Czesław Wojtyniak
 dziekan
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 lipca 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dziekan okręgu korpusu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
    
| |
Czesław Wojtyniak (ur. 19 lipca 1891[1] w Puszczykowie, zm. wiosną 1940 w Kalininie) – ksiądz prałat, dziekan Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Czesław Wojtyniak urodził się 19 lipca 1891 w Puszczykowie, w rodzinie Walentego i Agnieszki z Motylaków. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Puszczykowie naukę kontynuował w Poznaniu, w „Königliches Auguste-Victoria-Gymnasium”. W 1903 został członkiem Towarzystwa Tomasza Zana, a w 1907 przewodniczącym koła w tym towarzystwie. Po złożeniu matury wstąpił do Seminarium Duchownego w Poznaniu. Studia teologiczne ukończył w 1914 w Seminarium Praktycznym w Gnieźnie i otrzymał święcenia kapłańskie. Posługę kapłańską rozpoczął jako wikariusz parafii w Pniewach, a następnie w Kostrzynie. W czasie pobytu w Gnieźnie był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich oraz współorganizatorem pisma „Brzask”.
W październiku 1915 został powołany do Armii Cesarstwa Niemieckiego i mianowany kapelanem 7 pułku grenadierów Króla Wilhelma I, którego macierzystym garnizonem była Legnica. W 7 pułku grenadierów służył do zakończenia I wojny światowej.
W czasie powstania wielkopolskiego był kapelanem w Kościanie i na froncie południowo-zachodnim. W 1919 mianowany został kapelanem 1 pułku Ułanów Wielkopolskich, a w grudniu tego roku również proboszczem 14 Dywizji Piechoty.
Autorzy wydanych w 1962 w Londynie „Dziejów 15 Pułku Ułanów Poznańskich (1 Pułku Ułanów Wielkopolskich)” tak scharakteryzowali sylwetkę swojego kapelana „Bardzo zżyty z pułkiem, lubiany przez wszystkich i wzorowo opiekujący się ułanami (...) Średniego wzrostu, rudawy blondyn, spokojnego usposobienia, taktowny i wyrobiony, był ideałem kapelana, który starał się zawsze być przy oddziale, nie bojąc się niewygód i nie unikając siodła, gdy było to potrzebne”.
W uzasadnieniu wniosku o nadanie Krzyża Walecznych napisano „W czasie akcji na tyły npla [nieprzyjaciela] podczas ofensywy na Mińsk Litewski w dniach 7, 8 i 9 sierpnia 1919 r. w czasie boju znajdował się w pierwszej linii, nie tylko spełniając swoje duchowe posługi, ale osobistym męstwem służąc wzorem i przykładem ułanom”.
Po zakończeniu wojny z bolszewikami skierowany został na Górny Śląsk, gdzie był kapelanem powstania. Następnie wyznaczony został na stanowisko zastępcy dziekana (zarządcy duszpasterstwa wyznania rzymskokatolickiego) Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu i proboszczem parafii wojskowej Świętego Józefa Oblubieńca w Poznaniu. Z dniem 1 września 1929 przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko kapelana Brygady „Nowogródek” w Baranowiczach[2]. Po roku został mianowany dziekanem Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu[3]. W połowie 1934 przeniesiony do Polowej Kurii Biskupiej w Warszawie na stanowisko kierownika referatu[4]. W 1939 został powołany na stanowisko kanclerza kurii polowej – zastępcę biskupa polowego Józefa Gawliny.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach trafił do niewoli radzieckiej. Początkowo był przetrzymywany w Wołoczyskach, pocieszając w tym czasie duchowo polskich żołnierzy[5]. Następnie więziony w obozie w Kozielsku. W tym samym roku, w Wigilię Bożego Narodzenia wywieziony został z obozu. Prawdopodobnie przewieziono go do Kalinina (obecnie Twer) i tam zamordowano, a następnie pochowano w Miednoje.
W sierpniu 1941 biskup Józef Gawlina, nie wiedząc o tragicznej śmierci prałata, mianował go wikariuszem generalnym Armii Polskiej w ZSRR.
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[6][7]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[8][9].
Awanse
- proboszcz – starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919 (w 1924 zajmował – 13 lokatę, w 1928 – 12, w 1929 i 1930 – 11, a w 1932 – 8 lokatę na liście starszeństwa księży kapelanów zawodowych)
- dziekan – starszeństwo z dniem 19 marca 1937
- generał brygady – pośmiertnie 5 października 2007
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie (po raz drugi w 1921)[10]
- Medal Niepodległości
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice
Zobacz też
- awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Kalininie
Przypisy
- ↑ W Roczniku oficerskim z 1928 i 1932 r., jako datę urodzenia podano 8 listopada 1889 r. Sprostowanie daty urodzenia opublikowano w Dzienniku Personalnym MSWojsk. Nr 11 z 17.06.1934 r., s. 189
- ↑ Rozkaz Personalny MSWojsk. Nr 15 z 23.08.1929 r., s. 307
- ↑ Rozkaz Personalny MSWojsk. Nr 14 z 20.09.1930 r., s. 307
- ↑ Rozkaz Personalny MSWojsk. Nr 11 z 17.06.1934 r., s. 174
- ↑ Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 9-10. ISBN 83-85015-66-3.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 3 [dostęp 2024-11-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 81)
Bibliografia
- Jan Kiński, Czesław Wojtyniak W: Pro Memoria, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (146) z 1993 r., s. 374-375.
- Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. T. II. Warszawa: 2006, s. 1015. ISBN 83-89474-06-9.
- Janusz Odziemkowski, Służba duszpasterska Wojska Polskiego 1914-1945, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1998, s. 135, 166, ISBN 83-11-08814-4, OCLC 751468346.
- Katedra polowa WP
- Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafij, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1928 r., Polowa Kuria Biskupia, Warszawa 1928, s. 22 i 30.
- Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafij, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1928 r., Polowa Kuria Biskupia, Warszawa 1929, s. 23 i 32.
- Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafij, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1930 r., Polowa Kuria Biskupia, Warszawa 1930, s. 28, 34.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 57, 1296.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 839.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 405, 897.
- Lance do boju: szkice historyczne z dziejów jazdy wielkopolskiej X wiek - 1945 r. / pod red. nauk. Bogusława Polaka, Krajowa Agencja Wydawnicza, Poznań 1986, wyd. I, ISBN 83-03-01373-4, s. 211.