Dęby papieskie w Polsce

Dąb papieski – określenie stosowane w stosunku do dębów zasadzonych w różnych miejscach Polski z sadzonek pochodzących z żołędzi poświęconych przez Jana Pawła II.

Historia papieskich dębów zaczęła się 28 kwietnia 2004, w czasie jednej z pielgrzymek polskich leśników. To wtedy leśnicy zawieźli 2,5 kg nasion Chrobrego, najstarszego dębu szypułkowego w Polsce, do Watykanu (wiek dębu Chrobrego ocenia się na 745 lat). Do Polski nasiona wróciły z błogosławieństwem Jana Pawła II i od tej pory każdy „potomek” Chrobrego nazywany jest dębem papieskim.

W maju 2004 żołędzie otrzymały certyfikat i świadectwo pochodzenia. Następnie trafiły do gospodarstwa szkółkarskiego w Nędzy, należącego do nadleśnictwa w Rudach Raciborskich. 630 nasion dojrzewało tam dwa lata, najpierw w pawilonach foliowych, później pod gołym niebem. Przetrwało 514 sadzonek. W tym czasie „dzieci” Chrobrego zostały podzielone między nadleśnictwa, szkoły, seminaria duchowne i sanktuaria w całej Polsce. Każda sadzonka posiada stosowny certyfikat z nadanym kolejnym numerem. Ze względu na duże zainteresowanie sadzonkami dwie dorodne sadzonki dębu papieskiego ze szkółki leśnej w Nędzy zostaną przekazane laboratorium leśnemu w Sycowie i rozmnożone in vitro.

Ponieważ są to drzewka szczególne, ich sadzenie w całym kraju odbywa się w sposób uroczysty z udziałem duchowieństwa i władz lokalnych. Zamierzeniem leśników polskich jest, aby te dęby rosły w całym kraju, w miejscach szczególnie związanych z działalnością Jana Pawła II i żeby były żywym i długowiecznym – jak dąb Chrobry – pomnikiem czasów, gdy był papieżem.

Dęby papieskie są jednym z obiektów odwiedzanych w ramach zdobywania Pielgrzymiej Odznaki Krajoznawczej „Śladami Jana Pawła II”^[1][2]. Regulamin tej odznaki zawiera załącznik z listą 410 dębów wraz z podaniem ich lokalizacji^[3].

Pierwszy Dąb Papieski na Podkarpaciu posadzono w Głogowie Małopolskim 2 kwietnia 2007 podczas uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego dla nowo budowanego kościoła w Głogowie-Niwie. Na Podkarpaciu planowano posadzić w 2007 29 sztuk Dębów Papieskich.

W uroczystości oprócz wiernych wzięli udział: ks. bp Kazimierz Górny, ordynariusz Diecezji Rzeszowskiej, Kazimierz Rokita, burmistrz Głogowa Małopolskiego i ks. Adama Samel, proboszcz parafii Głogów. W samym akcie sadzenia asystowali leśnicy z Nadleśnictwa Głogów z nadleśniczym, Jerzym Chłopkiem i zastępcą nadleśniczego, Anną Bondar–Zabiciel, która na ręce miejscowego proboszcza przekazała certyfikat nr 143, stwierdzający autentyczność pochodzenia dębu.

W I rocznicę śmierci Jana Pawła II władze Jelcza-Laskowic ufundowały Pomnik Jana Pawła II. Został on usytuowany na placu Jana Pawła II, a wykonał go kamieniarz Bogdan August. Wcześniej za miejscem, gdzie obecnie znajduje się pomnik rósł „Dąb Papieski”, który wiosną 2007 zastąpiony został nową sadzonką.

15 maja 2006 roku odbyła się do Kalwarii Pacławskiej doroczna pielgrzymka leśników Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. Leśnicy i ich rodziny o godz. 10:00 rozpoczęli swoje pielgrzymowanie Drogą Krzyżową po dróżkach kalwaryjskich. Następnie w sanktuarium została odprawiona uroczysta msza. Uroczystość uświetnił zespół sygnalistów myśliwskich z Brzegów Dolnych. Po mszy na placu przed kościołem został posadzony dąb papieski. Dąb rośnie na placu przed kościołem Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej Kalwaryjskiej.

Dąb posadzono 18 maja 2008 na placu obok bazyliki św. Ludwika w katowickiej dzielnicy Panewniki. Sadzonka została przywieziona ze szkółki w Rudach Raciborskich. Oznaczona jest numerem 60. Obok drzewa, podarowanego przez leśników z Nadleśnictwa Katowice, ulokowano granitowy głaz z napisem: „Dąb Papieski posadzony 18 maja 2008 roku dla upamiętnienia pontyfikatu Wielkiego Polaka Ojca Świętego Jana Pawła II w 100. rocznicę poświęcenia bazyliki mniejszej w Panewnikach. Parafianie, Franciszkanie, Leśnicy Nadleśnictwa Katowice”. W ceremonii wzięli m.in. udział: senator Krystyna Bochenek, prowincjałowie − Ezdrasz Biesok i Damian Szojda^[4][5].

