Czubajeczka brązowoczerwonawa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czubajeczka brązowoczerwonawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Lepiota brunneoincarnata Chodat & C. Martín Bull. Soc. bot. Genève, 2 sér. 5: 222 (1889) | |
Czubajeczka brązowoczerwonawa (Lepiota brunneoincarnata Chodat & C. Martín) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy łacińskie[2]:
- Lepiota barlae Pat. 1905
- Lepiota barlaeana Pat. 1908
- Lepiota brunneoincarnata Chodat & C. Martín 1889 f. brunneoincarnata
- Lepiota brunneoincarnata f. pallida Bon & A. Caball. 2000
- Lepiota brunneoincarnata Chodat & C. Martín 1889 var. brunneoincarnata
- Lepiota brunneoincarnata var. microspora Konrad 1927
- Lepiota patouillardii Sacc. & Trotter 1912
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].
Morfologia
Średnica od 3 do 6 cm, początkowo wypukły z tępym garbkiem, później rozpostarty, u starszych okazów nieco wklęsły, z brązowymi, winnobrązowymi lub fioletowobrązowymi łuskami na bladoróżowym tle. Skórka popękana na ziarniste łuseczki[4].
Wysokość od 3 do 5 cm, średnica od 0,3 do 0,8 cm, cylindryczny, z wąskim pierścieniem, który zanika u dojrzałych owocników, nad pierścieniem białawy, pod nim różowawobrązowy do jasnofioletowego, z kilkoma przerywanymi, pierścieniowatymi, brązowymi łuskami ułożonymi jedna nad drugą[5].
Przy trzonie wolne, bladokremowe. Ostrze blaszek bardzo drobno karbowane[6].
Biały, trochę czerwieniejący, o owocowym zapachu[4].
Biały. Zarodniki eliptyczne, o rozmiarach 6,5–9 × 3,5–4,5 µm[6].
Występowanie i siedlisko
W Europie Środkowej gatunek rzadki, częściej występuje w Europie Południowej[4]. W Polsce gatunek rzadki. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r.opisano jego występowanie tylko w Roztoczańskim Parku Narodowym. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – zagrożony wyginięciem[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Danii[3].
Rośnie pojedynczo lub w niewielkich grupkach na skraju lasów, parków, na gołej ziemi bogatej w próchnicę, często w miejscach działalności człowieka. Owocniki wytwarza od lipca do października[5].
Znaczenie
Grzyb trujący, powodujący ciężkie do śmiertelnych zatrucia amatoksynami, o podobnym przebiegu jak zatrucia muchomorem zielonawym (Amanita phalloides). Podobnie działa inna, drobna i trująca czubajeczka cielista (Lepiota helveola)[6].
Gatunki podobne
- Trująca Lepiota brunneolilacea, która ma pierścień zielonkawoszary i rośnie na glebach piaszczystych[6].
Przypisy
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 42. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.