Kamienica Pod Turkiem w Toruniu
 Fasada kamienicy, 2012 rok | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
kamienica |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′38,25″N 18°36′18,43″E/53,010625 18,605119
| |
Kamienica Pod Turkiem w Toruniu (również: Dom Schotdorffów) – kamienica znajdująca się przy Rynku Staromiejskim 5 w Toruniu[1].
Kamienica została wzniesiona na przełomie XIII i XIV wieku. W 1578 roku przeszła na własność rodu patrycjuszowskiego Schotdorffów. Zgodnie z ówczesną modą ród ten nadał fasadzie kamienicy formę renesansową w typie niderlandzkim. Zachowany został pierwotny układ wnętrza, z wielką sienią, traktem przednim i tylnym. W 1843 roku kamienicę kupił Ludwik Borch. W następnych latach przeprowadził on przebudowę budynku[1].
W 1863 roku kamienicę kupił żydowski kupiec Marcus Henius[1]. W 1868 roku w oficynach kamienicy powstała gospoda oraz Fabryka Wódek i Likierów Marcus Henius (znana również pod niemiecką nazwą Marcus Henius Likör Dampf, Sprit & Fabrik)[1][2]. Fabryka produkowała wódki kminkowe, stołowe, żytniówkę i kornus. Szczególnie popularna była gorzka nalewka ziołowa „Krople życia”, nazywana również „Toruńską gorzką”. Na żeliwnej balustradzie balkonu znalazł się szyld z inicjałami Heniusa[2]. Za sprawą Heniusa w latach 1884–1885 doszło do znacznej przebudowy kamienicy. Po śmierci Heniusa w 1892 roku kamienica była wynajmowana przez nowych lokatorów. Fabryka Heniusa działała co najmniej do 1912 roku[1].
Mieszcząca się w kamienicy gospoda była odwiedzana przez flisaków[3]. Popularnym wśród nich zwyczajem był proces przyjmowania nowych flisaków, polegający na całowaniu przez przyjmowanych do grona wielkiego palca prawej stopy Grubej Maryny – rzeźby bachusa siedzącego okrakiem na beczce piwa[1][3]. Rzeźba „Grubej Maryny” znajduje się w zbiorach Muzeum Toruńskiego Piernika, płaskorzeźba Grubej Maryny znajduje się pomiędzy oknami w centrum górnej części fasady. Po bokach Grubej Maryny widnieją płaskorzeźby Hermesa i Sprawiedliwości[1].
Do czasów współczesnych zachował się renesansowy płaskorzeźbiony herb rodowy Schotdorffów[1].
Nazwa kamienicy pochodzi od godła, przedstawiającego Turka z fajką. Godło to znajduje się w zbiorach Muzeum Okręgowego[1].
Przypisy
Bibliografia
- Anna Bieniaszewska: Handel i rzemiosło żydowskie Torunia do 1939 roku. W: Zdzisław Biegański, Wojciech Polak, Michał Białkowski (red.): W warsztacie, w manufakturze, w fabryce i w sklepie. Toruń: 2013. ISBN 978-83-937545-0-2.
- Janusz Tandecki. Gospody i szynki dawnego Torunia (do roku 1793). „Rocznik Toruński”. 18, 1988.