Dąb posiadający certyfikat nr 442 został uroczyście posadzony w dniu 20 maja 2006 roku na placu przy zabytkowym kościele w Łochowicach, będącym świątynią filialną parafii w Osiecznicy. W uroczystościach, przy udziale mieszkańców i przybyłych gości, udział wzięli: starosta krośnieński – Wiesław Mackowicz, burmistrz Krosna Odrzańskiego – Andrzej Chinalski, nadleśniczy Nadleśnictwa Krosno – Adam Ostrowski, sołtys Łochowic – Adam Śliwczyński, proboszcz parafii wojskowej w Krośnie Odrzańskim – Edward Olech, proboszcz parafii w Osiecznicy – ks. Andrzej Nowak. Obok Dębu Papieskiego posadzono także dwa dęby krośnieńskie, które pełnią rolę świadków i strażników wydarzenia oraz ustawiono kamień z pamiątkową tablicą. Akt erekcyjny wraz z certyfikatem został złożony pod korzeniami Dębu. Papież Jan Paweł II podczas pobytu na terenie diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, w swoim przemówieniu, wiele uwagi poświęcił pięknu przyrody tych ziem^{[potrzebny przypis]}.

W Olecku Dąb Papieski posadzony został na rynku, przed kościołem i obok pomnika Jana Pawła II.

14 października 2007 tuż przy gmachu nowej Biblioteki Uniwersyteckiej w Olsztynie odbyła się uroczystość posadzenia jednej z ostatnich sadzonek. Uroczystość poprzedzona była mszą odprawioną w kościele akademickim pw. św. Franciszka. Po posadzeniu dębu odbył się akt wmurowania pamiątkowej tablicy z napisem „Quercus in memoriam Joannis Pauli II Papae”. Kortowski Dąb Papieski ma numer 196. W zamyśle pomysłodawców sąsiedztwo Biblioteki Uniwersyteckiej, symbolu wiedzy i dębu symbolu siły, trwania i pamięci, powinny skłaniać do refleksji.

Dąb Papieski uroczyście posadzony na terenie podległym RDLP w Radomiu. Uroczystość w miejscowości Przybyszew zaszczycił swoją osobą prymas Polski Józef Glemp. Uroczystości z udziałem okolicznych mieszkańców odbyły się w kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w miejscowości Przybyszew. Ze strony leśników wzięli w nich udział Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Andrzej Matysiak, Dyrektor Dariusz Bąk i leśnicy RDLP w Radomiu. Obok dębu stanął głaz z wyrytą pamiątkową tablicą, pod którym została zakopana tuba ze stali nierdzewnej. W jej wnętrzu znalazł się certyfikat autentyczności z numerem drzewka oraz akt informujący o osobach uczestniczących w uroczystości posadzenia.

W Pucku Dąb Papieski rośnie u zbiegu ulic Ceynowy i Żeglarzy.

Dąb w Szydłowcu został posadzony w 2006 przez przedstawicieli władz miasta na terenie Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Szydłowcu w czasie jego święta.

Uroczystość posadzenia Dębu Papieskiego przy Wyższym Seminarium Duchownym w Toruniu odbyła się w niedzielę 2 kwietnia 2007, w drugą rocznicę śmierci papieża Jana Pawła II. Dąb posadzili: ks. bp Andrzej Suski ordynariusz toruński, wiceminister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski, wojewoda kujawsko-pomorski Józef Ramlau, prezydent Torunia Michał Zaleski, przewodniczący Rady Miasta Torunia Józef Jaworski, gospodarz miejsca – JM rektor seminarium ks. Krzysztof Lewandowski oraz dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu Janusz Karczmarek. W uroczystości uczestniczyli księża, siostry zakonne i klerycy Wyższego Seminarium Duchownego oraz leśnicy z biura RDLP i nadleśnictw sąsiadujących Toruniem: Cierpiszewo, Gniewkowo, Solec Kujawski, Toruń. Certyfikat dębu papieskiego, wydany przez dyrektora generalnego Lasów Państwowych Andrzeja Matysiaka, oznaczony kolejnym numerem 355, oprawiony w ramy został uroczyście przekazany przez dyrektora RDLP w Toruniu Janusza Kaczmarka JM Rektorowi ks. dr. Krzysztofowi Lewandowskiemu na „wieczną rzeczy pamiątkę”. Certyfikat jest przechowywany na honorowym miejscu w Wyższym Seminarium Duchownym.

Sadzonka posadzona została na granicy między diecezją legnicką a zielonogórsko-gorzowską, na wzgórzu między wsiami Trzebcz a Komorniki. Inicjatorem sprowadzenia Dębu Papieskiego był ówczesny dziekan dekanatu polkowickiego Marian Kopko. Uroczyste posadzenie sadzonki w kwietniu 2006 roku zapoczątkowało tradycję wielkopiątkowej drogi krzyżowej z Polkowic poprzez lasy „do Dębu”. Na szczyt wzgórza, na którym rośnie drzewko, prowadzi droga, wzdłuż której posadzone były dęby czerwone. Podczas wielkiej suszy w lecie 2006 roku wszystkie drzewka posadzone w kwietniu, poza papieskim, uschły.

Sadzonka „Dębu papieskiego” o numerze 155 posadzona została 16 września 2012 r. w nadmorskim Pustkowie podczas mszy w V rocznicę wzniesienia Bałtyckiego Krzyża Nadziei będącego niemal wierną repliką krzyża na Giewoncie. Uroczystego wkopania sadzonki dokonali abp archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej Andrzej Dzięga, przewodnicząca Rady Gminy Rewal Joanna Drzewińska–Dąbrowska, proboszcz parafii Rewal Krzysztof Przybyło i inni księża, prezes Katolickiego Stowarzyszenia Kolejarzy Polskich Koła Szczecin Marian Hernik, Sekretarz Katolickiego Stowarzyszenia Kolejarzy Polskich Koła Szczecin Bogdan Kowalczys, sołtys Pustkowa Władysław Hagaj.

W Warszawie dąb papieski, któremu nadano imię Jana Pawła II, został posadzony przy bazylice katedralnej św. Michała i św. Floriana (od strony ul. Sierakowskiego). Drzewko jest darem leśników warszawskich.