczęściej:
- kamień okrągły;
- kamień kształtem przypominający żółwia.
- rytualny pal z drzewa śal (wełniak azjatycki) przechowywany w jeziorze[2].
- Z tym bogiem powiązana jest liczba 12.
Postacie powiązane
Żony
- Dharmathakur, jako pan świata, bywa niekiedy łączony w boską parę z boginią o imieniu Kaminja.
- Postaci Dharmathakura Śiwy najczęściej towarzyszą żony. Występują w tej roli następujące boginie:
Recepcja w literaturze religijnej
- Postać tego boga występuje w bengalskim eposie bohaterskim, poświęconym postaci Lausena. Dharmathakur strzegł głównego bohatera od lat dziecięcych, a gdy kraj jego króla nawiedziła powódź, sprawił, że Słońce wzeszło po stronie zachodniej[3].
Kult
Święta
Współcześnie obchodzone święto Dharmathakura przypada na wiosnę i zwane jest lokalnie:
Ofiary zwyczajowe
Cześć oddaje się mu białymi kwiatami lotosu. Zwyczajowe ofiary[1]:
Przypisy
- ↑ a b Barbara Grabowska: Dharmathakur. W: Słownik mitologii hinduskiej. Andrzej Ługowski (redakcja). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 1994, s. 59, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-20-2.
- ↑ Mateusz Wierciński, 2. Culture and Society , Wokół znaczenia rytuałów ćarak pudźi i przechodzenia przez ogień w Indiach, 368.
- ↑ Barbara Grabowska: Dharmathakur. W: Słownik mitologii hinduskiej. Andrzej Ługowski (redakcja). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 1994, s. 60, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-20-2.