Czyściec roczny

Czyściec roczny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	czyściec
Gatunek	czyściec roczny
	Nazwa systematyczna
	Stachys annua (L.) L.; Sp. Pl., ed. 2.: 813 (1763)
Synonimy
	Betonica annua L.; Olisia annua (L.) Fourr.; Prasium stachydium E.H.L.Krause; Stachys betonica Crantz;
	Betonica annua L.; Olisia annua (L.) Fourr.; Prasium stachydium E.H.L.Krause; Stachys betonica Crantz;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czyściec roczny (Stachys annua (L.) L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych.

Zasięg występowania

Występuje w środkowej i południowej Europie oraz na terenach Azji o klimacie umiarkowanym (Azja Zachodnia, Kaukaz, Syberia)^[3]. Zadomowiony w północnej Europie i na Wyspach Brytyjskich, na Rosyjskim Dalekim Wschodzie i wschodniej części Ameryki Północnej^[3]. W Polsce gatunek rozpowszechniony na wyżynach, rozproszony na nizinach, a w wyższych górach go brak^[4].

Pokrój: Roślina jednoroczna, rozgałęziona o wysokości od 10 do 30 cm.
Łodyga: Wzniesiona, silnie rozgałęziona.
Liście: Ogonkowe, podługowato-lancetowate, prawie nagie, o długości od 2 do 6 cm.
Kwiaty: Żółtawobiałe, skupione w nibyokółki po 4-6.

Roślina jednoroczna. W Polsce kwitnie od czerwca do października. Rośnie na polach, na terenie winnic oraz nieużytków. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Caucaliodion lappulae^[5].

Wyróżnia się trzy podgatunki^[3]:

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[6].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Stachys annua (L.) L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-05] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 536, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Warszawa: Świat Książki, 1998, s. 166-167. ISBN 83-7129-756-4.